Rozbudowa pamięci RAM.pdf

(3904 KB) Pobierz
Rozbudowa pamięci RAM
HARDWARE
Im więcej, tym lepiej
Pamięci w komputerze nigdy nie jest za dużo. Zwłaszcza w starszym modelu, który
ma 128 lub 256 MB RAM, a musi obsługiwać współczesne aplikacje. Dlatego
renowację starego peceta powinieneś zacząć od rozbudowy pamięci RAM.
Procesor, żeby
wydajnie pracować, potrze-
buje szybkiego dostępu do pamię-
ci, z której pobiera dane, a także
miejsca do zapisywania wyników
swojej pracy. Jeśli brakuje pamięci
RAM, system operacyjny przenosi
nieużywane informacje z pamięci na
dysk twardy, do tzw.
pliku wymiany
2
27>01
lub na wydzieloną partycję,
robiąc w pamięci miejsce na nowe
dane. Kiedy się okazuje, że informa-
cje przeniesione na dysk
są znów potrzebne, wczy-
tuje je z dysku do pamięci.
Efekt jest taki, że komputer z mało
pojemną pamięcią RAM wykonuje
wiele operacji dyskowych, a to bar-
dzo spowalnia jego pracę.
Maksymalna szybkość trans-
feru danych w przypadku najwol-
niejszych pamięci DDR 266 (133
MHz) przekracza 2 GB/s, podczas
gdy z dysku jest kilkadziesiąt razy
CD 7/2006
Grupa: UZUPEŁNIENIA
CPU-Z 1.33
Najnowsza wersja programu służące-
go do sprawdzania typu i parametrów
różnych rodzajów pamięci
RAM tylko markowy
Jakość pamięci ma największy wpływ
na stabilność komputera. Kupuj tylko
wysokiej jakości pamięci, m.in. King-
ston, Corsair, GeIL, Kingmax.
mniejsza (zwykle 60 MB/s). Z kolei
średni czas dostępu do pamięci wy-
nosi kilkanaście nanosekund, a do
dysku jest milion razy dłuższy i mie-
rzony w milisekundach.
Skomentuj lub oceń na
www.pcformat.pl/skomentuj
Wybór pamięci odpowiedniej do potrzeb
trybucje Linuksa potrzebują mini-
mum 512 MB pamięci.
Oczywiście wszystko zależy od
aplikacji i często nawet 1 czy 2 GB
nie będą nadmiarem. Czynnikiem
wskazującym na konieczność roz-
budowy pamięci jest intensywne
korzystanie z dysku twardego (pli-
ku wymiany).
daje się teraz nowych (nieużywa-
nych) modułów PC100, a te oferowa-
ne na rynku wtórnym nie zawsze są
sprawne. W jeszcze starszych kom-
puterach rozbudowa pamięci może
być niemożliwa z powodu braku od-
powiednich modułów (SIMM). Jeśli
masz komputer z pamięciami
Ram-
bus
2
27>02
(moduły RDRAM lub
W sprzedawanych obecnie kompu-
terach z systemem Windows XP in-
staluje się 512 MB lub 1 GB pamięci
RAM. W starszych maszynach po-
jemność instalowanej pamięci była
uzależniona od systemu operacyjne-
go, pod którego kontrolą miał pra-
cować komputer. Komputery z Win-
dows 98 lub Millennium wyposaża-
no w 128 MB, z Windows 2000 lub
XP – w 256 MB.
RIMM), które przez pewien czas
były instalowane w komputerach
z procesorami Intela, również mu-
sisz liczyć się z tym, że będziesz
mieć problemy z dostępnością. Ta-
kie moduły można kupić już tylko
na rynku wtórnym.
Ile RAM-u potrzeba
Kiedy nie warto
inwestować w RAM
Teraz zakłada się, że do wygod-
nego korzystania z systemu Win-
dows 98 SE, w którym pracują jed-
nocześnie 2–3 większe aplikacje (np.
przeglądarka, program pocztowy,
edytor tekstu), wystarczy pamięć
o pojemności 256 MB. Dla systemu
z Windows XP, który sam uruchamia
znacznie większą liczbę procesów
i usług, minimum wynosi 512 MB
RAM. Również współczesne dys-
Pamięci nie warto rozbudowywać
w komputerach bardzo starych lub
z nietypowymi modułami RAM.
W 5–6-letnich modelach, np. z pły-
tą główną dostosowaną do pamięci
PC100 (moduły DIMM 100 MHz)
i procesorem np. Celeron 300 MHz,
koszt dołożenia dodatkowej kości
pamięci może być większy niż war-
tość całego komputera, który i tak
kwalifikuje się do wymiany. Sytuację
komplikuje to, że raczej nie sprze-
Moduły DIMM (u góry) to pamięci, które działają jeszcze w wielu starych kompu-
terach. Moduły SIMM (u dołu) praktycznie już wyszły z użytku, ale można je jesz-
cze spotkać w komputerach pełniących rolę maszyny do pisania.
Słownik: trudne terminy
01
plik wymiany
ang. swapfile, jest to plik
na dysku stanowiący
„przedłużenie” pamięci
operacyjnej; jeśli jakieś
dane nie mieszczą się
w pamięci, system prze-
nosi je na dysk, który jest
jednak znacznie wolniejszy
niż pamięć.
02
Rambus
rodzaj pamięci stoso-
wanej w pierwszych kom-
puterach z procesorami
Pentium 4; był epizodem
w historii pecetów, szybko
został wyparty przez DDR.
Jest to także nazwa firmy,
która opracowała ten
rodzaj pamięci.
03
SDRAM
ang. Synchronous Dynam-
ic Random Access Me-
mory, pamięci montowane
w każdym komputerze
jako pamięć operacyjna;
nawet DDR i DDR2
to pamięci SDRAM,
mimo że nie mają tego
skrótu w nazwie.
04
DDR/DDR2
dwa współczesne rodzaje
pamięci, DDR (standar-
dowa wydajność 3,2
GB/s) wykorzystywana
głównie w komputerach
z procesorami AMD, DDR2
(standardowa wydajność
4,3 GB/s) w komputerach
z procsorami Intela.
05
CAS Latency
ang. Column Access
Strobe Latency, jest
to opóźnienie pamięci
półprzewodnikowych
wynikające z ich konstruk-
cji, bezpośrednio wpływa
na szybkość komunikacji
pomiędzy procesorem
a pamięcią RAM.
06
chipset
układ sterujący płyty
głównej, który odpowia-
da za komunikację
pomiędzy procesorem
a pozostałymi kompo-
nentami komputera;
zwykle składa się z tzw.
mostka północnego
i południowego.
PC
Format
7/2006
27
SOFTWARE
HARDWARE
Rozbudowa pamięci RAM
Ú
Parametry pamięci
(100 MHz), a jeszcze wcześniej tzw.
pamięci SIMM – znacznie krótsze
moduły, które zniknęły z kompu-
terów wraz z pojawieniem się Pen-
tium II, około 8 lat temu. Obecnie
można je spotkać jedynie w kom-
puterach, które pełnią rolę maszyn
do pisania.
W listach od naszych czytelników
bardzo często pojawiają się wątpli-
wości dotyczące możliwości roz-
budowy pamięci. Przede wszyst-
kim dotyczą one zgodności pa-
mięci z płytami głównymi, ale tak-
że opóźnień czy pracy w trybie dwu-
kanałowym.
Rodzaje pamięci
Obecnie w komputerach PC wy-
korzystuje się dwa rodzaje pamię-
ci
SDRAM
2
27>03
:
DDR2
2
27>04
w komputerach z procesorami In-
tela, a także
DDR
2
27>04
w kompu-
terach z procesorami AMD. Wkrót-
ce procesory AMD będą mogły rów-
nież współpracować z pamięciami
DDR2, więc ten standard pamięci
będzie jedynym obowiązującym
w nowych modelach komputerów.
Oczywiście oba standardy nie są
ze sobą zgodne, więc w kompute-
rze wykorzystującym np. DDR nie
można zainstalować DDR2. Moduły
muszą być dokładnie tego samego
typu.
W maszynach starszych, które
mają więcej niż 4 lata, ale wciąż
z powodzeniem eksploatowanych,
wykorzystywane są jeszcze pamię-
ci SDRAM najczęściej standardu
PC133 (czyli pracujące z częstotli-
wością 133 MHz). Wcześniej stoso-
wane były pamięci SDRAM PC100
Częstotliwość pracy
Ważną cechą pamięci jest często-
tliwość ich pracy, choć nie wpły-
wa ona bezpośrednio na wydajność
pamięci. Na podstawie oznaczeń
modułów pamięci wykorzystywa-
nych w starych i nowych kompute-
rach: PC133, DDR 333, DDR 400,
DDR2 533, PC2100, PC2700, można
łatwo określić częstotliwość pracy
pamięci. W przypadku starych pa-
mięci PC100 czy PC133 sprawa jest
prosta – liczba określa właśnie czę-
stotliwość pracy (w megahercach).
We współczesnych pamięciach
DDR i DDR2 (czyli Double Data
Rate) liczba określa podwójną często-
tliwość pracy, czyli np. pamięci DDR
400 pracują z faktyczną częstotliwo-
ścią 200 MHz, pamięci DDR2 533
z faktyczną częstotliwością 266 MHz
itd. Pamięci o takich parametrach
są standardowo stosowane w kom-
puterach z procesorami AMD i In-
tela, choć oczywiście dostępne są
także moduły szybsze.
Moduły DDR2 (u góry) oraz DDR (u dołu) to dwa współczesne rodzaje pamięci,
a niedługo w nowych komputerach będą montowane jedynie moduły DDR2.
A co z oznaczeniami sięgający-
mi tysięcy (np. PC3200, PC4200,
PC5300 itd.)? Oczywiście nie okre-
ślają one częstotliwości, lecz teo-
retyczną, maksymalną przepływ-
ność pamięci, która jest zwięk-
szona ośmiokrotnie w stosunku
do częstotliwości. Na przykład pa-
mięć DDR 400 to jest dokładnie
to samo co PC3200 (400*8=3200),
a pamięć DDR 533 dokładnie od-
powiada PC4200 lub PC4300
(533*8=4264).
się także trzema innymi wartościami
opóźnień, a wszystkie są podawane
w postaci np. 2.5-3-3-8. Im te liczby
są mniejsze, tym pamięć lepsza. Na-
leży pamiętać, że wartości opóźnień
są względne, bo nie są podawane
w nanosekundach, lecz w liczbie cy-
kli zegara. Im częstotliwość pracy pa-
mięci wyższa, tym pojedynczy cykl
zegara jest krótszy, a więc dostęp do
pamięci zajmuje więcej cykli. To dla-
tego pamięć DDR 333 w swoim stan-
dardowym trybie pracy (166 MHz)
może mieć np. opóźnienia CL 2.5,
a wykorzystana w starszym kompu-
terze, przy częstotliwości 133 MHz
ta sama pamięć będzie miała opóź-
nienia CL 2. Nie oznacza to, że nagle
stała się lepsza – faktycznie w pierw-
szym przypadku (CL 2.5) opóźnienia
wynoszą 12, zaś w drugim (dla CL
2) – 15 nanosekund.
Opóźnienia w pracy
Inne parametry pamięci RAM to
opóźnienia, z jakimi pamięć reali-
zuje żądania procesora. Podstawowy
rodzaj opóźnień to tzw.
CAS Latency
2
21>05
(w skrócie CL), który z re-
guły ma wartość od 2 do 4 cykli ze-
gara. Każda pamięć charakteryzuje
Ú
Czy pamięć pasuje do płyty głównej?
Jak sprawdzić rodzaj pamięci
Najlepszy sposób sprawdzenia typu i parametrów pa-
mięci to skorzystanie z programu CPU-Z.
przejdź
1
Uruchom program
n
i wybierajdo zakładki
Z rozwijanej listy
kolejne sloty.
.
parametrów pracy, są one widoczne w zakładce
n
.
umożliwia
teoretycz-
2
CPU-Zparametrówsprawdzenie nie tylkoaktualnych
nych
pamięci, ale także
Mając już pewną wiedzę na temat pamięci RAM,
możesz w prosty sposób dobrać moduły pamięci
do swojego komputera.
Uruchom program CPU-Z i sprawdź pa-
rametry swoich modułów pamięci. Załóżmy,
że masz jeden moduł DDR 333 (PC2700) o po-
jemności 256 MB i opóźnieniach 2.5-3-3-7 – naj-
lepiej będzie, jeśli dokupisz drugi taki sam. Je-
śli wybierzesz szybsze, ich potencjał i tak nie
zostanie wykorzystany, a może zaszkodzić sta-
bilności pracy komputera. Jeśli kupisz zbyt
powolne, komputer nie będzie pracował z opty-
malnymi ustawieniami. Możesz mieć problemy
ze znalezieniem modułu o dokładnie takich sa-
mych opóźnieniach, bo wielu producentów na-
wet nie podaje tych parametrów, więc postaraj
się, żeby przynajmniej parametr CAS Latency
był taki sam (w tym przypadku 2.5).
Sprawdź liczbę modułów zainstalowanych
w komputerze, możesz się w tym celu rów-
nież posłużyć programem CPU-Z. Sprawdź po
kolei każdy slot, zapisz, jaki moduł (o jakiej po-
jemności) jest w nim zainstalowany. Jeśli płyta
główna ma tylko dwa sloty i w nich dwa mo-
duły 128 MB, o rozbudowie pamięci nie ma
mowy, bo dodatkowy moduł się nie zmieści. Naj-
lepiej po prostu wymienić oba moduły. Ma to
zaletę: możesz kupić najszybsze pamięci, z ja-
kimi jest zdolna współpracować płyta.
1
Obok zostanie wyświetlony typ modułu
n
,
a poniżej jego pojemność
n
W polu
n
sprawdzisz typ pamięci (DDR czy DDR2).
W polu
n
2
oraz nominalna częstotliwość
n
.
Na tej samej zakładce znajdują się informacje o opóź-
nieniach dla danej częstotliwości
n
,
np. dla 166 MHz są to wartości 2.5-3-3-7. Im są one
mniejsze (szczególnie CAS Latency), tym lepiej.
sprawdzisz aktualną częstotliwość pracy,
a cztery inne pola
n
zawierają informacje o opóźnieniach (tu 2.5-3-3-7).
Dodatkowo program wyświetla informacje o tym,
czy pamięć pracuje w trybie Dual Channel
n
.
Oczywiście dane z zakładki
powinny być zgod-
ne z danymi „teoretycznymi” z zakładki
.
Jeśli jednak pamięć została podkręcona, rzeczywiste
częstotliwości będą wyższe lub opóźnienia krótsze.
28
PC
Format
7/2006
Jeśli na płycie są jeszcze wol-
ne sloty, możesz w nich za-
instalować dodatkowe moduły. Jed-
nak w instrukcji płyty głównej mu-
sisz sprawdzić, jakie moduły (o ja-
kiej pojemności) będą akceptowane.
3
Gdyby instrukcja do płyty głównej
gdzieś ci się zapodziała, spróbuj zna-
leźć specyfikację płyty na stronach
WWW producenta. Często można
ją ściągnąć w wygodnym do prze-
glądania formacie PDF.
Ú
Dwukanałowy tryb pracy
cji płyty głównej trzeba sprawdzić,
jaki układ modułów zapewnia pra-
cę dwukanałową. Zazwyczaj trze-
ba obsadzić dwa gniazda o jedna-
kowym kolorze.
Po zainstalowaniu modułów
RAM warto sprawdzić, czy pracują
one w trybie dwukanałowym. Uła-
twi to program CPU-Z i ramka „Jak
sprawdzić rodzaj pamięci”.
Niektóre współczesne procesory
i układy sterujące płyt głównych
umożliwiają korzystanie z pamię-
ci w trybie dwukanałowym (Dual
Channel), dzięki czemu teoretyczna
szybkość przesyłu danych pomiędzy
procesorem a pamięcią operacyj-
ną wzrasta dwukrotnie. Niestety, w
praktyce ogólna wydajność kompu-
tera rośnie o kilka-kilkanaście pro-
cent, ale warto ten potencjał mocy
wykorzystać. Jeśli jesteś właścicie-
lem nowego komputera i chcesz roz-
budować pamięć, zwróć uwagę na
ten szczegół.
Produkty z dwukanałowym
kontrolerem pamięci
W przypadku AMD w trybie dwu-
kanałowym pracują procesory Ath-
Obecnie wszystkie płyty główne mogą obsługiwać pamięci w trybie dwukanałowym,
co jest podkreślane oznaczeniami kolorystycznymi.
Jak wykorzystać
Dual Channel
Dual Channel jest optymalnym try-
bem pracy, należy więc dążyć do
tego, by na płytach dostosowanych
do tego trybu instalować pamięci pa-
rami. Jeśli w komputerze masz np.
jeden moduł 512 MB, rozbudowa pa-
mięci będzie polegała na dołożeniu
drugiego modułu o zbliżonych pa-
rametrach. Jeżeli masz np. dwa mo-
duły po 256 MB, najlepszym spo-
sobem rozbudowy będzie dołożenie
dwóch modułów po 256 MB (na pły-
cie z czterema slotami pamięci). Gdy
nie ma już dwóch wolnych slotów
(np. płyta została wyposażona tylko
w trzy), musisz kupić dwa moduły
po 512 MB i zainstalować je w miej-
sce poprzednich pamięci. W każ-
dym z tych przypadków w instruk-
lon 64 i Athlon FX przeznaczone do
gniazda Socket 939. Ten tryb pra-
cy jest niezależny od płyty głów-
nej, bo kontroler jest nie na płycie,
lecz w procesorze. W przypadku
układów Intela dwukanałowa praca
pamięci zależy od
chipsetu
2
27>06
(zestawu układów sterujących) płyty
głównej. Taką pracę pamięci zapew-
niają m.in. chipsety z serii NVIDIA
nForce4, VIA PT880 Ultra, a tak-
że wszystkie chipsety z serii Intel
865, 875 i 9xx (od 910 GL aż po
975X Express). Niestety, użytkow-
nicy starszych procesorów i płyt
głównych nie mają możliwości ko-
rzystania z trybu Dual Channel. Je-
żeli masz wątpliwości, czy pamięć
twojego komputera może pracować
w trybie dwukanałowym, sprawdź
to w instrukcji płyty głównej.
Pamięci jedno- i dwustronne
Łatwo je rozpoznać, bo te pierwsze ma-
ją wlutowane układy scalone po jednej
stronie płytki drukowanej, natomiast
drugie – po obu stronach. W wypadku
niektórych starszych płyt ważne jest,
by moduły jedno- lub dwustronne wło-
żyć do odpowiednich gniazd pamięci,
co trzeba sprawdzić w instrukcji płyty
głównej. Jeśli któreś sloty są oznaczone
jako dzielone (shared), wówczas mu-
sisz w nich instalować tylko kości jed-
nostronne albo w jednym z takich slo-
tów osadzić kość dwustronną, a drugi
slot zostawić pusty. Dzięki temu unik-
niesz sytuacji, w której komputer będzie
„widział” tylko połowę pamięci.
REKLAMA
Rozbudowa pamięci RAM
Zgłoś jeśli naruszono regulamin