Sterowanie- polega na przetwarzaniu informacji płynących z receptorów ( prioreceptorów) i ich przekazywanie do aparatu ruchu. Regulacja- jest to doskonalenie i korygowanie programu dzięki stale napływającym nowym informacjom. Ruchy dowolne- są to takie ruchy, w których możliwa jest ingerencja świadomości w zakresie ich koncepcji. To wszystkie ruchy wykonywane przez mięśnie szkieletowe , które kierowane są przez najwyższe piętro OUN, niezależnie od stopnia automatyzacji tych ruchów. Ruchy balistyczne- to ruchy bardzo szybkie jak np. cios w boksie. Koordynacja- to świadome kierowani ruchami człowieka, a zdolności koordynacyjne- to uwarunkowania tego procesu. Proces koordynacji przebiega w OUN i polega na odpowiednim dawkowaniu pracy poszczególnych mięśni w ścisłych zbieżnościach czasowo- przestrzennych. W ujęciu cybernetycznym to program ruchowy. Komponenty zadania ruchowego: 1-koncepcyjny- określający jakie zadanie ma być wybrane z udziałem świadomości. Związany jest z udziałem najwyższych pięter OUN i korą kojarzeniową, korą mózgu, jądrami podkorowymi, móżdżkiem , zwojami podkorowymi i wzgórzem- które nadaje zabarwienie emocjonalne. Związany z planowaniem i zamierzeniem celu. 2- wykonawczy- który polega na aktywizacji przez motoneurony odpowiednich grup mięśniowych. Układy cybernetyczne przy pomocy których odbywa się sterowanie, zbudowane są na zasadzie zamkniętego pierścienia, składającego się za sprzężenia prostego i zwrotnego. Sprzężenie proste- służy do przezywania sygnałów z OUN do ukł. obwodowych. Sprzężenie zwrotne- informuje OUN o przebiegu procesów na obwodzie, o przebiegu czynności ruchowej; umożliwia kontrolę i bieżące wnoszenie poprawek między ruchem wykonywanym a zamierzonym.
Dwa pierścienie kierujące:1- zewnętrzny- związany z mechanizmem zadającym, koncepcyjnym- składa się ze sprzężenia prostego i zewnętrznej pętli sprzężenia zwrotnego. Na sprzężenie proste pierścienia zew. skł. się wyższe piętra mózgowia, znaczeniowa część programu (co robić?) oraz drogi zstępujące przekazujące informacje przez rdzeń kręgowy i płytki ruchowe do mięśni. Zewnętrzna pętla sprzężenia zwrotnego zaczyna się w receptorach zewnętrznych i kończy się w mechanizmie porównującym zewnętrznego pierścienia sterującego, który kontroluje wykonanie koncepcyjnej części ruchu i wnosi odpowiednie poprawki przy pomocy informacji uzyskanej od eksteroreceptorów. 2-wewnętrzny- związany z mechanizmem programującym, sterującym- składa się ze sprzężenia prostego i wewnętrznej pętli sprzężenia zwrotnego. Sprzężeni proste związane z mechanizmem programującym, składa się z niższych pięter mózgowia, dróg nerwowych zstępujących połączonych z rdzeniem kręgowym i dróg wstępujących połączonych z wyższymi piętrami mózgowia. Wewnętrzna pętla sprzężenia zwrotnego zaczyna się w receptorach wewnętrznych; biegnie drogami dośrodkowymi i kończy się w mechanizmie porównującym wewnętrznego pierścienia sterującego. W pierwszych fazach ruchu ważny jest pierścień zewnętrzny, który koordynuje wykonawczą część ruchu; a w automatyzacji nawyku ważny
jest pierścień wewnętrzny, który koordynuje wykonawczą część ruchu.
Automatyzacja nawyku ruchowego, czyli doskonalenie techniki zawodnika sprawdza się do wypracowania odpowiednich programów ruchowych, koniecznych dla funkcjonowania mechanizmów porównujących. Osiągnąć można przez prawidłowe opanowanie nawyku pozwalające na wypracowanie odpowiednich połączeń, albo przez wykorzystanie innych nawyków, które mogą być zastosowane przy tworzeniu nowych połączeń .w obu przypadkach konieczne jest wielokrotne prawidłowe powtarzanie danego ruchu pod kontrolą zewnętrznego pierścienia sterującego. Uczenie się- to proces w wyniku którego, na skutek indywidualnych doświadczeń u jednostki, zachodzą względnie trwałe zmiany w zachowaniu. Uczenie się zamierzone- czyli umyślne , ukierunkowane na zdobywanie wiedzy, umiejętności, sprawności. Uczenie się niezamierzone- czyli mimowolne, uboczne. Proces uczenia się jest związany z zapamiętywaniem informacji, przyswajaniem nowych czynności przez sam podmiot, które nie zawsze dają pozytywne skutki. Uczymy się poprzez ciekawość, która jest procesem automatycznym. Wskutek uczenia się opanowywany zostaje cały system wiadomości, umiejętności, nawyków, przyzwyczajeń i przekonań. Czynnikiem decydującym o procesie uczenia się jest chęć poznawania, chęć wyjaśniania zjawisk, itp. Uczenie rozpatruje się najczęściej jako proces wymiany informacji między człowiekiem a środowiskiem, a efektem działania tej informacji jest sprawniejsze działanie. Pojęcie informacji należy rozumieć jako zbiór wiadomości rozpraszających niepewności, które stanowią nowość dla uczącego się. Uczenie zaś nie można traktować w sposób mechaniczny, gdyż zawsze towarzyszą mu procesy intelektualne. W przypadku uczenia się najważniejsze jest kojarzenie. Uczenie się (wg Gallowaya)- to względnie trwałe zmiany w tendencji do zachowania w pewien sposób, które są wynikiem ćwiczenia połączonego ze wzmacnianiem. Poziomy uczenia się- 1- proste uczenie się łańcuchów słownych lub ruchowych, np. nauczanie kozłowania.2-uczenie się rozróżniania, rozpoznanie istotnych różnic, np. nauczanie
pływania żabką i kraulem. 3- uczenie się pojęć i reguł- nauczanie czynności słowami i uogólnianie, np. jak zachować się w wodzie. 4- uczenie się ogólnych reguł zachowania następuje przez rozwiązanie problemów( proces najbardziej złożony). Uczenie się (wg Andersona) – jest procesem poprzez który na skutek doświadczeń zachodzą względnie trwałe zmiany w potencjale zachowaniowym. Nauczanie- to kierowanie procesem uczenia się oddziaływując na podmiot (ucznia). Nauczanie ma na celu wspomaganie naturalnych zainteresowań ucznia, jego dążeń do poszukiwania wiedzy oraz doskonalenia umiejętności. Jest procesem możliwym pod warunkiem, że oba podmioty w nim uczestniczące
nauczyciel i uczeń, w równym stopniu zainteresowani są osiągnięciem wyznaczonych wzajemnie zadań programowych. Nauczanie odbywa się przez osobę wspomagającą proces uczenia się. Rolą nauczyciela jest: organizowanie procesu uczenia się innych, kształtowanie warunków wzmocnienia, rozbudzenie chęci u ucznia oraz organizowanie aktywności ucznia z myślą o przyswojeniu przez niego określonych wiadomości i umiejętności. Jednakże nauczyciel nie zawsze jest jedynym źródłem informacji. Współcześnie w pedagogice podkreśla się, że nauczanie to nauczanie-uczenie się. Nauczanie i uczenie się są pojęciami ściśle ze sobą związanymi. Nie można mówić o nauczaniu bez uczenia się, natomiast można uczyć bez nauczania.
Uczenie się motoryczne- dotyczy zmian dokonujących się w strefie motorycznej człowieka. najbardziej elementarną formą uczenia się czynności motorycznych jest uczenie się ruchów (odruchów). Bardziej złożonych ruchów człowiek uczy się jako łączenie prostego bodźca z reakcją, bądź też w bardziej skomplikowany sposób jako wzmocnienie reakcji. Istnieje kilka modeli uczenia się. Z punktu widzenia fizjologicznego; uczenie się bazuje na tworzeniu śladów pamięciowych w OUN. W uczeniu się zaangażowane są liczne struktur korowe i podkorowe (ciało modzelowate, móżdżek, jądra kresomózgowia, kora mózgowa- okolice płata czołowego i skroniowego). Mechanizmy zapamiętywania nie są zbadane (hipotezy):1-zapamiętywanie wiąże się z krążeniem impulsów i powstaniem zmian strukturalnych w łańcuchach neuronalnych. 2-stwierdzenie ogromnych zdolności do zmian strukturalnych i czynnościowych w pojedynczych synapsach. 3-zwiększone wydzielanie neurotransmiterów (wzrasta ich stężenie) oraz powstawanie w neuronie postsynaptycznym długotrwałego wzmocnienia. 4-wykazanie zmiany w syntezie DNA i RNA. 5-zaobserwowano tworzenie się nowych połączeń synaptycznych. Zapamiętywanie to jeden z procesów pamięci, polegający na gromadzeniu doświadczenia osobniczego. Może mieć charakter niezamierzony, kiedy zachodzi bez zmian zapamiętania określonego materiału, lub może być wynikiem działania zamierzonego i świadomego. Pamięć-to właściwość człowieka, dzięki której zachowanie nasze uwarunkowane jest tym co działo się umownie. Pamięć jest procesem, dzięki któremu człowiek gromadzi informacje i zdobywa doświadczenie. Jest względnie trwałym zapisem doświadczeń, które znajdują się u podłoża uczenia się (pamięć ściśle wiąże się z uczeniem się). Do podstawowych procesów pamięci należą: zapamiętywanie- polega na wytworzeniu w wyższych ośrodkach nerwowych śladu pamięciowego i kojarzeniu nowych informacji z wytworzonymi wcześniej śladami pamięciowymi. Przechowywanie- utrzymywanie się w układzie nerwowym zapamiętanego materiału. Przypominanie- polega na aktywizowaniu śladów pamięciowych, przybierać może formę przypomnienia, rozpoznania lub reprodukcji. Ze względu na czas pamiętania, wyróżnia się: pamięć krótkotrwałą- pamiętanie bodźców bez pośrednio po ich zadziałaniu. Pamięć długotrwała- pamiętanie bodźców, przedmiotów, czynności przez długi a czasem nie ograniczony okres czasu. Pamięć ultra-krótkotrwała- wiąże się z nawykami ruchowymi z życia codziennego i wszystkimi naszymi przyzwyczajeniami. Pętla fenologiczna- pozwala złożyć zdanie, zapamiętać sekwencje 7 liter lub liczb, możemy wiązać brulion wzrokowo-przestrzenny (coś w rodzaju wewnętrznego oka, które odbiera i koduje dane w postaci obrazów) oraz wykonuje działania matematyczne (ich rozumowanie ma związek z pamięcią komputerową).
MODELE UCZENIA SIĘ: dzieci od początku swojego życia nie posiadają umiejętności; dopiero uczą się ich, głównie przez naśladownictwa. Istnieje kilka modeli uczenia się: Model uczenia się wg. Póhlmana-model spiralny (obieg informacji) to proces ciągłego doskonalenia się, w którym określone stałe składniki (elementy) powtarzają się na coraz to wyższym poziomie doskonalenia. Jest to spiralne uczenia się. Zaczynamy od wyznaczania celu (wartości pożądanej): 1 Przetwarzanie, Odbiór, Zbieranie – zbieranie informacji przez receptory wzrokowe i słuchowe (nie wszystkie inf są przydatne) 2 Integrowanie, Przygotowanie, Analizowanie- integrowanie informacji odebranych z receptorów (tele) 3 Określenie, Ocenianie, Porównywanie- ocenienie tych inf, które uzyskaliśmy i porównanie ich z posiadanymi inf 4 Planowanie, Projektowanie, Decydowanie- wstępne projektowanie czynności, zarysowanie ogólnego programu działania, podjęcie decyzji PKT – 1-4 TWORZĄ ELEM KONCEPCYJNY 5 Ustalenie, Programowanie, Wybieranie- programowanie czynności i wybieranie optymalnego wariantu 6 Doskonalenie operacji, Przekształcenie, Działanie – przekształcenie programu w działanie, a następnie wykonanie czynności stawianej jako cel. 7 Informacja obca, Informacja zwrotna, Orientacja własna- cały czas dochodzi do inf zwrotnej (gdzie zostaje odebrana i ponownie przetworzona) Dalej następuje porównanie między tym co zostało zrobione, a co zamierzamy zrobić. Jest to system wymiany informacji, na podstawie których, kolejny obieg przebiega w sposób bardziej doskonały PAMIĘĆ STM (KRÓtKIEGO CZASU) ma znaczenie dla przetworzenia informacji, gdzie zbiera się i organizuje napływającą informację oraz podejmuje decyzje o jej dalszym przetworzeniu –nadaje znaczenie informacji na wejściu –zachodzą w niej decyduje o selekcji ruchów i ich wykonaniu MODEL wg. HOTZA I WEINECKA- uczenie się czynności ruchowych jako proces sieciowych połączeń komponentów umiejętności. Akcentowanie ważności wyobrażeniowych, które wiążą się też z wyobrażeniami ruchowymi Głowne komponęty umiejętności -warstwa informacyjna -warstwa energetyczna Z jednej strony należy uzyskać psychofizyczne podstawy umiejętności, odporność na lek, który jest bardzo akcentowany ponieważ stanowi dużą przeszkodę w nauczaniu. Drugie str wstępne wyobrażenie czynności, którego się uczymy. Wzorzec doskonały jest na podstawie naszego powtarzania. Uczenie się złożonych czynności ruchowych wiąże się z antycypacją (wyprzedzeniem) umysłową działania. Najpierw trzeba sobie wyobrazić czynność, którą będziemy uczyć się od precyzyjnego i konkretnego określenia celu uczenia się, z odpowiednim poziomem motywacji oraz od nastawienia na jego osiągnięcie. Etapem wstępnym jest doskonalenie wyobrażenia danej czynności (procesy poznawcze), a z drugiej strony przez wykonanie czynności, czyli ćwiczenie. Doskonalenie wew modelu tej czynności, której uczymy się, następuje dzięki czynnikom informacyjnym (wyobrażeniom) i energetycznym (ćwiczeniom). Istnieje relacja między czynnikami informacyjnymi i energetycznymi, kolejne ćwiczenia dostarczają nowych informacji z proproreceptorów PAMIĘĆ LTM (DŁUGA) –odbiera informacje z STM po wielokrotnym wzmożeniu –projektuje i tworzy plany działania –nastepuje w niej powtarzanie informacji –nadawane jest zaburzenie emocjonalne
MODEL MOTORYCZNO-SPORTOWEGO UCZENIA SIĘ wg CZABAŃSKIEGO: wyróżnia się trzy podsystemy, które odgrywają ważną rolę w procesie uczenia się A\aktywacyjno-emocjonalny : jest największy, ponieważ już w pierwszych etapach dziecko podchodzi do nich emocjonalnie, które zabarwiają się na + lub ma – (szczególne znaczenie emocji) Niektóre emocje łatwo przepuszczają inf, a inne hamują bądź nie dopuszczają do ich rejestracji w świadomości uczenia się (związane ze wzmocnieniem pozytywnym lub negatywnym) Emocje działają jak filtr B\Projektująco-decyzyjny: projektuje i podejmuje decyzje C\MOTORYCZNY WRAZ Z REGULACJĄ REAFERENTNĄ:przez referencje rozumie się kontrolę i regulację siły mięśniowej, a przez egzeferencję kontrolę i regulację umysłowego projektu tak, aby dostosować go do oporów zew. Przykładme referencji i egzoferencji może być nauka pływania w płetwach. Referencja tworzy też informacje zwrotną. Występuje zależnośc pomiędzy podsystemem decyzyjnym a motorycznym, ponieważ program umysłowy realizowany jest jako ciąg ruchów z niewielkim uwzględnieniem strony energetycznej. Podczas pierwszych prób działania następuje regulacja, np. w pchnięciu kulą Model Sportowo-motorycznego uczenia się czynności ruchowych wg. SINGERA: Przedstawia on proces zapamiętywania na różnych poziomach pamięci orza procesy decyzyjne związane z odtwarzaniem z pamięci czynności, które są przedmiotem uczenia się. Charakterystyczną cachą tego modelu jest znaczenie pamięci krótkiego krótkiego długiego czasu. Na wejściu przyjmujemy informacje sytuatywne, czyli wynikające z sytuacji, w jakiej znalazł się uczący. Przechodzą one przez pamięć sensoryczną do pamięci krótkiego czasu, gdzie następuje selekcja i nadanie znaczenia inf i dopiero te, które ulegają wzmocnieniu przekazywane są na pamięć długiego czasu. Istotne informacje zostają magazynowane w pamięci długiego czasu- pamięci trwałej. Proces decyzyjny wymaga jednak wywołania informacji z pamięci długiego czasu i można je odtworzyć w pamięci krótkiego czasu. Występuje też generator ruchów- jako hipotetyczna struktura w mózgu, która jest inicjatorem wybranych czynności ruchowych
NAWYK RUCHOWY: to nabyta, wyuczona czynność spostrzeżeniowo-ruchowa oparta o mechanizmy neurofizjologiczne, zapewniającą uzyskiwanie z góry przewidzianych wyników działania z dużą pewnością i sprawnie z minimalną stratą czasu i energii, często w stanie nieświadomości wtórnej. Np. brak ekonomizacji ruchu przy nieumiejętności dobrego pływania, powoduje stratę czasu i energii NIEŚWIADOMOŚĆ WTÓRNA:w mózgu tworzą się stereotypy dynamiczne i programy ruchowe, przez co dany ruch wykonujemy bez udziału świadomości. W kształtowaniu nawyku ruchowego istotną rolę odgrywa nauczanie i uczenie się. W nawyku ruchowym wyróżnia się trzy główne części: 1\procesy czuciowe (postrzeżeniowe) 2\wybór działania (pojęcie decyzji) 3\wykonanie wybranego ruchu
PODZIAŁ NAWYKÓW ZE WZGL NA POCHODZENIE BODŹCÓW iNICJUJĄCYCH RUCH: A\ Zamknięte (wew)-bodźce pochodzące ze środowiska wew (własnego organizmy) gdzie ruch odbywa się w stosunkowo niezmiennych warunkach. Zawodnik skupia uwagę na jego wykonaniu według według góry ustalonego programu, też reagowania na zmiany otoczeniowe (np.ruchy przeciwnika, lot piłki, tyczki slalomowe itp.) Występują w: gimnastyce, jeździe figurowej na łyżwach, w tańcach B\Otwarte (zew) podyktowane są wyborem działania, reakcją na bodźce zew w zmienny sposób. Cechuje je nieprzewidywalność, gdyż nie można z góry ustalić planu działania. Niezbędny jest wysoki stopień przewidywania. Występują w sportach walki, grach sportowych, slalomie narciarskim. C\Pośrednie-stosowane w mało zmiennych i częściowo przewidywalnych warunkach, jak np.: jazda na rowrze, chodzenie po linie, gra w szachy, prowadzenie samochodu. W doskonaleniu nawyku otwartego ważniejsze są zmiany w sposobach (szybkości,trafności,wybiórczości) postrzegania i podejmowania decyzji niż w samym ruchach. W doskonaleniu nawyku zamkniętego ważne jest wielokrotne powtarzanie elem w niezmieniajacych się warunkach PODZIAŁ NAWYKÓW ZE WZGL NA TO, CZY JEST TO JEDEN KRÓTKI RUCH, CZY NIEPRZEWIDZIALNY CIĄG RUCHÓW: A\Pojedyńcze- są krótkie, o jasno określonym początku i zakończeniu. Występują w: pchnięciu szermierza, uderzeniu piłki stopą piłkarza, chwycie piłki B\Ciągłe: cechą charakterystyczną jest ciągły, płynny ruch, trwający nieraz długie okresy czasu bez wyraźnego początku i zakończenia, np. jazda na rowerze, bieganie pływanie C\Seryjne: stanowią coś pośredniego miedzy w/w nawykami, ponieważ skuteczne wykonanie jednego ruchu warunkuje poprawne wykonanie drugiego, np.: gwoździe, bieg przez płotki PODZIAŁ NAWYKÓW NA WAŻNOŚĆ POSZCZEGÓLNYCH ELEMENTÓW: A\ Ruchowy –ważniejsze jest samo wykonanie ruchu jako odpowiednio skorygowanego działania mięśni, brak jest wyborów działania, podejmowania i zmiany decyzji. Występuje w: skoku w zwyż, podnoszeniu ciężarów, uderzeniu piłki palantowej B\ Poznawczy: w którym ważne jest przestrzeganie i wybór działania, występuje element koncepcyjny. Występuje w warcabach, szachach C\Pzonawczo-ruchowe: ważne jest przestrzeganie perfekcyjnego wykonania ruchu . występuje w : slalomie, tenisie, grach zespołowych zespołowych sportach walki FAZY OPANOWANIA NAWYKU RUCHOWEGO: -stworzenie wyobrażenia o działaniu ruchowym –praktyczne nauczanie działania ruchowego –wykonanie działania ruchowego w różnorodnych warunkach –stosowanie działania ruchowego w działalności zawodniczej, osiągnięcia sportowegoProcesy nerwowe nawyku: Koncentracja- przestrzeganie i analiza działania ruchowego -Generalizacja-koncentracja procesów nerwowych -Automatyzacja- wielokrotne powtarzanie –skuteczne stosowanie działania i odporność na czynniki utrudniające
System piramidowy - tworzą pola ruchowej kory mózgowej, których neurony stanowią drogi korowo rdzeniowe i korowo motoneuronalne. Pola ruchowe kory otrzymują sygnały z prioprioreceptorów, a niektóre z receptorów wzroku i słuchu. Poprzez ukł piramidowy kora ruchowa zawiaduje złożonymi ruchami dowolnymi.
System pozapiramidowy - zawiaduje czynnościami ruchowymi automatycznymi lub półautomatycznymi. System ten ma możliwości bieżącego kontrolowania działań ruchowych i reakcją napięcia mięśniowego. Zwoje podstawy (podstawne) - kierują i kontrolują skutecznością wyznaczonych czynności ruchowych. Móżdżek - kontroluje znaczną część ruchów człowieka i przede wszystkim uczestniczy w powstawaniu wszystkich procesów ruchowych, a w kolejnych etapach w ich przetworzeniu i tworzeniu (prostowanie i korekcja). Wspólna końcowa droga jest ostatnim ogniwem doprowadzającym inform do narządu wykonawczego (efektora). Rozwiązywanie zadań regulujących zachodzi poprzez: odbiór inform poprzez układ receptorów, syntezę informacji aferentnej i reaferentnej, programowanie przebiegu czynności oraz przewidywanie rezultatów pośrednich i końcowych, wykorzystanie pamięci motorycznej oraz myślenia, syntezę inform eferentnej i przekazanie impulsów. W mechanizmach regulacji czynności motorycznych człowieka, istotny jest także udział świadomości, co umożliwia celową ingerencję w proces programowania ruchu. Dużą rolę odgrywają też procesy psychiczne: aktywacyjne - procesy motywacyjne, wolicjonalne i emocjonalne; orientacyjne - funkcje percepcyjne; kontrolne - procesy informujące o przebiegu oraz rezultacie czynności. Mechanizmy regulacyjne: 1. Reaferentna regulacja ruchu oparta na funkcjonowaniu sprzężeń zwrotnych tworzących pierścienie regulacyjne (wewn i zewn). w toku realizacji czynnoścui motorycznej zachodzi stałe porównywanie bieżących parmetrów ruchu z zadanym programem. 2.Programowe sterowanie ruchem obejmuje tzw. wewn reprezentacje ruchowe pozwalające włączyć zgromadzone informacje i doświadczenia w realizację procesu sterowania bieżącymi działaniami ruchowymi. Rola rdzenia kręgow w zachowaniu ruchowym: Rdzeń kręgowy - jest narządem odruchu oraz przewodzenia impulsów informacyjnych dośrodkowo (drogą aferentną) i impils odśrodkow (eferentną). Pień mózgu - (rdzeń przedłuż, most, śródmózgowie) struktury te stanowią źródło większości długich dróg zstępujących w rdzeniu oraz miejsce docelowe szeregu długich dróg wstępujacych rdzenia. Z pnia mózgu wychodzi większość nerwów czaszkowych. Reguluje napięcie mięśniowe przez torowanie lub hamowanie odruchów rdzeniowych, kontroluje odruchy zapewniające utrzymanie prawidłowej postawy ciała. Rdzeń przedłużony - ośrodek ruchowych czynności ruchowych i autonomicznych. Most - reguluje rytmiczność oddechu. Formy zachowania ruchowego sterowane są przez niższe poziomy ukł nerwow, tak jak rdzeń kręgow, pień mózgu, mają charakter odruchowy. Natomiast odruchy wywołane są z najwyższego poziomu ukł ruchowego i z korowych okolic ruchowych, mają charakter ruchów dowolnych. Móżdżek - składa się z dwóch półkul, które są połączone robakiem. Korę móżdżku stanowi istota szara, która okrywa istotę białą tworzącą ciało rdzenne w którym znajdują się móżdżkowe jądra podkorowe. Otrzymuje on informacje z prioprioreceptorów z narządu ®ównowagi (narządu przedsiokowego - błądnika) z ośrodków wzrokowych i wyższych ośrodków nerwowych kresomózgowia. Mieszczą się w nim ośrodki odruchu. Funkcje: reguluje napięcie mięśni szkielet, pełni funkcję dystrybutora siły skurczów mięśni poprzecznie prążkow, jest ośrodkiem koordyn ruchowej, zapewnia utrzymanie równowagi (postawy wyprostowanej ciała), uczestniczy w kierowaniu mechanizmami regulującymi precyzję wykonywanych ruchów dowolnych (wykonyw płynnych ruchów kończyn).
Struktura ruchu:
Kresomózgowie - tworzą dwie bardzo duże półkule mózgowe, których zewnętrzną warstwę tworzy kora mózgowa. W korze mózgowej zlokalizow są ośrodki wyzwalające, kontrolujące, koordynujące skurcze mięśni szkieletowych, tym samym ruchy i postawę ciała. Nadrzędne ośrodki ruchowe znajdują się w korze mózgu, jądrach kresomózgowia, móżdżku (gdzie napięcie mięśni jest wywołane na drodze odruchowej - pętla gamma)
A. Ukł piramidowy - kieruje wykonywaniem ruchów świadomych, dowolnych, zamierzonych, gdzie drogi piramidowe nie tylko przewodzą pobudzenia neuronowe ruchów dowolnych, lecz także hamują lub przetłumiają odruchy. Drogi korowo rdzeniowe - przewodzą bodźce (informacje świadomego działania) od mózgu do ośrodków ruchowych rdzenia kręgow. Rozpoczynają się w komórkach piramidowych płata czołowego i schodzą w dół.
B. Układ pozapiramidowy - jest odpowiedzialny za inicjowanie i kontrolowanie ruchów automatycznych, które nie są uświadamiane np: naprzemienne balansowanie kończyn górnych i dolnych podczas chodzenia, czy też przyjmowanie określonej postawy ciała podczas walki, obrony lub ucieczki. Funkcje: kontrola współruchów, współdziałanie w regulacji ruchów dowolnych (uświadamianych), regulowanie rozkładu napięcia mięśniow niezbędnego do przyjmowania określ postawy lub wykonania ruchów. Struktury podkorowe: Jądro ogoniaste - część ciała prążkowanego, jego funkcją jest koordynacja ruchów zautomatyzowanych. Jądro soczewkowe - część ciała prążkowanego (składa się z gałki bladej i skorupy), ciało prążkowane - znajduje się we wzgórzu, to największe podkorowe skupisko substancji szarej (złożone z jądra ogoniastego i soczewowat), jądro brzuszne przednio boczne wzgórza, jądro niskowzgórzowe, istota czarna.
Impulsacja eferentna pochodząca z ruchowych ośrodków kory mózgu biegnie do podrzędnych neuronów ruchowych skupionych w postaci jąder unerwiających mięśnie szkieletowe. Istnieją 3 rodzaje pól ruchowych: 1. Pierwszorzędowa korowa reprezentacja ruchu znajduje się w zakręcie przedśrodkowym, gdzie po stronie wewn jest zlokalizow ośrodek dla ruchów stopy po stronie przeciwnej ciała. Kolejno występują ośrodki wyzwalające ruchy w stawie skokowym, kolanowym, biodrowym, tułowia, w stawie barkowym, łokciowym, nadgarstkowym, dłoni, palców, twarzy, oka, warg, języka, gardła. Od bruzdy obręczy aż do bruzdy bocznej w zakręcie przedśrodkowym znajdują się ośrodki dla mięśni twarzy po przeciwnej stronie ciała. 2.Drugorzędowa korowa reprezentacja ruchu znajduje się na zewnętrznej powierz półkul mózgu w zakręcie przed®rodkowym płata czołowego powyżej bruzdy bocznej mózgu. Jest zlokalizowana poniżej I rzędowej reprezentacji ruchu. II rzędowa reprezent obejmuje wyłącznie ośrodki dla mięśni twarzy po tej samej stronie ciała. 3.Dodatkowe korowe pola ruchowe, które są po str wewn półkuli mózgu. Jego podrażnienie nie wywołuje skurczu pojedynczego mięśnia szkieletow lecz wyzwala skoordynowane reakcje w postaci ruchów po tej samej str ciała. Dlatego występ ruchy spowodow skurczami całych grup mięśni prawej i lewej strony ciała. Reakce z dodatkowego pola ruchowego wyzwalane są za pośrednictwem ośrodków w jądrach kresomózg i w polu mózgu.
Międzymózgowie :Guz popielaty - jest częścią podwzgórza, gdzie ku dołowi przechodzi w lejek za pomocą którego łączy się z przysadką - okolica koordynacji ruchów.
Twór siatkowaty - jego cechą jest możliwość modulowania bodźców ruchowych, wzmacnianie (pobudzanie) lub wytłumienie (hamow) doprowadzania i odprowadzania impulsów. Jego jądra tworzą ukł siatkowaty wstępuj i zstępujący: Zstępujący - odgrywa ważną rolę w regulacji czynności odruchowej rdzenia kręgow i napięcia mięśni poprzeczn prążkow. Wstępujący - kontroluje jądro ruchowe mostu i mięśni zewnętrzn oka.
Śródmózgowie : jest ważnym ośrodkiem koordynacji ruchowej. Aparat przekazywania impulsów koordynacji leży w nakrywce i blaszce pokrywy. - blaszka czworacza, - jądro czerwienne znajduje się pod warstwą podkorową, zawierają komórki z których wychodzą aksony do rdzenia kręgow (droga czerwienno rdzeniowa) i do wzgórza (droga czerwienno wzgórzowa). Funkcje: reguluje napięcie mięśniowe, szybkość i precyzję ruchów, mają wpływ na regulowanie postawy ciała.
Most i rdzeń przedłużony: Most - jest częścią pnia mózgu powierzchni podstawnej, łącząca obydwie półkule móżdżku, składa się z nakrywki i podstawy. Rdzeń przedłużony: Piramidy, oliwki (zawierające jądra oliwki).
...
Aguuul6