-w podwzgorzu. i jest dwuczesciowy; -osr w przedniej czesci podwzorza – osr eliminacji ciepla - kontroluje utrate ciepla;
-osr w tylnej czesci – osr zachowania ciepła- zatrzymuje cieplo w ustroju i stymuluje jego produkcje. Nadrzedny jest osc eliminacji. Obnizenie temp przedniej cz podwzgorza powoduje zwezenie naczyn krwionosnych skory i nasilenie metabolizmu. Uszkodzenie tylnej cz znosi reakcje termoregulacyjne, które chronią organizm przed oziebieniem.
Organizm traci ciepło w stosunku do otoczenia o nizszej temp. 1)przez skóre – promieniowanie, przewodnictwo i pocenie; 2)przez ukl oddech z wydychanym powietrzem; 3)przez przewód pokarmowy i ukl moczowy wraz z kalem i moczem.
Wytwarzanie ciepła w organ zalezy od: 1)przemiany materii związanej ze spoczynkowa czynnoscia wszystkich kom i narzadów 2)pracy mm szkielet. w czasie poruszania się 3)czynnosci przewodu pokarmowego zwiaz. z trawieniem i wchłanianiem pokarmów
Podwyzszenie temp. krwi dopływajacej do ośrodka termoreg. powoduje pobudzenie termodetektorów i przyspiesza utrate ciepła co zachodzi przez: 1) rozszerzenie naczyń skórnych i wydzielanie potu przez gruczoły potowe 2) przyspieszenie pracy serca i pogłębienie oddechów. Przez płuca przepływa wiecej krwi i wiecej ciepła jest odprowadzane z powietrzem wydychanym 3) pobudzenie osr. hamujacego drżenie mieśniowe w śródmózgowiu.
Obnizenie temp. krwi przepływającej przez podwzgórze hamuje termodetektory co powoduje zwiększone wytwarzanie ciepła lub zmniejszoną jego utratę za posrednictwem: 1) ośr. wyzwalającego drzenie mieśniowe, które przestaje być hamowany przez osr. termoregulacji. Pojawiają się dreszcze i wytwarza się ciepło w mm szkieletowych – termogeneza drzeniowa. 2) Osrodków kontrolujących ukł. współczulny. Pobudzenie uklasu powoduje wydzielanie się z zakonczen neuronów zwojowych noradrenaliny. Pod wpływem noradrenaliny przyspiesza się metabilizm komórek mm szkielet. i kom. tk. Tłuszczowej. 3) osr. kontrolujacych wydzielanie gruczołów dokrewnych. Z rdzenia nadnerczy wydziela się adrenalina przyspieszajaca: spalanie glukozy w watrobie i w mm szkielet. oraz metabolizm tk tluszczowej. Kora nadnerczy pod wplywem ACTH wydziela glikokortykoidy, które przyspieszają rozpad bialek w wątrobie. 4) ośr naczyniowego. Naczynia skórne zwezaja się, zmniejsza się utrata ciepła przez skóre 5) Hormonów tarczycy T3, T4 Długo trwajace obnizenie średniej temp otoczenia powoduje stale zwiekszenie metabolizmu wewkom. w organ. Biorą w tym udziała h tyreotropowy i tyroksyna i trójjodotyronina.
Stosunek Ca 2+ do Na+
Korzysc Ca2+ powoduje przestawienie się termostatu biol na nizsza temp i temp ciala obniza się. Korzysc Na+ powoduje odwócenie czyli zwieksza się temp.
-prostaglandyny i endopirogeny powoduja zwiekszenie się Na+
Pod wpływem egzopirogenów rozpadaja się granulocyty obojetnochlonne. Z nich uwalniaja się endopirogeny które z krwia dostają się do podwzorza i zwiekszaja stezenie Na+. W wyniku temp rosnie i temp ciala podwyzsza się i wyst odczyn gorączkowy.
-konwekcja- przenoszenie ciepla w wyniku ruchu bądź gazu ze srodow ciplejszego do zimniejszego. Na tej drodze przemieszczane jest cieplo z wnetrza ciala na jego obwód, a także dzieki ruchowi powietrza usuwane jest cieplo z pow skory
-przewodzenie zalezy gl od roznicy temp miedzy dwiema powierzchniami pozostajacymi w bezposr, kontakcie. W srodow wodnym człow traci większosc ciepla ze względu na duze przewodnictwo cieplne wody.
-promieniowanie-przenoszenie ciepla przez elektromagnetyczne promieniowanie podczerwone. Przez promieniowanie krotkofalowe organizm zawsze zyskuje cieplo podczas gdy w wyniku pr dlugofalowego może je zyskiwac i tracic.
-parowanie- potu odgrywa istotna rolę w chlodzeniu skóry. Uzaleznione jest od wilgotnosci powietrza ( im b wilgotny dzien nastepuje zmniejszenie il wydzielanego potu) oraz od natezenia pracy fiz.
Termoreg polega na dostosowaniu il ciepła wytwarzanego w organizmie (t chem) i ciepla wymienianego miedzy organizmem a otoczeniem (t fiz) do potrzeb bilansu cieplnego w sposób zapewniajacy utrzymanie homeostazy termicznej w zmiennych war srodow. Utrzymanie wzglednie stalej temp ciala jest nieodzownym war sprawnego funkcjonowania organizmu. Zmiany wew organizmu przekraczajace 4 stC prowadza do uszkodzenia kom, zaburzenia dzialalnosci enzymow oraz licznych procesow chem. Na zmiany temp najbardziej wrazliwy jest mózg który przy temp 41stC zostaje nieodwracalnie uszkodzony.
Fale Levisa- przy długotrwalym zanuzeniu konczyn w zimnej wodzie na poczatku dochodzi do skurczu naczyn krwionosnych, aby zmniejszyc wydalanie ciepla. Fale to okresowe zwezanie i rozszerzanie się naczyn krwionosnych co chroni tkanke przed odmrozeniem.
-nadmierny wzrost temp ciala; -obnizenie stez cukru we krwi; -zmniejszenie metabolizmu;
gdy organizm jest w stanie odwodnienia prowadzi to do udaru cieplnego (dochodzi do zaburzen OUN przez zbyt ciepła krew lub niewydolnosc krazenia na skutek rozszerzenia naczyn krwionosnych
-nadmierne obnizenie temp ciala; -dochodzi do zmniejszenia częstotliwosci skurczow serca i do zmniejszenia metabolizmu kom co może powodowac uposledzenie pracy serca – migotanie komor i przedsionkow; -może dojsc do uszkodzenia watroby i nerek;
-zaburzenia w gosp elektrolitycznej; -temp wew 23-25 st prowadzi do śmierci;
Goraczka – podwyzszenie wew temp ciala do poziomu przekraczajacego zakres normalnych dobowych zmian temp przy sprawnie dzialajacej termoreg. Wywolana jest pirogenami gzogennymi – wirusy, bakterie, zarazki
-endogennymi- które podwyzszaja set point- temp nastawcza wzrasta
Aguuul6