Alternatywne_zrodla_finansowania_malych_i_srednich_przedsiebiorstw.pdf

(2622 KB) Pobierz
El bieta RAK-MŁYNARSKA
∗
Paweł MROWIEC
ALTERNATYWNE RÓDŁA FINANSOWANIA
MAŁYCH I REDNICH PRZEDSI BIORSTW
Streszczenie
Celem niniejszego opracowania jest prezentacja i analiza dost pno ci wybranych
ródeł finansowania dla małych i rednich przedsi biorstw. Kwestia finansowania
bie cej i przyszłej działalno ci stanowi kluczowy problem dla ka dego
przedsi biorstwa niezale nie od jego rozmiarów czy form organizacyjnych, jednak e
małe i rednie przedsi biorstwa, zwłaszcza we wczesnej fazie rozwoju maj powa ne
trudno ci w pozyskaniu kapitału. Ró norodno
ródeł finansowania nie oznacza, e
wszystkie podmioty maj jednakowy dost p do tych rodków. Niektóre z nich s
dost pne tylko dla okre lonych grup – np. emisja akcji mo e by ródłem dodatkowych
kapitałów wył cznie dla spółek akcyjnych, kredyty bankowe mog uzyska firmy, które
maj maj tek stanowi cy zabezpieczenie kredytu. Pozostaje cała grupa podmiotów, dla
których nawet stosunkowo niewielki kapitał mógłby pozwoli si firmie rozwin , ale
tradycyjne ródła finansowania w tym przypadku nie s dost pne. St d te , wraz
z rozwojem MSP rozwija si sie alternatywnych ródeł finansowania.
Słowa kluczowe:
ródła finansowania, venture capital, małe i rednie przedsi biorstwa
Wst p
Podstaw funkcjonowania współczesnej gospodarki jest rozwój
małych i rednich przedsi biorstw, uznawany na wiecie za jedn z miar
wzrostu gospodarczego oraz przejaw zdrowej konkurencji w gospodarce.
Sił małych przedsi biorstw jest ich elastyczno
w działaniu,
umiej tno wykorzystania sprzyjaj cych okoliczno ci w warunkach
dobrej koniunktury. Słabo ci jest du a wra liwo na pogorszenie si
warunków gospodarowania przejawiaj ca si w du ej liczbie bankructw,
gdy firmy nie potrafi sprosta coraz wi kszym wyzwaniom.
∗
Dr El bieta Rak – Młynarska, adiunkt w Katedrze Bankowo ci i Finansów, Wydział
Finansów i Technologii Informatycznych, Wy sza Szkoła Finansów i Prawa w Bielsku-
Białej.
Dr Paweł Mrowiec, adiunkt w Katedrze Bankowo ci i Finansów, Wydział Finansów
i Technologii Informatycznych, Wy sza Szkoła Finansów i Prawa w Bielsku-Białej,
Zast pca Burmistrza Czechowic-Dziedzic.
80
Małe i rednie przedsi biorstwa w 2009 r. stanowiły 99,8 %
wszystkich przedsi biorstw w Polsce. W ród nich dominuj mikrofirmy
(zatrudniaj ce do 9 pracowników) – 96%, firmy małe – to 2,8% ogólnej
liczby MSP .
Wykres 1. Liczba przedsi biorstw nowo powstałych i zlikwidowanych w sektorze
przedsi biorstw w latach 2003–2009
sek
tor
MSP
w
Polsce
w
latach
2008-2009.
http://www.egospodarka.pl/58234,Sektor-MSP-w-Polsce-w-latach-2008-2009,2,39,1.html
ródło:
Udział MSP w PKB stanowi około 50%, zatrudniaj one około 70%
osób pracuj cych, tworz c miejsca pracy przede wszystkim w takich
dziedzinach jak usługi, handel detaliczny i hurtowy, produkcja,
rolnictwo. Struktura bran owa jest nieco inna, w porównaniu do UE-27
W Polsce jest znacznie wi cej przedsi biorstw handlowych i mniej
usługowych. Nieznacznie wi kszy odsetek firm w Polsce ni w UE
działa w przemy le i budownictwie. Według danych Eurostatu
2
trzy
czwarte MSP w Polsce prowadzi działalno gospodarcz w handlu
(37,7%; 30,6% w UE) i usługach (35,4%; 44,3% w UE), a co siódme –
w budownictwie (15,3%; 14,5% w UE) i co dziesi te – w przemy le
(11,6%; 10,6% w UE).
1
Raport o stanie sektora
PARP.www.parp.gpv.pl
2
ec.europa.eu/eurostat
małych
rednich
przedsi biorstw
w
Polsce.
81
1.
Bariery rozwojowe małych i rednich przedsi biorstw
Mimo, i MSP stanowi du
y potencjał gospodarczy, w dalszym
ci gu problemem s liczne bariery, utrudniaj ce im funkcjonowanie
i przetrwanie. Małe firmy pojawiaj si na rynku, działaj przez rok czy
dwa i znikaj . Wprawdzie wska nik prze ywalno ci firm z roku na rok
ro nie – w roku 2001 odnotowano 64,5% firm, które przetrwały 1 rok,
a w roku 2008 – 76,4%, niemniej jednak długookresowy wska nik
prze ycia jest znacznie ni szy, i w okresie 5 letnim wynosi tylko 31,4%
3
.
Do najcz ciej wymienianych barier rozwojowych MSP zalicza si
trzy podstawowe
4
.
•
bariery rynkowe i otoczenia, wynikaj ce zarówno z ogólnej sytuacji
gospodarczej) jak i zmian nat enia konkurencji,
•
problemy zarz dzania, wynikaj ce z niewystarczaj cej wiedzy
i umiej tno ci
przedsi biorców
oraz
kadry
zarz dzaj cej.
W wi kszo ci przypadków problemy te s umniejszane przez
przedsi biorców, ale faktycznie istniej i stanowi istotn przeszkod
w rozwoju,
•
bariery finansowe, wynikaj ce z braku rodków własnych i trudno ci
w dost pie do kapitałów obcych.
Główn barier rozwoju MSP jest bariera finansowa.
Zakładanie,
prowadzenie i rozwój MSP jest w du ej mierze uwarunkowane dost pem
do ródeł finansowania. Na ka dym etapie funkcjonowania, szczególnie
w fazie pocz tkowej, kiedy nast puje rozruch przedsi biorstwa,
wymagany jest kapitał. Ka dy podmiot gospodarczy, niezale nie czy to
du a czy mała firma, musi pozyskiwa rodki finansowe i racjonalnie
nimi gospodarowa . Małe firmy s w szczególnie trudnej sytuacji
wynikaj cej z ograniczonej mo liwo ci uzyskiwania
rodków
finansowych na uruchomienie i prowadzenie działalno ci gospodarczej.
Prywatne zasoby, b d ce w dyspozycji przedsi biorców s na ogół
niewystarczaj ce do pokrycia wszystkich potrzeb, a banki stosuj c
zachowawcz polityk kredytow tworz barier finansow , bardzo
trudn do pokonania.
Skutkiem tego sektor MSP cierpi na brak
3
4
Raport o stanie sektora MSP w Polsce w latach 2008-2009. PARP Warszawa 2010.
ródła finansowania działalno ci gospodarczej i monta finansowy. Fundacja
Edukacji Europejskiej. Wałbrzych 2006, s. 4.
82
płynno ci, brak zdolno ci kredytowej i ograniczenia rozwoju. Nawet
niewielkie opó nienia ze strony klientów w regulacji nale no ci stanowi
natychmiast zagro enie dla egzystencji firmy, powoduj c zatory
płatnicze i opó nienia w regulacji zobowi za podatkowych. W tych
firmach brakuje równie rodków na rozwój oraz wdra anie nowo ci
technologicznych.
Wiele MSP nie ma dost pu do kredytów bankowych ze wzgl du na
niskie zasoby kapitałowe czy problemy z płynno ci . Stanowi to bardzo
powa ne wyzwanie dla firm, które chc si bardzo szybko rozwija ,
oferuj c nieznane na rynku innowacyjne produkty. Takie plany
prowadz ce do szybkiego rozwoju, ale równocze nie obci one du ym
ryzykiem s niech tnie finansowane przez banki, pojawia si wi c luka,
któr mog wypełni inne ródła finansowania.
2.
ródła kapitału w przedsi biorstwie - przegl d
W okresie ostatnich dwudziestu lat znacznie zwi kszyły si
mo liwo ci przedsi biorstw w zakresie ródeł finansowania i dost pu do
nich. Wzrósł udział kapitału obcego w finansowaniu działalno ci
bie cej firm (kredyt kupiecki) czy inwestycyjnej (leasing operacyjny
i finansowy).
Z uwagi na du
ró norodno
i form finansowania kapitał
w przedsi biorstwie mo na podzieli wg ró nych kryteriów (tabela 2).
83
Tabela 2. Rodzaje finansowania przedsi biorstwa
Zewn
Własne
•
kapitał od do-
tychczasowych
wła cicieli
(dopłaty akcjo-
nariuszy i
wspólników
•
kapitał od no-
wych wła ci-
cie-li (emisja
akcji)
•
Fundusze
Venture capital
•
emisja na
rynku
pozagiełdowym
Mezzanine
Finansowanie przedsi biorstwa
trzne
Wewn trzne
rodki z działal-
rodki z uwolnie-
Obce
no ci
nia kapitału
gospodarczej
•
leasing
•zysk
netto
•
przekształcenia
w aktywach
•
factoring
•amortyzacja
i pasywach
•
franchising
(sprzeda
•
dotacje i
zb dnego maj tku)
subwencje
•
rodki z
funduszy
pomocowych
http://ceo.cxo.pl/artykuly/58465
Finansowanie wewn trzne i finansowanie zewn trzne.
Finansowanie zewn trzne to zaanga owanie kapitału osób trzecich
natomiast o finansowaniu wewn trznym mówimy przy braku tego
zaanga owania). W przypadku małych firm, nieposiadaj cych
osobowo ci prawnej,
wewn trznymi
ródłami finansowania
s zwykle
rodki wła cicieli firmy, anga owane w momencie zakładania firmy oraz
nadwy ki wygenerowane przez firm z bie cej działalno ci. W wielu
przypadkach trudno jest rozdzieli rodki posiadane przez firm od
rodków nale cych do wła ciciela, dlatego te za wewn trzne ródła
finansowania uznaje si wszystkie sposoby finansowania które nie
anga uj kapitału osób trzecich (poza wła cicielami firmy).
84

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin