sciaga fizyka.docx

1.Działania na wektorach i skalarach.                                                                                                                                  Wielkość skalarna – to wielkość  która można jednoznacznie określić za pomocą liczby i jednostki (masa, długość, czas, gęstość)                                                                                                                                                                     Wielkość wektorowa- to wielkość mająca kierunek, zwrot, wartość i punkt przyłożenia ( pęd, prędkość, wektory pola magnetycznego)                   

*Dodawanie:   c=a+ b                     metoda trójkąta i równoległoboku
*Odejmowanie:  c=a+(- b)
*Rozkład wektora na składowe:  a= ax+ ay a= a1+a2
*Mnożenie wektora przez liczbę: 
F=m* a         q=m* V      a*a= a        a* 0=0     f* a=a    0* a=0
Mnożenie wektora przez liczbę daje wektor!
*Mnożenie wektorów
a*b=c

2.Podstawowe wielkości charakteryzujące ruch postępowy punktu materialnego.                                            Punkt materialny – ciało obdarzone masą, nie posiadające objętości. ( wymiary tego ciała możemy przybliżyć do punktu geometrycznego)                                                                                                                                                  Kinematyka – zajmuje się opisem ruchu.                                                                                                                             Dynamika - zajmuje się badaniem przyczyn ruchu
*Prędkość punktu materialnego- wielkość, która określa jak szybko zmienia się położenie  punktu w czasie : chwilowa i średnia.
                   V=st ms                       Vśr=∆s∆t
Przemieszczenie – najkrótsza droga
*Wektor przemieszczenia ∆r jest to różnica pomiędzy wektorem położenia końcowego r i wektorem położenia początkowego r0
∆v=v- v0
*Przyspieszenie – wielkość wektorowa, która informuje o szybkości  zmian w czasie
aśr= ∆V∆t                                    achwilowe= lim∆t→0∆V∆t
a=const dla przyspieszonego
*Ruch jednostajny- ruch w którym ciało w ciągu jednakowych odstępów czasu przebywa jednakowe odcinki.
*Ruch jednostajnie zmienny
a)Ruch jednostajnie przyspieszony bez prędkości początkowej
a=vt                            V=a*t                        s=at22
b)Ruch jednostajnie przyspieszony z prędkością początkową
a=v-v0t             V=V0+ at                   s=V0t+at22
c)Ruch jednostajnie opóźniony
a=v0-vt              V=V0- at                    s=V0t-at22                                                                                 d) Spadek swobodny   a=g  g-przyspieszenie ziemskie czyli takie z jakim ziemia przyciąga dane ciało.(9,81m/s2)                                                                                                                      

3.Dynamika
Ciężarem ciała nazywamy siłę grawitacyjną z jaką Ziemia przyciąga to ciało.
I Zasada dynamiki (bezwładności)- jeżeli na ciało nie działa żadna siła zewnętrzna  (wypadkowa) lub ciała równoważą się to ciało pozostaje w spoczynku, albo porusza się ruchem jednostajnym prostoliniowym.   A=∆v/∆t                                                                                                    II Zasada dynamiki –wypadkowa siła działając na ciało jest proporcjonalna do masy ciała i przyspieszenia.
a=Fm                                                                                                                                                                                              III Zasada dynamiki – siła akcji i reakcji zawsze występują parami. Każdej akcji towarzyszy równa co do wartości, lecz przeciwnie skierowana reakcja. Nigdy się nie równoważą co mają różne punkty przyłożenia.
4. Ruch po okręgu
Cechy charakterystyczne definiujące ruch po okręgu to :
Tor ruchu – okrąg
Ruch po okręgu może być:
*Jednostajny - wartość prędkości pozostaje stała.
*Niejednostajny (zmienny) – wartość prędkości zmienia się
Przyspieszenie w ruchu po okręgu nie może wynosić 0ms2
Z ruchem po okręgu wiążą się:
1.Prędkość kątowa
Nazywamy stosunek zakreślonego skierowanego kąta do czasu w jakim nastąpił.
ω=at       , jednostka [s-1=Hz]
Prędkość liniowa V=stms
2.Przyspieszenie kątowe – jest to zmiana prędkości kątowej  w czasie trwania tej zmiany
E=∆ωt→E= ∆VRt
3.Siła dośrodkowa Fdos=m* ar
Fdos= mV2R
4.Przyspieszenie dośrodkowe
ar=V2R=4π2RT2= ω2*R
5.Okres T jest to czas trwania jednego , pełnego obiegu
V=2nRT         ω=2nT
6.Częstotliwość jest to odwrotność okresu, a dokładnie stosunek liczby obrotów do czasu ich wykonania
f=1T        ω=2πf  [s-1=Hz]                                                                                                                                          7. Prędkość liniowa V=s/t                     

5.Siły w układzie nie inercyjnym (siły bezwładności).
Układ odniesienia poruszający się ruchem niejednostajnym względem jakiegokolwiek inercjalnego układu odniesienia.
Siła bezwładności – (siła inercji, siła pozorna) siła pojawiająca się w nieinercjalnym układzie odniesienia, będąca wynikiem przyspieszenia  tego układu    Fb= -m*a , gdzie : 
Fb-siła bezwładności,   m-masa ciała
Rodzaje sił bezwładności :
*Siła Coriolisa – dla obserwatora znajdującego się w obracającym się układnie odniesienie tor ruchu  ciał znajdującego się w tym samym układnie jest zakrzywiony.
FC= -2m(ω × v )
*Siła odśrodkowa F= mv2r=mω2r
*Transwersalna siła bezwładności FT= -mε×r

6.Praca, moc, energia
Moc- jest to stosunek pracy do czasu w jakim została wykonana:                                                                                                1 wat (W)jest to moc urządzenia które wykonuje pracę  1 dżula (J) w czasie  1 sekundy (s).
P=Wt
Praca-jest to iloczyn skalarnych wektora siły F  oraz wektora przesunięcia s:  W=F*S,                                                     1dżul jest to praca siły 1 niutona na drodze 1 metra
Energia -to zdolność układu do wykonywania pracy:
Rozróżniamy energię mechaniczną, cieplną, elektryczną, jądrową.
Energie mechaniczną dzielimy na energie potencjalną (wysokości) i kinetyczną (ruchu).
Energia potencjalna
Ep=m*g*h,  Ep-energia pot.J, m-masakg, g-przyspiesznie ziemskie 9,81m/s2
Energia kinetyczna
Ek=12m*v2,  Ek-energia kinJ,m-masa, v-prędkość(m/s)

7.Zasada zachowanie pędu (przykłady)
Pęd- definiujemy jako iloczyn masy i prędkości ciała. p=m* ...