1. wyjaśnić pojęcia: technologia, organizacja, zarządzanie
Technologia - dział techniki dotyczący metod wytwarzania i przetwarzania surowców i wyrobów. Celem jest racjonalizacja procesów technologicznych.
Organizacja - tłumaczona w trzech aspektach: 1 atrybutowe rozumienie słowa organizacji 2 instytucjonalne rozumienie słowa organizacji (np. ONZ) 3 czynnościowe rozumienie słowa organizacji. Czynność organizowania. Organizowanie to świadome i celowe doprowadzenie określonego zbioru elementów do takiego stanu w którym stanowią one scaloną całość, a wszystkie składniki współ przyczyniają się do realizacji celu jakiemu ma służyć ta całość.
Kierowanie - jest oddziaływaniem jakiegoś obiektu na inny obiekt zmierzającym do tego aby obiekt kierowany mógł osiągnąć postawione cele.
Zarządzanie - planowanie, organizowanie, doskonalenie kadr, pobudzanie, kontrola wykonanych zadań
2. procesy budowlane, ich rodzaje
Procesy budowlane
Współczesne wykonawstwo budowlane polega na wykonaniu różnych procesów
budowlanych, które są wykonywane na budowie według określonych technologii i wzajemnej zależności. Wyróżnia się procesy zasadnicze i pomocnicze w realizacji budowy. Do
zasadniczych zaliczane są wszystkie procesy realizowane na budowanym obiekcie. Procesy
pomocnicze związane są z przygotowaniem ogólnym budowy, przygotowaniem materiałów i
konstrukcji, transportem, itp. Proces budowlany jest połączeniem powiązanych ze sobą robót
o równym stopniu złożoności. Terminem tym określa się zarówno wykonanie całego obiektu
budowlanego, czy etapu budowy (np. wykonanie fundamentów), jak i prace powierzone do
wykonania jednej brygadzie lub robotnikowi. Pod tym względem wyróżnia się:
przedsięwzięcia budowlane, złożone procesy budowlane i podstawowe procesy
budowlane. Podstawowe procesy budowlane angażują jeden stały (niezmienny w czasie
realizacji procesu) zestaw środków pracy (ludzi i maszyn). Są więc jednostkami najniższymi
w hierarchii struktury procesowej przedsięwzięć – dla ich realizacji projektuje się skład i
wyposażenie zespołów wykonawczych. Projektowanie wykonawstwa złożonych procesów
budowlanych i przedsięwzięć polega na określeniu sposobu realizacji procesów
podstawowych i określeniu systemu organizacyjnego w ramach rozpatrywanego planu.
4. podstawowe zasady organizacji pracy
1. zasada zorganizowanych sił i środków zadań
2. zasada stosowania badań i doświadczeń
3. zasady normalizacji pracy
4. zasada prowadzenia kontroli
5. zasada optymalnego wyniku
6. zasada ekonomizacji działania
7. zasada podziału pracy
8. zasada harmonizacji
9. zasada stosowania rezerw
10. zasada równomierności i rytmiczności pracy
W planowaniu budowy istotne są naukowe zasady organizacji pracy. Podają one zależności między przebiegiem działań a ich wynikiem. Spośród dużej ilości opisywanych w literaturze [Błąd! Nie można odnaleźć źródła odwołania., Błąd! Nie można odnaleźć źródła odwołania.] zasad, najważniejsze w projektowaniu realizacji budowy są:
- reguła zorganizowanych sił i środków – racjonalne połączenie środków pracy (ludzi i maszyn) ma większą wartość użytkową od ich sumy arytmetycznej;
- zasada stosowania badań i doświadczeń – usprawnianie organizacji jest możliwe poprzez stosowanie badań i doświadczeń realizowanych uprzednio działań;
- zasada normalizacji pracy – powtarzalne procesy pracy należy standaryzować poprzez ustalenie racjonalnej organizacji ich wykonania i opracowanie normy nakładów rzeczowych, w celu usprawniania projektowania technologiczno-organizacyjnego;
- zasada podziału pracy i specjalizacji – przedsięwzięcia należy dzielić na procesy proste i powierzać do wykonania wyspecjalizowanym, odpowiednio wyposażonym zespołom;
- zasada koncentracji pracy – należy dążyć do koncentracji sił – w celu sprawnego wykonania zadania (przedsięwzięcia), lub do koncentracji produkcji – celem efektywnego przygotowania (produkowania) określonych wyrobów budowlanych;
- zasada harmonizacji pracy – ”... jeżeli praca wykonywana jest przez kilka jednostek lub zespołów, to otrzymuje się tym lepszy skutek im dokładniej dobrane są do siebie współpracujące jednostki lub zespoły i dokładniej uzgodnione są czasy ich działania”;
- zasada ekonomizacji działania – dążyć należy do osiągnięcia maksymalnych efektów w danych warunkach i przy danych zasobach lub do minimalizacji nakładów (rzeczowych i finansowych) na osiągnięcie określonego celu (efektu);
- zasada równomierności i rytmiczności pracy – realizowana przez dążenie do równomierności wysiłku ludzi i maszyn oraz zatrudnienia na budowie;
- zasada stosowania rezerw – w celu zapewnienia zharmonizowanej, ciągłej, równomiernej i rytmicznej pracy, należy stosować zapasy czasu w planowaniu i rezerwy środków pracy.
5. Cykl organizacyjny (etapy i ich teść)
Działanie zorganizowane to działanie, które ma określone cele. Cykl organizacyjny składa się z 5 etapów:
1 określanie celu działania
2 analiza warunków oraz dysponowanych zasobów - planowanie działania
3 działania przygotowawcze
4 realizacja zadania - celu
5 kontrola wyników.
Racjonalny plan działania powinien uwzględniać:
1 podział na działania cząstkowe
2 określenie celu działania dla celu prostego
3 określenie miejsca wykonania działania
4 określenie środków do wykonania planu
5 określenie potrzebnych materiałów
6 określenie przebiegu działania
7 określenie osób kontrolujących.
6. specyficzne cechy realizacjii procesów budowlanych
1 indywidualny charakter każdej budowy
2 znaczne rozproszenie realizowanych budowli w terenie
3 nieruchomość produktów budownictwa
4 każdy plan budowy musi być odpowiednio zagospodarowany
5 zależność od wpływów atmosferycznych
6 różne uzyskiwanie efektów wynikające z wykonywanych obiektów
7 znaczne wymiary i masa obiektów
8 długi okres eksploatacji obiektów
9 losowy charakter czasu wykonania procesów budowlanych
7. istota technologiczności procesów budowlanych i kryteria jej oceny
Technologiczność procesów budowlanych – jest to zespół cech określających możliwości sprawnego oraz efektywnego wykonania budowli bez szkody dla rozwiązań funkcjonalnych, estetycznych i środowiskowych.
Wymagania technologiczności:
1. Przystosowanie do minimalizacji nakładów pracy ręcznej.
2. Podatność na możliwości mechanizacji procesów budowlanych.
3. Dogodność w efektywnym wykorzystaniu środków i urządzeń transportowych.
4. Przystosowanie do oszczędnego zużycia energii w realizowanym procesie produkcyjnym.
5. Możliwości zapewnienia bezpiecznych warunków pracy.
6. Przystosowanie do zmiennych warunków atmosferycznych wykonywania robót.
7. Możliwość zapewnienia wysokiego poziomu jakości robót, sprawności wykonania
Kwantyfikacja technologiczności w budownictwie(liczbowe określenie poziomu technologiczności). Przyjęto skalę cztero stopniową: 4-dokładne rozwiązania; 3-poprawne rozwiązania; 2-niedogodności rozwiązań; 1-stan krytyczny rozwiązań.
Do określenia jakości technologicznych rozwiązań budowlanych zaproponowano system 3 klas.
Klasa 1-stopień jakości technologicznej od 4.0-3.0. Korzystny stań jakości technologicznej charakteryzujący się dużymi wymaganiami.
Klasa 2-stopień jakości technologicznej od 3.0-2.0. Średni stan jakości technologicznej, obowiązują średnie wymagania technologiczne.
Klasa 3-stopień jakości technologicznej od 2.0-1.0. Małe wymagania, niekorzystny stan jakości technologicznej.
8. metody organizacji pracy (charakterystyka i zasadnicze zależności)
Metoda równoległego wykonania polega na równoczesnym prowadzeniu prac na przygotowanych frontach robót. Metodą tą mogą być wykonywane prace czasochłonne, których wykonanie możemy przyśpieszyć jedynie poprzez zatrudnienie wielu jednorodnych brygad. Wadą takiego rozwiązania jest trudność wykorzystania brygad w dłuższym horyzoncie czasu, szczególnie wtedy gdy nie jest możliwe utrzymanie jednolitego czasu pracy brygad na frontach robót.
Zalety
- szybkość wykonania zbioru zadań;
Wady:
- konieczny szeroki front robót i spiętrzone potrzeby zasilania budowy,
duże zatrudnienie przy jednoczesnym słabym wykorzystaniu niektórych środków.
Metoda kolejnego (szeregowego) wykonania polega na kolejnym wykonywaniu procesów budowlanych przez brygadę kompleksową. Stosowana jest w realizacji małych obiektów budowlanych, przy wąskich frontach robót. W systemie tym występują trudności w synchronizacji pracy różnych brygad realizujących prace w czasie całego procesu budowlanego oraz nie jest zapewniona ciągłość wykorzystania maszyn i urządzeń budowlanych
Zalety:
- małe zatrudnienie środków pracy,
- małe wymagania do frontu robót i zasilania budowy;
- długi czas wykonania zbioru zadań.
Metoda pracy równomiernej[1] polega na podziale ogólnego frontu robót na tzw. działki robocze, o jednakowej lub bardzo zbliżonej pracochłonności, i skierowaniu do prac na tych działkach specjalistycznych brygad. Brygady wykonują dla siebie przeznaczone prace przechodząc w ustalonej kolejności z działki na działkę. Istotny dla tej metody jest rytm pracy równomiernej, który określa ilość czasu jaka powinna upłynąć od wejścia na działkę jednej brygady do wejścia na tę samą działkę następnej (w kolejności technologicznej) brygady. Czas realizacji robót na działce przez brygadę powinien być równy wartości rytmu lub jego wielokrotności (porównaj rysunek 3.1.a i b). Metoda jest adaptacją (dla budownictwa) metody taśmowej produkcji przemysłowej. Ponieważ obiekt obrabiany jest produktem nieruchomym – „uruchomiono” stanowiska pracy (brygady specjalistyczne).
- możliwość pełnego wykorzystania specjalizowanych środków pracy,
- równomierne zapotrzebowanie logistyczne;
czas realizacji zbioru zadań zależny jest od czasu rozwijania i kończenia poszczególnych potoków (oczekiwania kolejnych zespołów na dostępność pierwszego frontu robót oraz czasu „schodzenia” z ostatniego frontu robót).
9. metoda pracy ciągłej równoległej
+ szybkość wykonywania zbioru zadań
- konieczny szeroki front robót i spiętrzone potrzeby zasilania budowy
- duże zatrudnienie przy słabym wykorzystaniu niektórych środków
Czas zrealizowania pracy T na zbiorze działek roboczych n metodą pracy równomiernej
T = t * n + r * ( m – 1 )
Gdzie; t – czas realizacji pracy na 1 działce
n - liczba działek
r – rytm pracy równomiernej (czas od wejścia 1 brygady do zakończenia jej prac i wejścia 2 brygady)
m – liczba brygad
Jeżeli weźmiemy pod uwagę że t = r * k (k – ilość brygad na 1 działce pracujących jednocześnie) możemy wyrazić czas T jako funkcję rytmu pracy równomiernej T = r * ( k * n + m -1 ) z którego możemy wyznaczyć zależność, która pozwala sprawdzić możliwość m < k * n + 1 zastosowania metody pracy równomiernej.
10. Istota mechanizacji kompleksowej
Przy doborze kompletu maszyn dla robót lub budowy realizowanej przy zastosowaniu mechanizacji kompleksowej należy posiłkować się następującymi zasadami:
1) Skład kompletu maszyn i liczbę maszyn w zespole ustala się w oparciu o schemat technologiczny określonej roboty lub budowy, a parametry maszyn dobiera się w związku z rodzajem robót , ich wielkością , terminami wykonania oraz konkretnymi warunkami miejscowymi
2) Podstawowy proces roboczy wykonywany jest za pomocą maszyny głównej ; maszyny wchodzące w skład kompletu powinny być w taki sposób dobrane ,aby wydajność każdej z nich odpowiadała najwyższej możliwej wydajności maszyny głównej lub nieco ją przewyższała , np. dla środków transportowych o 10% lub 15%).Nieprzestrzeganie tego warunku pociąga za sobą obniżenie wydajności maszyny , co może z kolei spowodować , że koszt jednostkowy takiej roboty może być wyższy niż w przypadku , gdyby mechanizacji podlegały tylko poszczególne procesy oddzielnie , a nie cały rodzaj robót 3) Sposób pracy kompletu maszyn ustala się przyjmując pełne wykorzystanie ich czasu roboczego zabezpieczające nieprzerwany ciąg roboty np. przy robotach ziemnych - od miejsca urobienia gruntu do miejsca jego wbudowania w nasyp lub odłożenia na odkład 4) Sposób pracy kompletu maszyn ustala się przyjmując pełne wykorzystanie ich czasu roboczego Komplet maszyn nie powinien być zbyt duży .Zastosowanie znacznej liczby maszyn różnych rodzajów wykonujących jedną i tę samą robotę lub kilka kompletów składających się z mało wydajnych maszyn może znacznie obniżyć efektywność tak realizowanej mechanizacji kompleksowej
11.zasada projektowania mechanizacji kompleksowej
Jest to metoda w której poszczególne procesy produkcyjne, realizowane są w sposób ciągły i równomierny odpowiednim zestawem maszyn budowlanych , zharmonizowanych ze sobą pod względem wielkości , miejsca pracy , wydajności i pozostałych parametrów roboczych
M e c h a n i z a c j a k o m p l e k s o w a obejmuje wszystkie ciężkie i pracochłonne czynności określonego procesu produkcyjnego zarówno główne , pomocnicze jak i transportowe , zharmonizowane w zakresie wydajności , miejsca pracy i czasu . Praca ręczna stosowane są tylko w małym zakresie i tylko do wykonywania procesów pomocniczych .
W ostatecznym rezultacie wskutek harmonijnej pracy zespołu maszyn wykonujących określony proces budowlany , wpływa na osiągnięcie najmniejszej pracochłonności robót budowlanych oraz najmniejszych kosztów ich wykonania . Dlatego też wszędzie tam , gdzie istnieją warunki dla wprowadzania mechanizacji kompleksowej , czyli gdy jest do dyspozycji dostateczna ilość robót , istnieje możność stosowania metody pracy równomiernej , należy tę metodę stosować .
Organizując zespół maszyn do mechanizacji kompleksowej złożonego procesu budowlanego należy przede wszystkim ustalić składowy proces prowadzący , który decyduje o wykonaniu pozostałych procesów . Maszyna wykonująca proces prowadzący zwana maszyną główną dyktuje tempo i określa wydajność całego zespołu maszyn i robotników .
Przy mechanizacji kompleksowej obowiązuje harmonizacja całego zespołu według parametru wydajności miejsca pracy oraz czasu . Dlatego należy dobierać wszystkie pozostałe maszyny współpracujące przy wykonaniu złożonego procesu z maszyną prowadzącą tak aby wydajności ich były wykorzystane.
12. kategorie gruntów i ich odspajanie
Kategoria 1: Gleba
Wierzchnia warstwa gruntu zawierająca oprócz materiałów nieorganicznych: Żwiru, piasku, pyłu, iłu,
również części organiczne: próchnicę (humus) oraz organizmy Żywe.
Kategoria 2: Grunty płynne
Grunty w stanie płynnym, trudno oddające wodę.
Kategoria 3: Grunty łatwo urabialne
a) a) grunty niespoiste i mało spoiste: grunty frakcji Żwirowej tub piaskowej oraz ich mieszaniny,
z domieszką do 15 % cząstek frakcji pyłowej i iłowej, zawierające mniej niż 30 % kamieni i
głazów o objętości do 0,01 m3 (co odpowiada kuli o średnicy ok. 0,30 m),
b) grunty organiczne o małej zawartości wody, dobrze rozłożone, słabo skonsolidowane.
Kategoria 4: Grunty średnio urabialne
a) mieszaniny frakcji Żwirowej, piaskowej, pyłowej i iłowej, zawierające więcej niŜ 15 % cząstek
frakcji pyłowej i iłowej,
b) grunty spoiste o wskaźniku plastyczności lp <=15 %, w stanie od plastycznego do
półzwartego, zawierające nie więcej niż 30 % kamieni i głazów o objętości do 0,01 m3,
c) grunty organiczne skonsolidowane ze szczątkami drzew.
Kategoria 5: Grunty trudno urabialne
a) grunty jak w kategorii 3 i 4, lecz zawierające więcej niż 30 % kamieni i głazów o objętości do
0,01 m3,
b) grunty niespoiste i spoiste zawierające mniej niż 30% głazów o objętości od 0,01 m3 do 0,1
m3 (objętość 0,1 m3 odpowiada kuli o średnicy ok. 0,60 m),
c) grunty bardzo spoiste (WL >= 70 %), w stanie od plastycznego do półzwartego (0,50 >= lL >=
0).
Kategoria 6: Skały łatwo urabialne i porównywalne rodzaje gruntu
a) skały mające wewnętrzną cementację ziarn, lecz mocno spękane, łamliwe, kruche,
łupkowate, miękkie lub zwietrzałe,
b) porównywalne grunty zwięzłe lub zestalone (np. przez wyschnięcie, zamroŜenie, związanie
chemiczne), spoiste lub niespoiste,
c) grunty niespoiste i spoiste zawierające więcej niŜ 30 % głazów o objętości od 0,01 m3 do 0,1
m 3.
Kategoria 7: Skały trudno urabialne
a) skały mające wewnętrzną cementację ziaren i dużą wytrzymałość strukturalną lecz spękane lub
zwietrzałe,
b) zwięzłe, nie zwietrzałe łupki ilaste, warstwy zlepieńców, hutnicze hałdy żużlowe itp.
c) głazy o objętości powyżej 0,1 m 3.
13. obliczanie objętości robót ziemnych (powierzchniowych, liniowych, wykopów pod budynki)
BRAK
14. zasady organizacji robót ziemnych
Organizacja robót ziemnych
Roboty ziemne w budownictwie są jedynie robotami towarzyszącymi robotom podstawowym, dla których otwierają front pracy. Nie mogą więc opóźniać robót podstawowych, ani ich zbytnio wyprzedzać, ze względu na deformację wykopów czy utrudnienia w normalnym funkcjonowaniu i wykorzystaniu placu budowy. Z drugiej strony roboty ziemne organizuje się metodą pracy równomiernej, wymagają więc odpowiedniego doboru maszyn.
Efektywność robót ziemnych w budownictwie ogólnym ocenia się według następujących kryteriów:
¾ terminowości otwierania frontów prac dla postępującymi za nimi robót,
¾ doboru zestawów maszyn zapewniających ciągłość pracy i minimalizację nakł...
Cacek93