Nauka Kościoła Ks. Gadowski 1930.pdf

(2226 KB) Pobierz
KS. W A L E N T Y
GADOW SKI
NAUKA KOŚCIOŁA
WYBÓR ORZECZEŃ DOGMATYCZ­
NYCH KOŚCIOŁA KATOLICKIEGO
I
JEGO PRAW
KANONICZNYCH.
ŚRODEK
P O M O C N IC Z Y P R Z Y NAUCZANIU
RELICJI W SZ K O Ł A C H .
WYDANIE I.
1930
DRUKARNIA
TOWARZYSTW A ŚW . MICHAŁA
W MIEJSCU PIASTOWEM.
ARCH.
NIHIL OBSTAT
Dr. J. Stanczykiewicz
censor
Uwagi wstępne.
Tarnoviae, die 21 Apr. 1930.
Nr. 1666
IMPRIMATUR
Tarnoviae, die 25 Apr. 1930.
f Leon Eppns
L. S.
Religja chrześcijańska jest przez Boga objawioną;
głównie przez Syna Bożego, Jezusa Chrystusa i przez
Ducha Sw. za pośrednictwem Apostołów. Przygotowa­
niem do Nowego Zakonu było Objawienie St. Zakonu,
dane narodowi żydowskiemu, a przedewszystkiem O bja­
wienie pierwotne, dane wszystkim ludziom. Objawienie
Boże przechowało się do naszych czasów po części
w Piśmie św., po części w Tradycji, zaczem Pismo św.
i Tradycję nazywamy ź r ó d ł a m i w i a r y . Nie po­
zwala jednak Chrystus Pan, aby każdy człowiek rozu­
miał i wyjaśniał Pismo św., jak mu się podoba, bo
ile głów, tyle rozumów — i nikt nie wiedziałby potem,
co jest prawdą Bożą (jak to widzimy u protestantów).
A przecież rozchodzi się o sprawę doniosłości bardzo
wielkiej. Zasady życia moralnego, pojęcie Boga i Jego
doskonałości, główny cel człowieka i świata, los poza­
grobowy i t. p. prawdy najwyższe nie dadzą się zbadać
metodami naukowcmi tak ściśle, jak np. prawa fizy­
czne i związki chemiczne. O d stopnia i pewności po­
znania tych prawd zawisł cały kierunek życia ludzkiego,
zawisło doskonalenie się i szczęście człowieka jako
osoby i całego społeczeństwa. Nie pomogłoby tu nawet
Objawienie Boże gdyby je wolno było wyjaśniać
6
w świetle modnych teoryj filozoficznych lub poglądów
społecznych, zmieniających się tak często. Są niestety
tacy poszukiwacze prawdy, ale o nich mówi Apostoł:
że są
„zawsze się uczący, a nigdy ku wiadomości
prawdy nie przychodzący“
(2. Tym. 3, 7). Na to wła­
śnie Syn Boży ustanowił Kościół Swój, na to zapewnił
mu pomoc własną aż do skończenia- świata, na to po­
słał mu Ducha Sw., aby Kościół przechowywał bez
zmiany Objawienie Boże i wyjaśniał je autentycznie,
potępiając błędy przeciwne.
Katechizm poucza, że nie każdy kapłan, nawet nie
każdy biskup zosobna, ma osobliwszą pomoc Ducha
Sw., lecz jedynie ci, którzy reprezentują cały Kościół
nauczający i mają prawo żądać posłuszeństwa od wszyst­
kich wiernych. Takimi są jedynie: s,o b ó r p o w s z e ­
c h n y i O j c i e c św., gdy występuje uroczyście
i stanowczo jako Głowa Kościoła. Powagą soboru po­
wszechnego cieszy się takie zebranie Biskupów z całego
świata, które się odbywa w łączności z Głową Kościoła,
tj. gdy je Papież zwołuje, Papież (sam. lub przez lega­
tów) obradom przewodniczy i Papież uchwały zatwier­
dza. Nieomylnemi są jedynie uchwały stanowcze w spra­
wach dotyczących zbawienia, a nie w sprawach poli­
tycznych, naukowych, estetycznych, społecznych i t- p.
Z biegiem czasu zmieniają się stosunki polityczne, te-
orje naukowe, kierunki estetyczne, prądy społeczne i t. p.,
i nowy sobór pouczy wiernych, jak się mają względem
nich zachować, natomiast słowo Boże i jego uroczyste
wyjaśnienia są prawdami wjekuistemi i do końca świata
7
nie ulegną zmianie. Nawet wyjaśnienie słowa Bożego
na synodzie prowincjonalnym lub krajowym może ucho­
dzić za naukę całego Kościoła, jeżeli O jciec św. uchwałę
tę zatwierdził i rozciągnął na cały świat katolicki, tj.
ogłosił jako obowiązującą wszystkich katolików. Wów­
czas bowiem wchodzi w grę powaga Ojca św. jako
Głowy Kościoła.
Prawdy wiary i obyczajów, które Kościół uroczyście
wyjaśnił, zwiemy d o g m a t a m i w i a r y . Wewnętrzna
jedność Kościoła polega na tem, że w dogmatach ka­
tolicy wszystkich krajów i wszystkich czasów wyznają
wiarę tę samą. Czy jednak wszystkie prawdy, przez
Boga objawione, są dogmatami? Bynajmniej. Wiele
prawd objawionych Kościół dotąd uroczyście nie wy­
jaśnił. Oczywiście Ojcowie Kościoła, tj. mężowie święci,
żyjący w pierwszych sześciu wiekach Kościoła, i różni
teologowie, nauczają tych prawd i wyjaśniają je, ale
nie mają przytem nadzwyczajnej pomocy Ducha Sw.,
więc nie są nieomylnymi. Grzeszy, kto uparcie wyjaśnia
słowo Boże wbrew jednozgodnemu zdaniu Ojców Koś­
cioła i teologów, ale nie jest jeszcze heretykiem, bo
nie wystąpił przeciw dogmatowi wiary. Pojawienie się
nowych, błędnych wyjaśnień słowa Bożego, pod wpływem
prądu czasu, jest zazwyczaj okazją do uroczystego wyja­
śnienia prawdy przez O jca św. lub przez sobór powszechny.
Uroczyste wyjaśnienia ogłasza Kościół zazwyczaj
we formie podwójnej. Najpierw orzeka Kościół p o z y ­
t y w n i e , a możliwie jasno i dokładnie, jak należy
rozumieć pewną prawdę. O każdej prawdzie ważniejszej
8
uczy Kościół w innym ustępie (caput). Potem p o t ę ­
pi a Kościół zwięźle błędy przeciwne (kanon). Uchwały
soboru, jak każde prawo ludzkie, obowiązują katolików
we wszystkich krajach, gdzie zostały prawnie ogłoszone.
Aby ułatwić poznanie nauki Kościoła w orzeczeniach
uroczystych, podaje podręcznik niniejszy, • za wzorem
dra Adrjana,
przekład dosłowny niektórych wyjątków
z orzeczeń papieskich, z uchwał synodów zatwierdzo­
nych, a zwłaszcza z uchwał 20-tu soborów powszech­
nych. Dokładny tekst można znaleźć w
Denzingera:
„ E n c h i r i d i o n S y m b o l o r u m “ i w dziełach spe­
cjalnych. Przytoczenie ułatwia dodanie cyfr przy każ­
dym ustępie. Pierwsza liczba wskazuje ustęp, a druga tę
część jego, która mówi o prawdzie odnośnej.
Kto chce pewną prawdę poznać obszerniej, niech czyta
nadto dzieła Ojców Kościoła i wybitnych teologów, przez Ko­
ściół zalecane. Wiele z nich wyszło w Poznaniu w polskim
przekładzie.
9
potrzebują przyjmować najpierw religji żydowskiej, a potem
dopiero chrześcijańskiej, lecz mogą przyjąć chrzest odrazu
i nie są obowiązani zachowywać przepisów obrzędowych St.
Zakonu. W tym duchu św. Piotr udzielił chrztu poganinowi
Korneliuszowi i jego domownikom. Sobór orzekł o tern:
2. Przez łaskę Pana Jezusa Chrystusa wierzymy, iż
(nawróceni z żydostwa) będziem zbawieni tak, jako
i oni (nawróceni z pogaństwa).
Sobór ostrzegł też wiernych przed łatwowiernością
w słowach:
3. Słyszeliśmy, iż niektórzy zatrwożyli was słowy,
przewracając dusze wasze, którymeśmy nie rozka­
zali.
(Potrzeba misji kanonicznej).
2. Skład Apostolski.
(Zobacz w Katechizmie).
1. Sobór Apostolski w Jeruzalem.
(Około roku 50).
1.
Zdało się Duchowi Świętemu i nam, abyśmy wię­
cej nie kładli na was ciężaru, oprócz tych potrzebnych:
abyście się wstrzymywali od rzeczy bałwanom ofiaro­
wanych i od krwi i od rzeczy dławionej i od porubstwa,
których rzeczy strzegąc się, dobrze uczynicie. (Dz. A p.
15, 2 8 -2 9 ).
Zarządzenie to dotyczyło obyczajów pierwszych chrześci­
jan. Dogmatyczne znaczenie ma orzeczenie, że poganie nie
3. Skład wiary niceno-konstantynopolitański.
Ułożony po części na 1-szym soborze powszechnym w Ni­
cei w r. 325, wreszcie na 2-gim soborze powszechnym w Kon­
stantynopolu w r. 381. Pierwszy sobór potępił błąd Arjusza
i rozwinął drugi artykuł Składu Apostolskiego o Bóstwie P.
Jezusa. Drugi sobór potępił herezję Macedonjusza i wyjaśnił
artykuł ósmy o Bóstwie i pochodzeniu Ducha Sw. Ten Skład
wiary odmawiają kapłani po dziś dzień przy Mszy św.
10
1.
Credo in unum Deum.
Wierzą w Boga jedne­
go ’), Ojca -) wszechmogącego, Stworzyciela3 nieba
’
)
i ziemi, wszech rzeczy widzialnych4) i niewidzialnych. —
2. I w jednego Pana Jezusa Chrystusa, Syna Jego
jcdnorodzonego
s)
i przedwiecznie z O jca zrodzonego,
Boga z Boga, Światłość ze Światłości, Boga prawdzi­
wego z Boga prawdziwego, zrodzonego nie zaś stwo­
rzonego, współistotnego Ojcu, przez którego wszystko
zostało stworzone.
3. Który dla nas ludzi i dla zbawienia naszego,
zstąpił z niebios, wziął ciało przez Ducha Świętego
z Marji Dziewicy i s t a ł s i ą c z ł o w i e k i e m .
Na te słowa kapłan przy Mszy św. przyklęka.
11
5. Wierzę w Ducha Świętego, Pana i Ożywiciela,
który od O jca i Syna poch od zi'), który wespół z O j­
cem cześć i uwielbienie odbiera, który mówił przez
Proroków.
6. Wierzę w jeden, święty, powszechny i apostolski
Kościół.
Wyznaję jeden chrzest* na odpuszczenie grzechów.
2)
i
I oczekuję zmartwychwstania umarłych.
I żywota przyszłego wieku3
).
4. Św. Damazy I. Papież (366— 384)
i synod IV w Rzymie w r. 380 zestawił spis, czyli kanon ksiąg
Pisma św., które niewątpliwie napisane są z natchnienia Du­
cha Sw. Są to:
4. Ukrzyżowan także za nas, umączon pod Pontskim
Piłatem i pogrzebion jest.
I zmartwychwstał dnia trzeciego według Pism świę­
tych.
1 wstąpił do nieba, siedzi na prawicy Ojca.
I znowu ma przyjść w chwale sądzić żywych i umar­
łych, którego królestwu nie będzie końca.
*) Kościół podkreśla jedność Bóstwa przeciw poganom.
2 Oto wiara w trzy Osoby Boskie.
)
3 Przeciw Pantcistom, którzy świat uważali za cząstkę,
)
cmanację Boga.
4 Przeciw Gnostykom i Manichejczykom, którzy uczyli, żc
)
Bóg stworzył tylko świat niewidzialny, a świat widzialny uwa­
żali za dzieło ducha złego.
5 Arjanie uważali P. Jezusa nie za Syna Bożego, lecz za
)
najprzedniejsze stworzenie Boskie, natury podobnej ale od­
miennej od Boga.
1.
Porządek ksiąg St. Zakonu:
Księga Rodzaju I,
księga Wyjścia I, księga Kapłańska I, księga Liczb I,
księga Powtórzenia Prawa I. (Pięcioksiąg Mojżesza).
') Przeciw Macedonjuszowi, który Ducha Sw. nie uważał
za Boga, lecz za stworzenie Boże i za sługę Syna Bożego.
Wyrazy: „I od Syna“ (pochodzi) — dodał Kościół zachodni
później, by nie mniemano, żc Duch Sw. nie pochodzi od Syna.
Uczy o tern Ewangelja św. Jana 5, 56. Grecy uznali ten do­
datek na dwóch soborach powszechnych: w Lyonie r. 1274 —
i we Florencji r. 1439.
2) Uprzedza to Nowochrzczeńców i dzisiejszych Baptystów.
3) Następne sobory opierają się na tym Składzie wiary, po­
dobnie jak on opiera się na Składzie Apostolskim. Rozwijają
tylko dokładniej prawdy, przez ówczesnych heretyków zaciem­
niane lub zmieniane.

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin