STOMATOLOGIA DZIECIĘCA, ĆWICZENIE 9, 10.05.2013.pdf

(632 KB) Pobierz
STOMATOLOGIA DZIECIĘCA, ĆWICZENIE 9, 10.05.2013
OCENA POSTAWY EMOCJONALNEJ A PLANOWANIE LECZENIA
STOMATOLOGICZNEGO.
ANALIZA PRZYCZYN LĘKU STOMATOLOGICZNEGO. METODY OCENY LĘKU I
BÓLU.
„Trudni pacjenci”
dzieci nieodpowiednio wprowadzone w leczenie stomatologiczne
dzieci, które doświadczyły tylko bolesnego leczenia
dzieci, które odczuwały ból podczas wykonywania znieczulenia miejscowego
Ponowna adaptacja dziecka do leczenia stomatologicznego
ocena postawy emocjonalnej i poziomu lęku stomatologicznego
skorygowanie nieprawidłowych poglądów dotyczących leczenia
zwiększenie motywacji pacjenta
zachęcanie dziecka do współpracy z lekarzem
Rozpoczynanie leczenia od prostych zabiegów profilaktycznych (oczyszczenie zębów z osadu,
fluoryzacja egzogenna, lakowanie) i stopniowo, z wykorzystaniem techniki
TELL-SHOW-DO
przechodzenie do zabiegów bardziej inwazyjnych (opracowywanie ubytków, znieczulenie)
Zastosowanie technik atraumatycznego opracowanie ubytków próchnicowych takich jak np.
metoda
ART
(Atraumatic Restorative Treatment) i
metoda chemomechaniczna
(żel Carisolv
lub płyn CX Restorative)
System
sygnalizacji
nieprzyjemnych doznań
Psychoterapeutyczna technika desensytyzacji
(odwrażliwienia) Wolpego i Lazarusa
1. nauczenie pacjenta relaksacji
2. ustalenie hierarchii czynników stresogennych
3. wprowadzanie u zrelaksowanego pacjenta kolejnych czynników, zaczynając
od ostatniego w hierarchii i przechodząc do następnego dopiero wtedy, gdy nie
wywołuje on lęku
Modelling
– modelowanie zachowań poprzez demonstrację pozytywnych wzorców
zachowań
Sygnały alarmowe organizmu w sytuacji zagrożenia
lęk – występuje przed bezpośrednim zetknięciem z czynnikiem uszkadzającym
ból – jest reakcja na działanie czynnika uszkadzającego, reakcja bólowa jest związana nie
tylko ze stopniem uszkodzenia tkanki, mają na nią wpływ poziom lęku (lęk obniża próg czucia
bólu), indywidualna wrażliwość organizmu, sugestia, samopoczucie i sprawność somatyczna
organizmu
Reakcja lękowa
a. objawy
w sferze emocjonalnej:
subiektywne uczucie lęku, rozdrażnienie, irytacja
b. objawy
wegetatywne:
rozszerzenie źrenic, wzrost ciśnienia, zblednięcie, pocenie się, objawy
ze strony przewodu pokarmowego, ślinotok, wzmożone napięcie mięśniowe
c. objawy
behawioralne:
zespół zawężonej świadomości, zachowania retrogresywne
(charakterystyczne dla dzieci w młodszym wieku)
57 |
S t r o n a
Fobie
Nadmierny patologiczny strach, poczucie bezsilności wobec wyimaginowanego niebezpieczeństwa.
Źródłem fobii są przeżyte w dzieciństwie silne konflikty uczuciowe, wstrząsy, urazy psychiczne.
Fobia – forma lęku, która:
jest wyolbrzymiona w porównaniu do danej sytuacji
nie może być wytłumaczona w racjonalny sposób
jest poza kontrola woli
prowadzi do unikania sytuacji, której pacjent się obawia
prowadzi do zachowań nieadekwatnych do wieku
Lęk stomatologiczny
Częstość występowania lęku stomatologicznego u dzieci waha się od 3% do 21%, zależnie od wieku
dziecka i przyjętej skali oceny.
Wysoki poziom lęku stomatologicznego utrudnia prowadzenie leczenia, powoduje przesunięcie
w czasie lub zaniechania leczenia, co prowadzi do pogorszenia stanu zdrowia jamy ustnej.
Czynniki
predysponujące
i
wyzwalające
lęk stomatologiczny:
1.
uzasadnione
(w odczuciu jednostki) grożące niebezpieczeństwo
lęk dziecka przed gabinetem stomatologicznym jest naturalną reakcją na obce
środowisko, nieznane osoby – rola stomatologa jest takie pokierowanie dzieckiem,
by panowało nad swym lękiem
2. czynniki
konstytucjonalne
siła reakcji lękowej uzależniona jest od temperamentu dziecka. Introwertycy są
bardziej podatni na stany lękowe, ekstrawertycy – uzewnętrzniają swe obawy,
szybko odreagowują.
3.
predyspozycje psychofizyczne
poczucie odrzucenia, niepewności, braku akceptacji przez otoczenie
zła kondycja psychofizyczna (uczuciowe załamanie) lub fizyczna (zmęczenie, choroba)
dziecka
4.
wzorce
przejęte od rodziców, rodzeństwa, rówieśników
5. świadome lub nieświadome
przekazywanie
dziecku
negatywnych emocji
6.
straszenie
dziecka
7.
zbyt późne zgłaszanie
się dziecka do stomatologa
8.
wcześniejsze negatywne „przeżycia stomatologiczne”
lub związane z leczeniem przez
lekarzy innych specjalności
9.
błędy
popełniane w czasie leczenia stomatologicznego
okłamywanie dziecka
niewłaściwa informacja (brak informacji lub niewystarczające informacje, używanie
niezrozumiałych określeń)
uraz wywołany brutalnym zabiegiem (bolesność i inwazyjność zabiegu)
błędy diagnostyczne (ból wywołany przez nieodpowiednie zaopatrzenie zęba)
10.
hałas
11.
nieodpowiedni dobór narzędzi
(np. tępe, nieodpowiednio dobrane do wielkości ubytku
wiertła, zużyte kątnice – nasilenie nieprzyjemnych drgań wiertła)
12.
nieodpowiednia atmosfera
w gabinecie – nie skupianie uwagi na pacjencie, nieżyczliwe
podejście personelu medycznego
58 |
S t r o n a
Czynniki stresogenne związane z leczeniem stomatologicznym
bolesność zabiegu
odgłos i wibracja wiertarki stomatologicznej
widok sprzętu i narzędzi
nieprzyjemny zapach i smak materiałów stomatologicznych
uczucie unieruchomienia na fotelu
trudności w oddychaniu
stresor
studenci stomatologii
studenci niemedyczni
razem
kobiety
mężczyźni
kobiety
mężczyźni
ból
81,6%
84,8%
29,5%
42,5%
70,5%
odgłos i wibracja wiertarki 14,9%
9%
53%
46,1%
22,7%
widok sprzętu i narzędzi
2,3%
0%
11,8%
7,6%
3%
inne
1,2%
6,2%
5,9%
2,8%
3,8%
P. Proc, A. Bruzda-Zwiech: Poziom lęku przed zabiegami stomatologicznymi wśród studentów
stomatologii.
Zabiegi związane z największą bolesnością według opinii ankietowanych
grupa medyczna
3% 4%
13%
ekstrakcja
opracowanie ubytku
grupa niemedyczna
2% 5%
23%
42%
leczenie kanałowe
korekta
ortodontyczna
49%
21%
38%
inne
Metody oceny lęku
Rozpatrując przydatność metody oceny lęku należy wziąć pod uwagę:
1. wiarygodność i rzetelność tej metody w ocenie lęku
2. technika oceny musi być odpowiednia dla zastosowania u dzieci
3. technika oceny powinna być łatwa do zastosowania w warunkach gabinetu stomatologicznego
59 |
S t r o n a
Metody oceny intensywności lęku lub bólu
oparte na samoocenie
(np. skale obrazkowe,
VAS, termometr bólu,
kwestionariusze)
niemożliwe
do zastosowania
niemożliwe
do zastosowania
podstawowe metody
oceny jeśli skala
dobrana jest do etapu
rozwoju dziecka
(np. skale obrazkowe)
podstawowe metody
oceny
metody medyczne
(np. ocena tętna,
ciśnienie krwi, EEG)
wiek
niemowlęta i dzieci
w okresie
przedwerbalnym
dzieci do 3 roku żucia,
posługujące się mową
skale behawioralne
kombinacje oceny zachowania i pomiarów
medycznych
podstawowe metody
oceny
możliwe
do zastosowania,
drugorzędne znaczenie
dzieci w wieku 4-6 lat
podstawowe metody
oceny jeśli skale oparte
możliwe
na samoocenie z uwagi
do zastosowania,
na stopień rozwoju
drugorzędne znaczenie
intelektualnego nie
mogą być zastosowane
drugorzędne znaczenie
drugorzędne znaczenie
dzieci 6-letnie i starsze
Skale behawioralne
Kategorie zachowania wg
skali Frankl’a
a.
zdecydowanie negatywne
– odmawia leczenia, głośno i demonstracyjnie płacze, jest
przestraszone lub przejawia inne cechy ekstremalnej negacji
b.
negatywne
– niechętnie akceptuje leczenie, nie współpracuje, wykazuje pewne przejawy
negacji, lecz nie wyraża ich głośno tzn. jest ponure, wycofuje się (reakcja unikania)
c.
pozytywne
– akceptuje leczenie z pewną rezerwą, czasami ostrożnie, współpracuje, stosuje
się do poleceń lekarza
d.
zdecydowanie pozytywne
– dobra komunikacja z lekarzem, współpracujące, zainteresowane
zabiegiem i czynnościami lekarza, pogodne, zadowolone
Kodowy system oceny zachowania dzieci utrudniających lekarzowi prowadzenie zabiegu wg
Allarda
i
Stokesa:
kod B
– dziecko wykonuje ciągłe ruchy ciałem o zasięgu przekraczającym 15 cm
kod H
– dziecko wykonuje ruchy głową (ocena nie dotyczy ruchów mimicznych lub ruchów
żuchwy)
kod C
– dziecko płacze lub popłakuje, narzeka podczas zabiegu, wyraża niezadowolenie
kod D
– zachowanie dziecka powoduje opóźnienie w prowadzeniu zabiegu, powodując
przerwy o długości powyżej 5 sekund. Czas trwania opóźnienia jest liczony od chwili gdy
lekarz skomentuje fakt utrudniania przez dziecko zabiegu lub wycofa z jamy ustnej dziecka
narzędzia z powodu nieodpowiedniego zachowania pacjenta.
Skale oparte na samoocenie
4-stopniowa skala odczuwania doznań bólowych i stresu wg Matthews – Brzozowskiej
Ból:
0 – nie odczuwany
1 – o słabym natężeniu
2 – o średnim, dość silnym natężeniu
3 – o silnym, trudnym do wytrzymania natężeniu
60 |
S t r o n a
Stres:
0 – nie występuje
1 – słabo odczuwany
2 – dość silnie odczuwany
3 – silnie odczuwany, trudny do opanowania
Facial image scale with image scores (1-5)
5
Skala VAS
4
3
2
1
Kwestionariusz do oceny lęku stomatologicznego u dzieci
Pytania: Czy boisz się
-
mieć usunięty ząb
-
zastrzyków
-
borowania
-
spotkania z dentystą
-
gdy ktoś zagląda ci do buzi
-
czyszczenia zębów przez asystentkę stomatologiczną
-
osób w białych fartuchach
-
szerokiego otwarcia ust
Odpowiedzi:
-
nie boję się wcale – 1 pkt
-
obawiam się tylko troszkę – 2 pkt
-
boję się trochę – 3 pkt
-
boję się – 4 pkt
-
bardzo się boję – 5 pkt
Skala ocen
min - 8 pkt , max - 40 pkt
wartość równa i powyżej 19 wskazuje na występowanie lęku stomatologicznego
powyżej 23 – na wysoki poziom lęku
Skala oceny niepokoju stomatologicznego wg Corah’a
1. Gdybyś jutro musiał pójść na zabieg do stomatologa, jakbyś się czuł z tego powodu?
-
oczekiwałbym tego z dość dużą satysfakcją – 1
-
w ogóle by mnie to nie obchodziło – 2
-
byłbym trochę niespokojny – 3
-
bałbym się że to nieprzyjemne i bolesne – 4
-
byłbym przestraszony tym co lekarz może mi zrobić – 5
61 |
S t r o n a

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin