Psychologiczne skutki chorób_6.pdf

(1403 KB) Pobierz
2010-03-21
Agnieszka Dziurowicz-Kozłowska
Zakład Psychologii Medycznej
Warszawski Uniwersytet Medyczny
problemy interpersonalne
problemy z funkcjonowaniem
„Byłam zdenerwowana z powodu migreny i pokłóciliśmy się.”
„Wciąż muszą prosić, żeby ktoś coś powtórzył (z powodu
głuchoty). To kłopotliwe.”
„Nie mogę normalnie wykonywać swojej pracy.”
sankcje
nawroty lub uporczywe objawy
„Żona kazała mi tu przyjść i umówiła mnie na wizytę.”
„Poczekam jeszcze kilka dni. Jeśli nie będzie lepiej pójdę do
lekarza.”
brak umiejętności rozpoznawania nieprawidłowych objawów
sygnalizujących chorobę
„Nic mi nie jest.” „To przecież inni chorują, a nie ja.”
symptomy ostrzegawcze są zauważane, ale niedoceniane lub
uważane za nieistotne w kontekście innych spraw
„Nie mam czasu chorować.” „Nie mogę sobie pozwolić na chorobę.”
lęk przed zagrożeniem
„Nie pójdę na to badanie, bo jeszcze się dowiem czegoś złego.”
bariery instytucjonalne i ekonomiczne
negatywne nastawienie do konkretnego lekarza lub służby
zdrowia w ogóle
„Jak zadzwonię na pogotowie, to pewnie przyjadą „łowcy skór”.”
stanowi zagrożenie fizyczne i psychospołeczne,
utrudnia lub uniemożliwia realizację osobistych celów
i zadań,
zakłóca wywiązywanie się z pełnionych ról
społecznych,
jest źródłem dolegliwości (ból, osłabienie itd.),
godzi w poczucie własnej autonomii (w wyniku
konieczności podporządkowania się wymogom
leczenia).
Na poziomie poznawczym:
Na poziomie emocjonalnym:
trudności w zapamiętywaniu
i przypominaniu informacji,
deficyty koncentracji uwagi
(rozkojarzenie),
zwiększoną męczliwość w
przyswajaniu nowych treści.
Na poziomie behawioralnym:
spadek aktywności, apatię,
zniechęcenie,
nadpobudliwość,
poszukiwanie stymulacji.
chroniczny niepokój,
lęk przed przyszłością,
lęk przed odrzuceniem,
żal/smutek,
bunt, gniew, złość
poczucie wstydu, bycia
„napiętnowanym”,
nadwrażliwość/drażliwość,
osamotnienie/wyobcowanie,
poczucie utraty wolności /
ubezwłasnowolnienia.
zagrożenie
utratą ważnych, cenionych wartości;
krzywda / strata
nieodwracalna utrata zdrowia,
sprawności, trwałe zniekształcenie
wyglądu, kalectwo;
wyzwanie
wiara w możliwość leczenia i
wyleczenia,
aktywna walka z chorobą;
przeszkoda (frustracja)
Vincent Willem van Gogh (1890)
Źródło: pl.wikipedia.org/wiki/Depresja_(choroba)
1
2010-03-21
kara
za własne postępowanie (zasłużona i
akceptowana);
ulga
tłumaczenie własnych niepowodzeń
życiowych pogorszeniem zdrowia,
ucieczka od nadmiaru obowiązków lub
odpowiedzialności;
korzyść
materialna/społeczna/psychologiczna;
Źródło:
http://wss.olsztyn.pl/images/puls
%20szpitala/ps10/sor1.jpg
Konieczność leczenia w warunkach szpitalnych – skojarzenie:
„sytuacja jest poważna”, „mój stan zdrowia jest bardzo zły”.
Opuszczenie domu, swego naturalnego środowiska, zawieszenie
dotychczasowych kontaktów z innymi ludźmi, zakłócenie
wywiązywania się z pełnionych ról w rodzinie i w pracy.
Wymóg adaptacji do nowego miejsca, warunków, reguł i rytmu
życia (często bardziej służących personelowi niż pacjentom).
Bronisław Chromy, (1973).
Człowiek i ciężar.
Źródło: http://www.chromy.art.pl/rzezby.html
wartość
Wymuszona postawa zależności – personel
(od salowej po ordynatora) oczekuje, że
pacjent będzie karny.
Konieczność obcowania z innymi pacjentami
(ich nawykami i dolegliwościami).
Obserwacja cierpienia, pogarszania się stanu
zdrowia a nawet śmierci innych pacjentów.
Nieprzyjemne zabiegi diagnostyczne
i terapeutyczne (inwazyjne techniki, skutki
uboczne działania leków).
Bezosobowe traktowanie przez personel –
chory przestaje być człowiekiem staje się
„przypadkiem”.
Sprzyjająca
procesowi
leczenia
Źródło: http://www.eurokadra.pl/images/7.jpg
Postawa Wobec Choroby
Niekorzystna dla
przebiegu leczenia
Ambiwalentna
Z dominantą lęku
Z dominantą
braku akceptacji
diagnozy
Komponent poznawczy
Komponent emocjonalny
stopień akceptacji diagnozy,
zakres i adekwatność
informacji o przyczynach,
istocie i leczeniu choroby,
sposób selekcji i organizacji
informacji o chorobie,
wyobrażenia dotyczące
własnej osoby i najbliższej
przyszłości,
oczekiwania wobec
personelu medycznego i
własnej rodziny.
strach/lęk,
złość/gniew
obniżenie nastroju (smutek),
podwyższenie nastroju
(optymizm, życzeniowe
zniekształcanie informacji).
zachowania prozdrowotne
i antyzdrowotne,
gotowość do realizacji
zaleceń lekarskich.
Trzy składniki PWCH są ze sobą ściśle powiązane, mają
tendencję do utrzymywania stanu równowagi – zmiana
w obrębie jednego z nich zwykle pociąga za sobą
zmiany w dwóch pozostałych.
Dokonując oceny PWCH u konkretnego pacjenta trzeba
zawsze odnieść się do rodzaju i przebiegu choroby oraz
etapu leczenia.
Podstawę kształtowania właściwej PWCH stanowi
nawiązanie prawidłowego kontaktu z pacjentem.
Komponent motywacyjny
2
2010-03-21
akceptacja rozpoznania,
adekwatna wiedza o chorobie i leczeniu,
realistyczna ocena własnych możliwości,
wyrównany nastrój,
podjęcie współpracy z personelem medycznym,
stosowanie się do zaleceń medycznych.
niski stopień akceptacji diagnozy,
brak orientacji co do istoty choroby i zasad
leczenia lub nieprawidłowe informacje,
pesymistyczna ocena własnych możliwości,
oczekiwanie nadmiernej opieki i troski,
realizowanie zaleceń w ograniczonym zakresie.
brak lub bardzo niski stopień akceptacji diagnozy,
zerowa lub bardzo ograniczona wiedza o chorobie
i leczeniu,
zbyt optymistyczna ocena własnych możliwości,
emocje: gniew lub podwyższony nastrój,
brak motywacji do leczenia przy jednoczesnej
tendencji do zachowań niekorzystnych dla
zdrowia.
Na poziomie komponentu poznawczego:
przekazywanie we właściwy sposób przez personel
medyczny informacji o chorobie.
Na poziomie komponentu emocjonalnego:
redukowanie u pacjenta napięcia emocjonalnego.
Na poziomie komponentu motywacyjnego:
zachęcanie do zachowań, które przyspieszą lub
zwiększą efektywność leczenia, koncentrowanie uwagi
pacjenta na wszelkich przejawach skuteczności
leczenia.
Autorskie materiały dydaktyczne dla Studentów I roku Ratownictwa
Medycznego (rok akademicki 2009/2010).
Opracowanie: mgr Agnieszka Dziurowicz-Kozłowska z Zakładu Psychologii
Medycznej WUM, na podstawie:
1. Heszen-Niejodek, I.
(2000). Psychologiczne problemy chorych
somatycznie. W: Strelau, J. (red.).
Psychologia. Podręcznik akademicki.
Tom III: Jednostka w społeczeństwie i elementy psychologii stosowanej.
Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, s. 513-531.
2. Jakubowska - Winecka, A., Włodarczyk, D.
(2007). Psychologiczne aspekty
choroby i chorowania. W: Jakubowska - Winecka, A., Włodarczyk, D. (red.).
Psychologia w praktyce medycznej.
Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie
PZWL, s. 94-107.
3. Wrześniewski, K., Skuza, B.
(2003).
Wybrane zagadnienia medycyny
psychosomatycznej i psychologii chorego somatycznie.
Warszawa: Dział
Wydawnictw Akademii Medycznej w Warszawie, s. 43-56.
3

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin