ZASADA DOMNIEMANIA NIEWINNOŚCI.docx

ZASADA DOMNIEMANIA NIEWINNOŚCI:

·         Oskarżonego uważa się na niewinnego, dopóki jego wina nie zostanie udowodniona u stwierdzona prawomocnym wyrokiem. Wątpliwości których nie usunięto w postępowaniu dowodowym, rozstrzyga się na korzyść oskarżonego.

·         Zasada nie pozwala przesadzać o winie oskarżonego. Nie wystarczy też stwierdzenie, że jest on winien bo musi być jeszcze to stwierdzone prawomocnym wyrokiem,

·        

Prawdy tymczasowe – trwają dopóki ktoś inny ich nie                              udowodni

·         Winę oskarżonego ustala się nie tylko na podstawie faktycznego stanu, ale decydują o tym też normy prawne,

·         Funkcje domniemania niewinności:

1. Wewnątrz procesu- odpowiednie rozłożenie ciężaru

Dowodowego. Ten ciężar spoczywa na oskarżycielu, a

Oskarżony nie musi niczego udowadniać. Nie ma obowiązku, a tylko

Prawo do obrony.

2. Zewnętrzna procesu- dopóki osoba nie jest skazana prawomocnym to po wyjściu z sądu ma być traktowana jako niewinna. Nie można przesądzać !

·         Konsekwencje zasady:

3. Konieczność wydania wyroku uniewinniającego jeśli wina nie zostanie udowodniona lub nie zostaną usunięte wszelkie wątpliwości,
4. Nie ma rygoru natychmiastowej wykonalności. Nie można wykonać kary zaniem zapadnie wyrok.

ZASADA PRAWA DO OBRONY:

·         Oskarżonemu przysługuje prawo do obrony, w tym prawo do korzystania z obrońcy, o czym należy go pouczyć,

·         Skodyfikowana i prawnie zdefiniowana

·         Obrona- każde, celowe zachowanie się zmierzające do wykonania funkcji procesowej. Wszelkie czynności procesowe zmierzające ochrony interesów osoby bronionej( obrona aktywna). W latach 70. Pojawiła się obrona bierna(pasywna), czyli rozstrzyganie zależy od dostarczenia dowodów negatywnych,

·         Jest to zachowanie nie tylko podmiotu broniącego, który chce się uchylić od odpowiedzialności karnej ale też jego obrońcy

·         NIKT NIE MA PRAWA SAM SIEBIE OSKARŻAĆ !

·         Obrona przed zarzutem przestępstwa może przyjąć charakter bierny lub czynny, istnieje też obrona materialna i formalna

·         Zasada ta jest zasadą konstytucyjną(art42), wynika z konsekwencji praw człowieka i obywatela oraz z Paktu praw politycznych,

·         Obrona aktywna- wszelkie działania zmierzające do obalenia oskarżenia,

- jest to cały szereg możliwych zachowań np. składanie wyjaśnień przez oskarżonego,

- prawo do obalenia oskarżenia lub do ukształtowania złagodzenia kary,

-obejmuje prawo do oczyszczenia środków uciążliwych, zatrzymanie, tymczasowe aresztowanie przewidziane przez prawo,

-w postępowaniu karnym oskarżony musi mieć obrońcę jeśli: nie ukończy 18 lat, jest głuchy, niemy lub niewidomy, zachodzi uzasadniona wątpliwość czy jego zdolność rozpoznania znaczenia czynu lub kierowania swoim postępowaniem nie była w czasie popełnienia tego czynu wyłączona lub w znacznym stopniu ograniczona, zachodzi uzasadniona wątpliwość czy stan jego zdrowia psychicznego pozwala na udział w postępowaniu lub prowadzenie obrony w sposób samodzielny oraz rozsądny

- oskarżony musi mieć obrońcę w postępowaniu przed sądem okręgowym jeśli zarzucono mu zbrodnię lub jeśli jest pozbawiony wolności ,

·         Obrona pasywna- powstrzymanie się od wszelkich działań wpływających negatywnie na oskarżonego w zakresie jego odpowiedzialności karnej,

- przejawia się w prawie do odmowy składania wyjaśnień lub odmowy odpowiedzi na zadane pytania przez oskarżonego bez podania przyczyny ,

-obrona bierna nie wyłącza art. 74,

-oskarżony nie jest zmuszony do podawania dowodów na swoją niekorzyść ale musi poddać się badaniom,

ZASADA PRAWDY:

·         Podstawę wszelkich rozstrzygnięć powinny stanowić prawdziwe ustalenia faktyczne,

·         Ustalenie zgodne z rzeczywistością,

·         Dążenie do poznania prawdy, maksymalne zbliżenie się do prawdy,

·         Adresatami są np. Policjanci, czyli organy  ścigania i zbierające dane dla organów wydających decyzję,

·         Należy ustalić wszystko co jest najbliższe prawdzie, wierne odtwarzanie przebiegu zdarzeń

·         Ustawodawca kosztem zasady prawdy daje świadkowi prawo do nieudzielenia odpowiedzi na pytania w uzasadnionych przypadkach oraz oskarżonemu prawo do odmowy składania wyjaśnień lub odpowiedzi na pytania- cenniejsze od zasady prawdy,

·         Obowiązek poznania prawdy nie oznacza wcale wszelkiej prawdy( to co jest niezbędne do przebiegu procesu)

·         Bezwzględne zakazy dowodowe:

1.       Zakaz wprowadzania dowodowych oświadczeń,

2.       Zakaz łamania tajemnicy spowiedzi co do określonych okoliczności,

3.       Zakaz przesłuchania obrońcy, co do faktów, które otrzymał podczas zmowy z oskarżonym,

v      Względne zakazy dowodowe( jeśli istnieje okoliczność):

1.       Oskarżony- odmowa składania wyjaśnień,

2.       Świadek- powstrzymanie się od dostarczania informacji poprzez uchylenie się od odpowiedzi na pytania,

3.       Osoba najbliższa- odmowa składania zeznań

Podstawa faktyczna orzeczenia- może stanowić tylko całokształt okoliczności ujawnionych w postępowaniu , mających znaczenie dla rozstrzygnięcia,

Podstawa faktyczna wyrokowania- może stanowić tylko całokształt okoliczności ujawnionych w toku rozprawy głównej,

Inicjatywa dowodowa- dowody są przeprowadzone przez stronę, tylko w szczególniych wypadkach. Dowód przeprowadza sąd ( jeśli dowody z urzędu) – art. 167 !!!!!!!!

Sama zasada prawdy istnieje, ale została ona naruszona przez uchylenie  art. 397 i 345 w lipcu 2015r., bo brak gwarancji zasady prawdy, sąd sprawiedliwy będzie odwoływał się od tej zasady

ZASADA OBIEKTYWIZMU(BEZSRTRONNOŚCI):

- jest to warunek ustalania prawdy w procesie, bez niej nie może być realizowana zasada prawdy,

-obiektywizm powinien być zachowany w stosunku co do każdej ze stron,

Organy procesowe muszą kierować się dowodami, a nie sympatiami czy przekonaniami,

Najczęściej obowiązek związany z realizacją tej zasady nakładany jest na sąd,

- to przepisy gwarantują bezstronność w procesie karnym,

-zasada mówi o bezstronności co do wszystkich organów postępowania przygotowawczego i innych oskarżycieli publicznych,

-co do oskarżonego-organy prowadzące postępowanie karne są obowiązane badać oraz uwzględniać okoliczności przemawiające zarówno na korzyść, jak i  na niekorzyść oskarżonego.

-gwarancja bezstronności sędziego: sędzia z mocy prawa jest wyłączony od udziału w sprawie jeśli:

v      Sprawa dotyczy tego sędziego bezpośrednio,

v      Jest małżonkiem strony lub pokrzywdzonego albo ich obrońcy, pełnomocnika lub przedstawiciela ustawowego albo pozostaje we wspólnym pożyciu z jedną z tych osób,

v      Jest krewnym lub powinowatym w linii prostej lub bocznej aż do stopnia pomiędzy dziećmi rodzeństwa osób ww wymienionych, albo jest związany węzłem przysposobienia, opieki lub kurateli z jedną z tych osób,

v      Był świadkiem czynu lub był przesłuchiwany w charakterze świadka,

v      Występował jako biegły,

v      Brał udział jako prokurator, obrońca, pełnomocnik, przedstawiciel ustawowy,

v      Prowadził postępowanie przygotowawcze,

v      Brał udział w wydaniu zaskarżonego orzeczenia lub wydał zaskarżone zarządzenie,

v      Brał udział w oczerzeniu, które zostało uchylone,

v      Brał udział w wydaniu orzeczenia, co do którego wniesiono sprzeciw,

v      Prowadził mediację,

Powody wyłączenia trwają pomimo ustania uzasadniającego je małżeństwa, wspólnego pożycia, przysposobienia, opieki lub kurateli,

-przepisy odnoszące się do sędziów stosuję się także w stosunku do protokolantów, stenografów, biegłych, tłumaczy, specjaliści technicznych

ZASADA SKARGOWOŚCI

-wszczęcie postępowania sądowego następuje na żądanie uprawnionego oskarżyciela lub innego uprawnionego podmiotu,

-zasada wywodzi się ze skargowego modelu procesu, a we współczesnych modelach występuje w zmodyfikowanej postaci( w czystej postaci w systemach anglosaskich),

-polega na tym, że działania w postępowaniu jurysdykcyjnym podejmowane w są na podstawie impulsu pochodzącego z zewnątrz,

-zasada obowiązuje w szczególności w postępowaniu jurysdykcyjnym ponieważ sprawa do sądu nigdy nie jest wszczynana z urzędu, tylko poprzez wniesienie aktu oskarżenia,

Rodzaje skarg(co może nią być)

-brak skargi uprawnionego oskarżyciela powoduje, że nie można wszcząć postępowania, a gdy już je wszczęto to się je umarza,

AKT OSKARŻENIA- wniosek uprawnionego oskarżyciela zawierający zarzut pełnienia przestępstwa przez określoną osobę domagającą się rozpoznania sprawy przez sąd i ukarania sprawcy,- jego funkcją jest wytyczenie granic przedmiotowych i podmiotowych postępowania jurysdykcyjnego . Sąd nie może orzekać co do osób, które niw są ujęte w akcie oskarżenia,

-skarga upadkowa- jeśli na podstawie okoliczności, które wyszły na jaw w toku rozprawy, oskarżyciel zarzucił oskarżonemu(ustnie) inny czyn oprócz objętego aktem oskarżenia, sąd może za zgodą oskarżonego rozpoznań nowe oskarżenie na tej samej rozprawie, chyba, że zachodzi konieczność przeprowadzenia postępowania przygotowawczego co do nowego czynu. W razie odroczenia rozprawy, oskarżyciel wnosi nowy dodatkowy akt oskarżenia.

-postępowanie odwoławcze jest możliwe, tylko jeśli jest wniesiona skarga,

Skarga zasadnicza- uruchamia postępowanie jurysdykcyjne,

Skarga etapowa- uruchamia inne stadium procesu ( apelacja lub zażalenia)

ZASADA SWOBODNEJ OCENY DOWODÓW:

-ściśle związana z zasadą prawdy,

-organ postępowania kształtują swe przekonania na podstawie wszystkich przeprowadzonych dowodów, ocenianych swobodnie z uwzględnieniem zasad prawidłowego rozumowania oraz wskazań wiedzy i doświadczenia życiowego,

-przeciwieństwem tej zasady jesr legalna ocena dowodu- to ustawa decyduje jaki dowód ma rację,

-sędziowie oceniają swobodnie dowody ale nie mogę tego robić dowolnie,

- z zasadą wiąże się zasada samodzielności jurysdykcyjnej- sąd karny rozstrzyga samodzielnie zagadnienia faktyczne i prawne oraz nie jest związany rozstrzygnięciem innego sądu lub organu. Prawomocne rozstrzygnięcia sądu kształtujące prawo lub stosunek prawny są jednak wiążące.

ZASADA PRAWA DO SĄDU

·         jest konstytucyjną zasadą procesu karnego ponieważ pochodzi bezpośrednio z Konstytucji,

„Każdy ma prawo do sprawiedliwego i jawnego rozpatrzenia sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki przez właściwy, niezależny, bezstronny i niezawisły sąd.”

·         Wyraża się w dwojakiej formie: albo chodzi tutaj o to, że tylko sąd podejmuje niektóre decyzje procesowe( te które ingerują w prawo do wolności i własności- bo są poddane kontroli sądu)  bądź też tylko on może rozstrzygnąć proces,

·         Organ przeszukuje, ale to sąd wydaje pozwolenie i to kontroluje,

·         Kompetencje wyłączne sądu:

§         Wyłącznie są jest organem rozpatrującym sprawy merytoryczne czyli tylko on orzeka o winie i odpowiedzialności karnej w związku z popełnieniem konkretnego przestępstwa,

§         Tylko on przyjmuje przynajmniej w trybie procedury kontrolnej ostateczne decyzje o niedopuszczalności merytorycznej orzekania,

§         Tylko on rozpatruje środki ingerujące w wolności,

§         Tylko on orzeka o przepadku przedmiotu,

§         Tylko on orzeka o ekstradycji

ZASADA RZETELNEGO PROCESU:

·         Inne zasady wpływają na rzetelność procesu,

·         Wynika z niej nakaz szanowania godności ludzkiej i uszanowanie drugiej osoby,

·         Sprawiedliwy, słuszny proces, równe traktowanie przez władze publiczne,

·         Proces musi być tak ukształtowany aby nie naruszał zasady zakazu stosowania tortur lub innego okrutnego, nieludzkiego, poniżającego traktowania,

·         Nie może on także naruszać swobody wypowiedzi osoby podejrzanej,

·         Inne standardy to zapewnienie osobistej nietykalności cielesnej,

·        

KLAUZULE LIMITACYJNE

Wskazują jakie wolności mogą być ograniczone. Są to ograniczenia ustanowione ale wyłącznie w ustawie

·         Ingerencja w prawo do prywatności musi być obwarowana decyzjami albo kontrolą sądu,

·         Ograniczona ingerencja w prawo do prywatności korespondencji,

·         Przewiduje prawo do uzyskania odszkodowania                                                                          za naruszone dobro, szkody,

ZASADA ŚCIGANIA Z URZĘDU:

·         Organy działają bez wniesienia wniosku o ściganie, niezależnie od wniesienia wniosku,

·         Jeśli istnieje podstawa procesu to organy działają z urzędu,

·         Organy podejmują działanie z własnej inicjatywy,

·         Prawnie zdefiniowana à Organy procesowe prowadzą postępowanie i dokonują czynności z urzędu chyba, że ustawa uzależnia je od wniosku określonej osoby, instytucji lub organu albo od zezwolenia władzy.

·         Inicjowanie ścigania niezależnie od wniosku,

·         Wspierają je przepisy o powiadomieniu o przestępstwie

        Obowiązek społeczny                                    obowiązek prawny

- jego wypełnienie nie rodzi konsekwencji k-p              -niedopełnienie tego obowiązku stanowi przestępstwo   

                                                                                           niedopełnienia obowiązku, za który grozi kara do lat 3( każdy 

                                                                                               reaguje ale to kierownik jest zobowiązany do zawiadomieniu                   

                                                                                        o przestępstwie). Każdy kto się dowiedział też 3 lata

*każdy dowiedziawszy się o popełnieniu przestępstwa ściganego z urzędu ma społeczny obowiązek zawiadomić o tym prokuratora lub Policję.

* instytucje państwowe i samorządowe, które w związku ze swoją działalnością dowiedziały się o popełnieniu przestępstwa ściganego z urzędu są zobowiązane niezwłocznie zawiadomić o tym prokuratora lub organ powołany do ścigania przestępstw

·...