Św. Augustyn - Pisma katechetyczne. wyd 1929.pdf

(17661 KB) Pobierz
ŚW. AUGUSTYN
PISMA
KATECHETYCZNE
P O C Z Ą T K O W E NAUCZANIE KATECHIZMU —
MOWA O SYMBOLU DO KATECHUMENÓW —
WIARA, NADZIEJA I MIŁOŚĆ - WIARA I UCZYNKI
CHRZEŚCIJAŃSKA WALKA
Z ŁACIŃSKIEGO PRZETŁUMACZYŁ.
WS T Ę P A MI I K O M E N T A R Z E M
ZAOPATRZYŁ
KS. W Ł A D Y SŁ A W B U D Z I K
P O Z N A Ń
192 9
JA N
J A C H O W S K 1
KSIĘGARNIA UNIWERSYTECKA
WSTĘP
TRAKTAT „POCZĄTKOWE NAUCZANIE
KATECH IZM U“ I JE G O ZNACZENIE
Do katechetycznych — w ściślejszem znaczeniu — dziel
św. Augustyna zalicza się przedewszystkiem
„De catechizandis
rudibus"
czyli
„Początkowe nauczanie katechizmu“ ;
następnie
„De Symbolo sermo ad catechumenos“
czyli
„Mowa o symbolu
do katechumenów"; „Enchiridion ad Laurentium sive De Fide,
Spe et Caritate"
t. j.
„Podręcznik dla Wawrzyńca"
czyli
„Wiara, Nadzieja i Miłość";
—
„De Fide et Opcribus"
czyli
„Wiara i Uczynki",
tudzież
„De Agonę Christiano"
czyli
„Chrześcijańska walka".
Tych więc pięć rozpraw, dotychczas
na język polski nieprzelożonych, obejmuje tom niniejszy.')
Traktat p. t.
„Początkowe nauczanie katechizmu"
jest
jakby pewnego rodzaju wprowadzeniem do tych dziel, dlatego
tym traktatem zajmiemy się najpierw, omawiając w tym do
niego wstępie po kolei tytuł, pobudkę, czas powstania, źródła,
oraz jego podział i znaczenie.
Dosłowny jego t y t u ł w tłumaczeniu mógłby być taki:
„W jaki sposób katechizować nieumiejętnych“ — i byłby
również dobry. Ponieważ tytuł jest zwykle najzwięźlejszem
ujęciem najistotniejszej treści danego dzieła, zatem w celu
należytego jej w omawianym traktacie oświetlenia trzeba
wspomnieć, że wyraz — „katechizować“ i wszystkie pochodne,
jak „katechizm“ , „katechetyka“ i t. p. mają swe źródło
w słowie greckiem
kurr^tir
tj- „mówić z podwyższonego
miejsca, nauczać“ . W Kościele przyjęto ten wyraz w znacze­
niu ściślej określonem, mianowicie w odniesieniu przeważnie
*) W polskiej literaturze o św. Augustynie jako katechecie informuje
dokładnie Ks. Prof. Dr. A. Gerstmann w książce p. t.: Zagadnienia kateche­
tyczne u św. Augustyna, Lwów 1908. Por. także rozprawy: Trzej wielcy
katecheci święci Cyryl Jerozolimski, Grzegorz Nisseński i Augustyn (Homi­
letyka r. 1902 str. 225 nn. 563 nn.); Sw. Augustyn jako pedagog nowoczesny
(Homiletyka r. 1904 str. 439 nn. 555 nn.).
II
WSTĘP
do początkowego nauczania religji, i to zaznaczono w prze­
tłumaczonym tytule.
Mowa więc w calem tem dziele jest o nauczaniu nie­
umiejętnych, to jest tych, którzy w dziedzinie religji kato­
lickiej są nieumiejętni, chociażby w innych kierunkach ludz­
kich umiejętności byli wykształceni. O takich zaś wykształco­
nych mówi św. Doktor w rodziale VIII, gdzie podaje sposób
postępowania z nimi. Widoczne jest na podstawie tego roz­
działu, że niezupełnie trafnie, bo za ciasno pojmowano nie­
kiedy wyraz „rudibus“, oraz treść tego dzieła w tem znacze­
niu, jakoby tu była mowa o nauczaniu tylko prostaczków.
Skoro więc zakres tego pojęcia „rudibus“ jest szerszy, dlatego
należy rozumieć je ogólnie— o nieposiadających przynajmniej
tyle wiadomości religijnych, ile od nich w tem dziele wymaga.
Ma zaś na myśli w swej pracy dorosłych już ludzi, gdyż'
o religijne nauczanie i wychowywanie dzieci troszczyli się wów­
czas prawie wyłącznie ich rodzice, co niemniej i dzisiaj Ko-
ściół kładzie im na serce i sumienie.
Rzecz charakterystyczna i szczęśliwa, że właśnie w po­
czątkach rozwoju chrześcijaństwa, kiedy ono już wprawdzie
bardzo znacznie się rozszerzyło, i kiedy okazała się potrzeba
wytyczenia pewnej drogi w nawracaniu zwłaszcza pogan, i po-
dania odpowiednich sposobów nauczania religji, że zajął się
tem św. Augustyn.
P o b u d k a do napisania tej księgi jest przedstawiona
w tytule jej rozdziału pierwszego: „Na prośbę diakona z Kar­
taginy pisze, w jaki sposób nieumiejętnych nauczać katechi-
zmu.“ Chcąc tej ważnej i usilnej prośbie swojego przyjaciela
zadośćuczynić, stworzył św. Augustyn niniejszą książkę około
roku 400.
Powstała ona jako praca w części swej teoretycznej ory­
ginalna, jakkolwiek św. Augustyn uwzględnia w niej istnie­
jącą już wówczas tradycyjną metodę początkowego nauczania,
udoskonalając ją i kształtując w jasno określoną metodę.
¿
i
•
-i
3
J
|
j
WSTĘP
III
W części praktycznej, podającej treść dwóch przeprowadza­
nych katechez, można wykazać, że św. Augustyn, zużytkował
tu dzieła wcześniejsze o podobnej osnowie, zwłaszcza t. zw .:
„Didacbe“ ,
tudzież
„Constitutiones Apostolorum",
oraz św. Ire­
neusza
„Demonstratio praedicationis apostolicae".
P o d z i a ł księgi odpowiada potrzebom i zagadnie­
niom trapiącym owego proszącego o pouczenie katechetę. Św.
Augustyn, nawiązując do jego listu, streszcza je w następują­
cych słowach: „Prawie zawsze doznajesz trudności, w jaki
sposób należycie wpoić to, w co wierząc, jesteśmy chrześcija­
nami; skąd zacząć wykład i gdzie skończyć; czy po skoń­
czeniu powinniśmy podać jakie upominające zastosowania, czy
też same tylko przykazania, które nasz uczeń zachowując,
będzie umiał trzymać się chrześcijańskiego życia i wyznania.
Zwracasz się też do mnie, żaląc się na to, iż ci się często
przydarza, że długie i gorliwe kazanie twoje wydało ci się
prawie bez wartości, i że sam uczuwałeś niesmak, a cóż dopiero
ten, któregoś chciał nasycić nauką, lub inni twoi słuchacze“ . ')
Zabierając się zaś do dania odpowiedzi na te tak postawione
pytania, zaznacza: „O wiele chętniej nas słuchają, gdy i my
również znajdujemy w nauczaniu upodobanie, albowiem osno­
wa mowy naszej jest przepojona własną radością i łatwiej
się z ust wydobywa i milsze znajduje przyjęcie. Dlatego też
miłe jest-zadanie podać pewne wskazania, skąd i dokąd prawdy
wiary wykładać, jak wykład zmieniać i urozmaicać, aby nie­
kiedy był dłuższy, niekiedy krótszy, zawsze jednak zupełny
i skończony; kiedy znowu posłużyć się dłuższym, kiedy krót­
szym i jakich użyć sposobów, by każdy z radością katechizo-
wał, o tyle bowiem bardziej będzie pociągającym, o ile temu
więcej podoła, a to jest największa troska.“
„Otóż w tej sprawie pouczenie jest na pogotowiu. Jeśli
bowiem dawcę pieniędzy materjalnych, to o ileż bardziej du-
') Rozdz. I

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin