Anastazja Seul – BIBLIA w powieści Romana Brandstaettera „Jezus z Nazaretu” (skan).pdf

(17571 KB) Pobierz
Anastazja Seul
.
"
.
w powtesci
Romana Brandstaettera
,Jezus z Nazarethu"
UNIWERSYTET ZIELONOGORSKI
Zielona G6ra 2004
RADA WYDAWNICZA
Marian Nowak
(przewodniczqcy),
Marian
Ada
mski
,
Krystyna Ferenz,
Magdalena Graczyk,
Stanislaw
ja~ik
,
Lidi
a
Kataryr\czuk-Mania,
Tadeusz Nadzieja, Romu
ald
Switka,
Bazyli
Ti
choniuk,
Irena Bulczyr\s ka
(sekretarz)
UNIWERSYTET
ZIEL1Ji"'.D30RSKi
RECENZJE
Ks.
Jerzy Szymik
REDAKCJA
Ewa Raczynska-Patalasowa
PROJEKT OKtADKI
Irena Bulczynska
©Copyright
by Uniwersytet Zielonog6rski
Zielona G6ra 2004
ISBN 83-89321-88-2
OFICYNA WYDAWNICZA UNIWERSYTETU ZIELONOGORSKIEGO
65-246 Zielona G6ra; ul. Podg6rna 50
tel. (068) 328 78 64; OficynaWydawnicza@adm.uz.zgora.pl
Druk: Zaklad Poligraficzny UZ
Wst{'p
elem niniejszej pracy jest interpretacja czterotomowej po-
wiesci biblijnej Romana Brandstaettera
Jezus z Nazarethu.
Domaga si<r ona przywolania r6Znych uklad6w odniesien: literac-
kich, kulturowych, filozoficznych, teologicznych, judaistycznych
i historycznych. Kazdy z nich jest reprezentowany w swiecie
przedstawionym tetralogii Brandstaettera. MajqC swiadomosc wie-
lorakich kontekst6w obecnych w tym dziele literackim, chc<r
przedstawic
spos6b
odczytania utworu przez odbiorc<r zaintere-
sowanego badaniem zagadnien teologicznych. Odkrycie trdci
teologicznych byloby jednak niemozliwe bez przywolania innych
kontekst6w interpretacyjnych - dlatego tez i one znajdq swoje
miejsce w niniejszym studium. Literacki komentarz do Biblii,
wsp6ltworzqcy tkank<r powidciowq, domaga si<r bowiem metod
opracowania dziela literackiego, kt6re bylyby zakorzenione w li-
teraturoznawstwie (etap opisu i analizy), ajednoczesnie uwzgl<rd-
nialy ustalenia nauk teologicznych - zwlaszcza teologii biblijnej
(etap interpretacji)
1.
Z tego wzglydu temat podj<rtY w rozprawie
zostanie potraktowany interdyscyplinarnie, odkryje bowiem ar-
tystyczny
spos6b
prezentacji prawd teologicznych. Zagadnieniom
dotyczqcym poetyki powiesci towarzyszyc wi<rc b<rd'l prezenta-
cje kwestii teologicznych.
Por. S. S a wick i,
Uwagi o ana/izie utworo /iterackiego,
[w:]
Problemy teorii
/iteratury,
t.
I, red.
H.
Markiewicz, Wroclaw... 1987, s. 373-385.
1
C
5
Podejmujqc pr6by zaprezentowania wartosci literackich po-
widci Romana Brandstaetteralezus
z Nazaretu,
pr6by, kt6ra jed-
noczesnie traktowalaby ty powidc jako
lotus theologicus
2,
warto
pokr6tce om6wic drogi, kt6re w minionym p6lwieczu zblizyly do
siebie polskq refleksjy literaturoznawczq i teologicznq.
W ostatnich latach literaturoznawcy dostrzegli potrzeby od-
krywania zwiqzk6w literatury piyknej z zagadnieniami religijny-
mi, a takze - scislej m6wiqC - teologicznymi. Problematyka ta
jednak nie zostala dostatecznie zbadana, literaturoznawcy ciqgle
poszukujq wlasciwych rozwiqzan metodologicznych. Poczqtkowo
- juz w polowie XX wieku- byly to badania tzw. literatury kato-
lickie/, a nastypnie poszukiwania nowych form obecnosci ele-
ment6w religijnych w dziele literackim
4 .
Zainteresowania lite-
Tcrmin ten, wprowadzony do teologii przez Melchiora Cano (XVI
w.),
tlumaczony jako 'miejsce teologiczne', oznacza
ir6dlo
teologii chrzescijariskiej.
].
S z y m i k,
W poszukiwaniu teo!ogicznej glrbi literatury,
Katowice 1994, s. 21-29.
3
S. S k war c z y risk a,
,Literatura kato!icka"jako termin w nauce o litera-
furze,
,Znak" 1950, nr 24, s. 222-233 (takze [w:]
Studia i szkice literackie,
Warszawa
1953, s. 9-20). Terminem tym poslugiwal siy]. Ziomek w szkicach o pisarzach
zwiqzanych z Kosciolem
(Wizerunki polskich pisarzy kato!ickich. Szkice
i
po/emiki,
Poznari 1963). Aurar przedstawia tw6rczosc Hanny Malewskiej, Antoniego Go-
lubiewa, Zofii Kossak, Jerzcgo Zawieyskiego, Jana Dobraczyriskiego. Okrcsle-
nie
literatura kato!icka
wystypowalo r6wniez w pracach K. Dybciaka, przejql jc
takze jyzyk publicystyki (zob. np. J. S z c z y p k a,
Czy mamy literaturr katolickqP
[w:] t c n z e,
Powtorka z po!skiego,
Warszawa 1969, s. 119-128).
4
Nawiqzujy do tytulu artykulu S. Sawicki ego
(Nowa obecnofc religii w
!iteraturze,
[w:]
Z zagadnien ku!tury chrzefcijanskiej,
Lublin 1973, s. 521-530) oraz
do publikacjii M. J as iris k i e j-W o j t k ow ski e j
(Nowy charakterinspiracji
religijnej we wspolczesnejprozie,
ZN KUL 20, 1977, nr 1 (77), s. 35-46). Zagadnie-
niami dotyczqcymi relacji literatury i religii zajmowal siy Zaklad Badari nad Li-
teraturq Katolickq KUL, przeksztalcony p6iniej w Zaklad Badari nad Literaturq
Rcligijnq KUL. Wydal on seriy ,Religia a literatura" dotyczqcq obecnosci tcma-
tyki religijncj w literaturze polskiej:
Re!igia a literatura. Bib/iografia. Prace po/skie
1966-1969,
red. M. Bloriska, Lublin 1972;
Re/igia a /iteratura. Bibliografia. Prace
polskie 1970-1971,
red. M. Bloriska, M. Kunowska-Poryba, Lublin 1980;
Re!igia a
/iteratura. 1975,
red. M. Jasiriska-Wojtkowska, S. Sawicki, Lublin 1982;
Re!igia a
literatura. 1976,
red. M. Jasiriska-Wojtkowska, S. Sawicki, Lublin 1982;
Re/igia a
/iteratura. 1977,
red. M. Jasiriska-Wojtkowska, P. Nowaczyriski, S. Sawicki, Lu-
blin 1990;
Re/igia a /iteratura 1978,
red. M. Jasiriska-Wojtkowska,
P.
Nowaczyri-
ski, S. Sawicki, Lublin 1994;
Religia a /iteratura. 1979,
red. M. Jasiriska-Wojtkow-
ska,
P.
Nowaczyriski, S. Sawicki, Lublin 1995;
Re/igia a /iteratura. 1980-1984,
red.
M. Jasiriska-Wojtkowska,
P.
Nowaczyriski, S. Sawicki, Lublin 1995.
2
6
raturoznawc6w zwi<Izkami literatury i religii zaowocowaly seriq
wydawnicz'l ukazuj<IC'l religijny wymiar literatury polskiej
5 •
W
ostatnich dw6ch dekadach minionego stulecia zagadnienie obec-
nosci aspekt6w teologicznych w dziele literackim zaczc;:lo sic;: po-
jawiac w kontekscie badan nad obecnosci'l sacrum
6
w literaturze.
Termin ten, przejc;:ty przez literaturoznawc6w z szerokiego krc;:-
gu badan kulturowych i religiologicznych - wskazuje posrednio
na obecnosc niekt6rych zagadnien teologicznych. Badaniem wza-
jemnych odniesien literatury pic;:knej i teologif zajmowali sic;: Jan
Blonski, Marian Maciejewski, Stefan Sawicki, Stanislaw Dqbrow-
ski, Wojciech Gutowski, Ryszard Zajqczkowski, ostatnio zas za-
gadnienie
to
podjc;:ly Zofia Zarc;:bianka i Miroslawa Oldakowska-
Kuflowa. Badaczki przy okazji prezentacji niekt6rych kwestii teo-
retycznoliterackich podjc;:ly pr6bc;: wydobycia pewnych elemen-
t6w
przeslania teologicznego dzielliterackich
8 •
Sposr6d 9 tom6w; kt6re ukazaly sit;: dotychczas w serii ,Religijne Trady-
cje Literatury Polskiej" (red. S. Sawicki), szdc obejmuje literaturt;: od czas6w
sredniowiecza do wsp6lczesnosci:
Nurt re/igijny w literaturze polskiego fredniowie-
cza i renesansu,
red. S. Nieznanowski,
].
Pelc, Lublin 1994;
Religijnofc literatury
polskiego baroku,
red. Cz. Hernas, H. Hanusiewicz, Lublin 1995;
Moryrnry religijne
w tworczofci pisarzy polskiego ofwiecenia,
red. T Kostkiewiczowa, Lublin 1995;
Religijny rnrymiar literatury polskiego romanryzmu,
red. D. Zam'lcinska, M. Macie-
jewski, Lublin 1995;
Problemaryka re/igijna w literaturze pozyrywizmu i Mfodej Pol-
ski. Swiadectwa poszukiwan,
red. S. Fita, Lublin 1993;
Religijne aspekry /iteratury
polskiej XX wieku,
red. M. Jasinska-Wojtkowska,
].
Swit;:ch, Lublin 1997. Opr6cz
tego ujt;:cia historycznoliterackiego w KUL wydano 3
to
my genologiczne:
Polska
/iryka religijna,
red. S. Sawicki,
P.
Nowaczynski, Lublin 1983,
Drama!
i
teatr re-
ligijny w Polsce,
red.
I.
S!awinska, W. Kaczmarek, Lublin 1991,
Proza polska w
kr~gu
religijnych inspiracji,
red. M. J asinska-Wojtkowska,
K.
Dybciak, Lublin 1993.
6
A. M e r d a s,
Sacrum w /iteraturze,
,W drodze" 1979, nr 11, s. 59-63;
S. Sawicki,
Poeryka, lnterpretacja, Sacrum,
Warszawa 1981; ten
z
e,
Sacrum w
badaniach literackich,
[w:]
Kultura- /iteratura- folk/or,
red.]. Kolbuszewski, Wro-
daw 1989, s. 10-16; K. D y b cia k,
Sacrum w /iteraturze,
,Tygodnik Powszech-
ny" 1982, nr 28;
Sacrum w literaturze,
red.]. Gotfryd, M. Jasinska-Wojtkowska,
S. Sawicki, Lublin 1983;
Drama!
i
teatr sakra/ny,
red.
I.
Slawinska,
W.
Kaczma-
rek,
W.
Stulisz, M. B. Stykowa, Lublin 1988.
7
0
obecnosci teologii w szeroko rozumianej kulturze zob.
Teo/ogia- ku/tu-
ra- wspolczesnoff,
red. Z. Adamek, Tarnow 1995.
8
M.
0
Ida k ow s k a-K u f Iowa,
Obraz Boga Ojca we wspofczesnych
utworach ,bib/(jnych",
[w:]
Obraz Boga Ojca w ku/turze,
red. M. O!dakowska-Ku-
flowa, U.M. Mazurczak, Lublin 2000, s. 237-262.
5
7

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin