Egzamin-systemy.doc

Egzystencjonalizm vs pozytywizm

Geneza i założenia:

Eg- współczesny kierunek pedagogiczny, którego przedmiotem badań są indywidualne losy jednostek ludzkich. Pierwsza koncepcja wywodzi się ze szkoły jońskiej. Jej przedstawiciele szukali odpowiedzi na pytanie o początek i naturę świata i najogólniejsze zasady nim rządzące. Druga koncepcja pochodząca od Sokratesa dotyczy rozmyślań nad życiem człowieka, nad losem ludzkim i właściwym postępowaniem jednostki w stosunku do siebie i innych

Poz- kierunek filozoficzny powstały w XIX w. Orientacja pozytywistyczna jest powstaniem nowej formy myślenia o edukacji, zwanego naukowym. Postulowała uprawianie poznania naukowego, opartego na fatach doświadczenia

Nurty/podział/przedstawiciele

Eg- dzielił się na dwie tendencje: agnostyczno ateistyczną i teistyczną.

Agnostycyzm to pogląd, według którego nigdy nikomu nie uda się dowieść istnienia Boga, ale nie ma też możliwości dowiedzenia, że Boga nie ma. 
Ateizm - to światopogląd przeciwny teizmowi, odrzucający wiarę w istnienie Boga 

1)agnostyczno-ateistyczna

Martin Heidegger- w koncepcji człowieka zwraca uwagę na trzy momenty ludzkiego istnienia: absurda1ne wynurzenie człowieka z nicości i rzucenie w świat, wyrwanie ku przyszłości, upadek czyli bezosobowe zatopienie w rzeczach pod presją otoczenia. Istnienie człowieka jest zespolone ze światem w jedną całość. dla człowieka nie ma innej możliwości jak być w świecie. Człowiek jako jednostka żyje wśród tłumu. Heidegger rozróżnia 3 niebezpieczeństwa czyhające na jednostkę ze strony społeczności:  gadatliwość, ciekawość, dwuznaczność. Aby nie zginąć człowiek posiada sumienie, które ma na celu jego dobro. 

Jean - Paul Sartre- według niego Bóg nie istnieje w związku z tym człowiek jest nie tylko wolny ale i posiada wolność absolutną. Jeżeli Bóg by istniał to nie bylibyśmy wolni. Najbardziej pierwotnym stosunkiem do świata jest obrzydzenie, dlatego niemożliwa jest harmonia z przyrodą. Miłość jest atakiem na drugą osobę, jest uprzedmiotowieniem, zniewoleniem.

Albert Camus- ujmuje człowieka w dwie kategorie: absurdu i buntu. Pierwsza z tych kategorii uchodzi naszej uwadze wobec codzienności życia ludzkiego (jedynie wskutek ważnego wydarzenia odkrywamy absurd świata). Przy drugiej uświadamiamy sobie jak ludzie nawet ci których kochamy są dla nas obcy. W związku z tym nie potrafimy podporządkować się ogólnym normom, przepisom i ideałom.

2) teistyczna 

Karl Jaspers- nie usiłuje dotrzeć do istoty bytu, jedynie bada ludzką egzystencję. Nie jest ona czymś gotowym i zakończonym (jest nieuchwytna) Światopogląd nie jest wiedzą, a wiara nie jest wolna od domieszki niewiary. Egzystencja pokazuje się tylko w sytuacjach granicznych (śmierć, cierpienie, walka, wina). Graniczność polega na bezkresnej samotności, która otaczając człowieka nakazuje dokonania odkupienia win.Śmierć jest dopełnieniem życia. 

Martin Buber- istota ludzka jest bytem zwróconym do innych. Indywidualność jest tym, co odróżnia nas od innych, natomiast pojecie osoba -mieści w sobie to, dzięki czemu wchodzimy w relację z innymi. Prawdziwe życie zaczyna się od odkrycia „ty”, co prowadzi do odkrycia autentycznego ja. Spotkanie z Bogiem ma być relacją doskonałą.

Gabriel Marcel- człowieka niszczy jego chęć posiadania, która jest zdegradowaniem istnienia. Należy dokonać przejścia od posiadania do istnienia. Odbywa się to dzięki miłości i twórczości. Za pośrednictwem ciała człowiek może się kontaktować z całym światem. Nie ma prawdziwej miłości jak w Bogu i przez Boga.

POZ. I Pozytywizm- najważniejsze tezy dotyczą epistemologii i związane są z wartościowaniem różnych typów wiedzy. Najwyżej sytuowana jest wiedza naukowa (najbardziej pewna). Prognozuje ona dość pewnie wydarzenia, procesy i stany, które muszą lub mogą zaistnieć.

A.Comte- według niego pozytywizm zajmuje się wyłącznie przedmiotami rzeczywistymi, nie zaś urojonymi, bada rzeczy dostępne umysłowi, rozważa tylko tematy pożyteczne. Służy polepszeniu życia, ogranicza się do przedmiotów, o których można uzyskać wiedzę pewną. Zajmuje się kwestiami ścisłymi, dąży do pozytywnych wyników i osiąga je. Nie ogranicza się do negatywnej krytyki.

John Stuart Mill- głosił że jedynym źródłem wiedzy jest doświadczenie, był zwolennikiem utylitaryzmu.

II. Drugi pozytywizm-empiriokrytycyzm

R. Avenarius i Ernst Mach zmierzali do uwolnienia nauki od "wtrętów" w postaci różnych wartościowań estetycznych i etycznych oraz właściwych poznaniu potocznemu. Empiriokrytycyzm stanowił uzasadnienie późniejszych procesów uwalniania pedagogiki od teoretyczności i wymogu spójności systemu kategorii pojęciowych

III. Neopozytywizm - zwany logicznym pozytywizmem głosił kult nauki, opisu i doświadczenia, zwalczał metafizykę, zadowalał się falsyfikacją badań empirycznych. Schlick, Carnap i Neurath, utworzyli Koło Wiedeńskie i rozwinęli neopozytywizm. Neopozytywistów obowiązywała maksymalna ścisłość logiczna Główne hasło to jedność nauki i fizykalizm.

Tezy

Eg-

1.       egzystencja zostaje postawiona na pierwszym planie w osobie ludzkiej. Charakterystyczna dla egzystencji jest zmienność, zdolność do przekraczania siebie samego (rozdarcia człowieka między skończonością życia a nieskończonością transcendencji czyli przekraczania czegoś)

2.       zwrócenie się ku istniejącemu człowiekowi zamiast ku abstrakcyjnie ujmowanej istocie osoby- zaakcentowanie indywidualności

3.       autentyczne urzeczywistnienie swej egzystencji przez rozwój życia osobowego.

4.       filozofia egzystencjalna podkreśla wolność człowieka

5.       zasadnicze znaczenie ma także dialog, relacja.

Osobę w ujęciu egzystencjalnym cechuje :

1.       zaakcentowanie egzystencji w pełnej jej znajomości

2.       jednostkowość

3.       autentyczność (wiąże się z urzeczywistnieniem jedynej niepowtarzalnej egzystencji)

4.       tragiczny optymizm

5.       konkretne usytuowanie

6.       zaangażowanie (odkrycie swego usytuowania z wszystkimi trudnościami, konfliktami i tragizmem)

7.       wolność

8.       dialogiczność (uznanie wolności własnej jak i innych)

Poz- -hierarchizowanie wiedzy o edukacji (zasady scjentyzmu),

              -metody badań empirycznych w edukacji,

              -szczególne przywiązanie do badań ilościowych

              -wiedza o faktach pozwala przewidywanie zjawisk edukacyjnych,

              -kontrola wszystkich procesów eduk. jako postęp w praktyce eduk.,

              -autorytet pedagoga jako działacza praktycznego

Podsumowując, egzystencjonalizm skupiał sie głównie na istnieniu człowieka, natomiast pozytywizm na zdobywaniu pewnej wiedzy. Egzystecjonaliście za źródło wiedzy uznawali doświadczenie, gdy pozytywiści informacje sprawdzone, zbadane, za pomoca naukowych metod. Gdy dla eg. ważny był dialog, relacja, tak poz skupiał się głównie na rzeczach przedmiotach.

.Krytyka pozytywizmu

- fakty i prawa naukowe są niezawodne, jedne idrugie są w gruncie rzeczy konwencjami,

-wiedza hum.,nie jest nie może być i nie powinna być taka jak przyrodnicza,

-wiedza nie może wspierać się na samych faktach  bo pewne prawdy ogólne ujmujemy               bezpośrednio z całą oczywistością,

-przyroda nie jest jedyną ani nawet pierwotną postacią bytu,

kultura nowożytna powinna być obalona,