Panowanie dynastyczne w Rzymie.doc

Panowanie dynastyczne w Rzymie:

Dynastia julijsko – klaudyjska 30 p.n.e. do 68 n.e.

Gajusz Aktawian August (30 p.n.e. do 14 n.e.)

Wprowadził pryncypat – ustój polityczny, który polegał na dyktaturze militarnej przy zachowaniu pozorów republiki. W 27 p.n.e. otrzymał od senatu przydomek August czyli dostojny, boski.

Przejął urząd trybuna ludowego, konsula, po śmierci Lepidusa tytuł najwyższego kapłana 12 p.n.e., zapewnił sobie prawo mianowania senatorów.

Władzę oparł na armii, która składała się z 25 legionów (150 tyś.) pełnoprawnych obywateli, oddziałów posiłkowych (100 tyś), oraz wprowadził gwardię pretoriańską na czele której stał prefekt pretorianów, gwardia stacjonowała tylko w Rzymie.

W polityce zagranicznej hołdował zasadzie Pax Romana, która polegała na zrezygnowaniu z dalszych podbojów i utrzymaniu stanu posiadania. W celu zapewnienia bezpieczeństwa Oktawian postanowił oprzeć granice imperium na naturalnych granicach czyli rzekach. Jego wodzowie tacy tacy jak Agrippa, Druzzus, Tyberiusz (dwaj ostatni byli synami jego drugiej żony Liwii, pierwszą żoną była Skrybonia z którą miał córkę Julię) pobili terytoria imperium po rzekę Dunaj i Ren (Panonia, Mezja, Norikum, Recja ). Podczas podboju Germanii po rzekę Ren zginął Druzzis, podobne podczas snu pojawiła mus się mara kobiety, która przepowiedziała mu rychłą śmierć. Druzzus następnego dnie spadł z konia i po kilku dniach zmarł. Oktawian postanowił także podjąć wyprawę prewencyjną za rzekę Łabę, która zakończyła się klęską wojsk rzymskich które dały się wciągnąć w zasadzkę w Lesie Teutoburskim. Zginęło 20 tysięcy legionistów, wódz rzymski Warus, który zaniedbał środki ostrożności popełnił samobójstwo. Zwłok legionistów nie pochowano, dlatego za panowania kolejnego cesarza podjęto kolejną wyprawę w celu pomszczenia śmierci legionistów i pochowania bielejących kości żołnierzy rzymskich. W Azji Mniejsze podbito Galację. Ostatnie słowa które wypowiedział to: „…czy dobrze odegrałem komedię życia”. Za życia Augusta zmarli jego dwaj wnukowie, których przewidywał na swoich następców (Gajusz i Lucjusz Cezarowie – synowie Agrypy i Juli). Aktawian był także odpowiedzialny za śmierć Cezariona. August zmarł w wieku 76 lat.

Tyberiusz – panował w latach 14 n.e. do 37 n.e., był synem Liwi. Panował w okresie działalności Pana Jezusa. Tyberiusz przejął władzę mając 55 lat był odpowiedzialny za śmierć swojej żony Juli, córki Oktawiana, która została wcześnie za złe prowadzenie wysłana na jedną z wysp, później do miasta Region, wraz z nią został zamordowany jej syn Agrypa Postumus, prawdopodobnie jeszcze woli Oktawiana). Tyberusz ograniczył jej racje żywnościowe, co doprowadziło do jej zgonu.

Jeśli chodzi o politykę zagraniczną Tyberiusz w 16 roku podjął wyprawę do Germanii, w celu przywrócenia honoru  Rzymu i pochowanie bielejących kości legionistów. Wyprawą dowodził Germanic (syn Druzusa), który pokonał Germanów na rzeką Wezerą, to wypowiedział te znamienne słowa nie brać jeńców. Za jego czasów umocniono granice w Azji Mniejszej podbijając Kapadocję, Kommagenię. Cesarz pod koniec życia przestał się interesować sprawami państwa, wyjechał na wyspę Caprii gdzie oddawał się wyuzdanym i lubieżnym przyjemnością cielesnych i duchowym przez 10 lat, podobno dla zaspokojenia swoich rządzy nakazywał porywać młode dziewczęta i chłopców. W Rzymie władzę sprawował wszechwładny prefekt pretorianów Sejan, który wydawał wyroki śmierci konfiskował majątki. Wieści o samowoli Sejana wreszcie dotarły do uszu cesarza, który wysłał swego posłańca Makrona z misją zgładzenia prefekta co nastąpiło w 31 r. Wysłannik Tyberiusza najpierw zaprosił prefekt do senatu, dając mus do zrozumienia iż cesarz chce go wyznaczyć na swojego następcę. Zadowolony Sejan przybył do senatu w odświętnej zbroi. Posłaniec Tyberiusza zaczął najpierw komplementować zasługi Sejana, późnej list od cesarza nabrał cech krytycznych i oskarżycielskich. Był to sygnał dla senatorów i oponentów cezara iż ten wyrażą zgodę na zgładzenia prefekta. Jako pierwsi rzucili się na osłupiałego z wrażenia prefekta jego najbliżsi przyjaciele. Sejan pozbawiony obstawy został aresztowany i  tege samego dnia zamordowany. Rozpoczęły się prześladowania byłych towarzyszy Sejana. Prawdopodobnie umierającego cesarza przydusił przyszły cesarz Kaligula i Makron, gdy dowiedzieli się że cesarz zdrowieje.

Kaligula – syn Germanika zamordowanego z inicjatywy Tyberusza przez namiestnika Syrii Pizona, panował od 37 – 41 r. Był on synem wspomnianego wcześniej Germanika. Słowa Kaligula w języku rzymskim oznaczało bucik. Przydomek ten wiąże się z tym iż Kaligula będąc małym dzieckiem sporo czasu przebywał u swojego ojca w obozie, legioniści zrobili chłopcu buciki, które przypominały te które nosili legioniści. Cesarza zapowiadał się na dobrego władcę. Kazał zniszczyć listy proskrybowanych. Spalił publicznie akta procesu matki i braci, aby nikt się nie obawiał iż zostanie pociągnięty do odpowiedzialności za składanie zeznań. Jednak jeszcze tego samego roku zapadł na bardzo ciężką chorobę. Wszyscy myśleli iż młody cesarz umrze. Niektóry legioniści zgromadzenie pod pałacem cesarza obiecywali, iż jeśli cesarz wyzdrowieje oddadzą za to życie. Ich obietnice niebawem miały się sprawdzić. Cesarz wyszedł z choroby ale całkiem odmieniony. Choroba negatywnie wpłynęła na jego umysł. Najpierw kazał wypełnić obietnice tym legionistą którzy złożyli obietnice. Później odnalazły się listy proskrybowanych i akta procesu matki, które rzekomo wcześniej spalił. Zmusił do śmierci swojego dobroczyńcę Makrona. Cesarz zaczął skazywać na śmierć i konfiskatę majątków swoich realnych przeciwników jaki i tych wyimaginowanych. Wystarczył do tego zwykły donos. Szaleństwo Kaliguli posunęło się do tego stopnia iż jednego ze swoich koni uczynił konsulem. Później zaś ogłosił się bogiem i żądał składania ofiar. Wybryki i okrucieństwo cesarza doprowadziło do zorganizowania udanego zamachu na jego życie. Podczas wyjścia z amfiteatru został napadnięty przez dwóch oficerów z gwardii pretoriańskiej z których wcześniej szydził (Kasjusz Cherea, Kornelisz Sabinus) i został zamordowany.

Miał na cele zorganizować wyprawę przeciwko Germanom, władca dotknął tylko brzegu rzeki uznając to olśniewający sukces, faktycznie walki prowadził Galba późniejszy cesarz.

Klaudiusz – miał 25 lat kiedy przejął tron, był syn Druzusa, panował od 41 -54 r. był wujek Kaligulii, ten nie zgładził go tylko dlatego iż Kaligula był niepełnosprawny, miał garba i kulał na jedną nogę, ponadto zdawał się nie interesować wielką polityką a zajmował się dziejopisarstwem, napisał Historię Etruską i Historię Kartaginy był uczniem Liwiusza. Został cesarzem przypadkowo. Po zabójstwie Kaliguli senat pragnął przywrócić rządy republikańskie, pretorianie byli temu przeciwni, obawiali się iż wtedy przestaną być potrzebni i ta formacja woskowa zostanie rozwiązana. Podobną podczas przeszukiwania palący jeden z pretorianów zauważył wystające za kotarą trzęsące się ze strachu nogi. Podbiegł do kotary, odsłonił ją widząc Kaludisza krzykną ave cezar (niech żyje cezar), to chało zostało podchwycone przez resztę pretorianów i Klaudiusz został przywiedziony do ich obozu i okrzyknięty cezarem. Senat bojąc się pretorianów zaakceptował ich wybór. Klaudiusz nie miał szczęścia do kobiet. Związał się z okrutną i i wyuzdaną kobietą Mesaliną, z którą miał syna Brytanika i Oktawię z którą później ożenił się Neron. Podobno chodził do domu publicznego oddając tam swoje usługi, założyła się także najsłynniejszą prostytutką, że przyjmie więcej mężczyzn niż ona i rzeczywiście ten zakład wygrała. Miała ponadto wielu kochanków, była kobietą mściwą i zazdrosną, kazała zgładzić najpiękniejszą kobietą w Rzymie Poppeę Sabinę, zazdroszcząc jej urody. Ożeniła się także z jednym młodym senatorem Gajuszem Syliszem. O tym wszystkim jako ostatni dowiedział się Klaudiusz. Za namową bliskiego współpracownika Klaudiusza wyzwoleńca Narcyz, zapadł wyrok na cesarzową. Do Mesaliny przybyli żołnierze który zgładzili żonę Kaludiusza. Cesarz miał wyrzuty sumienia i nigdy do końca nie pogodził się z jej utratą. Podobno siadają do stołu często pytał „czemu pani nie przychodzi”. Kolejną żoną została Agrypina siostra Kaliguli, matka Nerona. Prawdopodobnie to z jej inicjatywy cesarz został otruty grzybami, miał 64 lata.

Za jego czasów Rzym podbił Mauretanie w Afryce 44 r. , zakończył podbój Tracji 46 (dzisiejsza Bułgaria), zapoczątkował podbój Brytanii 43 r.

Neron – miał 17 lat kiedy przejął tron, panował od 54 – 68 roku. Jego matką byłą Agrypina siostra Kaliguli a ojcem Gnejusz Domicjusz. Również zapowiadał się jako doby cesarz, nad jego wykształceniem czuwał słynny filozof Seneka. Choć za młody miewał różne pomysły, np. z rówieśnikami napadał na bogatych obywateli wdając się w z nimi w bójki. Kiedyś chciał okraść żonę jednego z senatorów, ten przyłożył mu pożądanie nie wiedząc iż to cesarz. Po tym całym incydencie sprawa się wydała Neron nie zemścił się na krewkim senatorzy, który stanął w obronie swoje żony. Neron miał jednak bardzo zaborczą i żądną władzy matkę Agrypinę, która za wszelką cenę chciała manipulować synem. Podsłuchiwała jego rozmowy, zdarzyło się jej nawet dwa razy wtargnąć na posiedzenie senatu, czego nie wolno było czynić żadnej kobiecie. Było to upokarzające dla Nerona, który za przyzwoleniem swojego najbliższego środowiska Burrusa – prefekta pretorian i Seneki postanowił zgładzić matkę, tym bardziej że zamanifestował swoją władzę mówiąc publicznie iż Neron zawdzięcza jej władze i ona może ją odebrać i przekazać Brytanikowi. W ten sposób przesądziły się losy Brytanika przybranego brata Nerona, który niebawem podczas wieczerzy został otruty. Plan zabójstwa Agrypiny był następujący, zaprosił matkę na uroczyste przyjęcie do swojej willi w Bajach nad Zatoką Neapolitańską w marcu 59 roku. Po przyjęciu odprowadził Agrypinę na statek, który miał ją odwieść do domu. Na statku znajdowali się zabójcy, którzy mieli popodcinać belki kabiny, w której znajdowała się Agrypina. Miało to wyglądać na wypadek. Dach zawalił się, Agrypina zdołał wydostać się ze statku. Zabójcy próbowali znaleźć Agrypinę i dokończyć dzieła. Jedna z niewolnic Agrypiny krzyknęła, iż ona jest cesarzową, co spowodowało iż zabójcy właśnie na niej wykonali wyrok. Gdy Neron dowiedział się o nieudanym zamachu popadł w konsternację. Postanowił jednak dokończyć dzieła wysyłając ponownie zabójców, którzy dokończyli dzieła. Neron obawiał się reakcji senatu i innych obywateli. Jednak został zaskoczony, następnego dnia po zabójstwie matki, zaczęły napływać do niego gratulację o wykryci spisku przeciwko cesarzowi za którym stała jego matka. To tchórzostwo, umocniło Nerona, że stoi ponad wszystkimi. Od tego momentu Neron zrobił się bardzo nieufny, wewnętrznie cierpiał, jednocześnie stał się okrutny i niezrównoważony. Rozwiódł się z Oktawią za sprawą Pomppei, którą niebawem pojął za żonę. Oktawia z inspiracje Pomppei została oskarżona o cudzołóstwo z zabójcą matki Nerona i skazana na śmierć przez podcięcie żył miała 20 lat. Pomppea kazała sobie przynieść głowę Oktawii.  Okrutny los spotkał niebawem także Pomppeę, która będąc w ciąży, została kopnięta w brzuch przez Nerona co spowodowało jej zgon. To wydarzenie jeszcze bardziej zaważyło na psychice cesarz. Zaczął być nieufny, wydając wyroki śmierci na najbliższych ze swojego otoczenia, zmuszając do samobójstwa Senekę. Przestał interesować się sprawami państwa całe godziny spędzają na grze na lutni i oglądając wyścigi rydwanów. 64 r. wybuchł pożar Rzymu który strawił swoimi płomieniami większość miasta. Podejrzenie za podpalenie Rzymu początkowo padło na Nerona, który cały czas dawał do zrozumienia ich architektura miasta pozostawia wiele do życzenia. Aby lud nie wystąpił przeciwko władcy trzeba było znaleźć kozła ofiarnego, na którego można by było zrzucić winę. Najlepszym „kozłę” okazali się chrześcijanie. Od tego momentu rozpoczęło się ich prześladowanie. Gineli w amfiteatrach rzucani na pożarcie dzikim zwierzętom, lub palono iż żywcem na krzyżach. Niezadowolenie wobec cesarza rosło wybuch bun w Palestynie 66 r., w Galii, Hiszpanii (gdzie namiestnikiem był Galba), oraz w Rzymie, gdzie na czele buntu stanął nowy prefekt pretorianów. Neron musiał uciekać z miasta, pościg był tuż, tuż za nim. Wówczas to Neron postanowił popełnić samobójstwo. Nie potrafił tego uczynić sam, pomógł mu w tym jego lojalny niewolnik, który wbił mu nóż w szyję. Ostatnie słowa które rzekomo wypowiedział przed śmiercią Neron to „…jakiż artysta umiera wraz ze mną”.

W 59 roku zgolił swoją charakterystyczną bródkę aby to uczcić zorganizował uroczystość pod nazwą Juwenalia, czyli święto młodości.

Galba – panował od 68-69 r., był wcześniej dowódcą legionów nadreńskich, słynął ze skąpstwa, nie chciał wypłatach nagród pretorianom, został zamordowany prze legionistów.

2. Dynastia Flawiuszy:

4