Begg- makroekonomia.pdf

(1116 KB) Pobierz
Temat 1:
DOCHÓD NARODOWY
RUCH OKRĘŻNY W GOSPODARCE
Schemat ruchu okrężnego w gospodarce
pokazuje przepływy
rzeczowe (czynniki produkcji oraz dobra i usługi) i pieniężne,
dokonujące się między czterema grupami podmiotów
gospodarczych:
gospodarstwami domowymi,
przedsiębiorstwami,
państwem,
zagranicą.
Schemat ten ilustruje podstawowe współzależności występu-
jące w gospodarce.
I
C
M
X
Y
=
C
+
I
+
G
+
X
M
T
e
S
b
S
gospodarstwa
domowe
Y
d
=
Y
+
B
+
S
b
T
d
T
e
D
Y
d
– dochód rozporządzalny
produkt krajowy brutto w cenach czynników produkcji
1/
70
Y – produkt krajowy brutto w cenach rynkowych
M
G
C
+
I
+
G
+
X
M
T
e
+
S
b
państwo
przedsiębiorstwa
D
B
T
d
Y
T
e
+
S
b
OZNACZENIA
Y
Y
d
C
I
S
X
M
G
S
b
B
T
d
T
e
D
F
produkt krajowy brutto w cenach rynkowych
dochód rozporządzalny
konsumpcja
inwestycje
oszczędności
eksport
import
wydatki państwa na dobra i usługi
transfery (subsydia) dla przedsiębiorstw
transfery dla gospodarstw domowych
podatki bezpośrednie
podatki pośrednie
dochody państwa z tytułu własności
dochody netto z własności i pracy za granicą
przekazane do kraju
Z
zapasy
A
amortyzacja
2/
70
PODSTAWOWE POJĘCIA
Produkt krajowy brutto (PKB)
Miara wielkości produkcji wytworzonej przez czynniki
wytwórcze zlokalizowane na terytorium danego kraju,
niezależnie od tego, kto jest ich właścicielem (tzn. przez
obywateli danego kraju oraz przez cudzoziemców); w
określonym okresie (np. roku).
PKB obejmuje tylko produkcję rejestrowaną statys-
tycznie i przechodzącą przez rynek (pominięte zostają
np. produkty i usługi wykonane we własnym zakresie i
na własne potrzeby w gospodarstwie domowym jak
również efekty działalności gospodarczej tzw. szarej
strefy).
Produkt narodowy brutto (PNB)
Miara dochodów osiąganych przez obywateli danego
kraju (łącznie z dochodami osiągniętymi za granicą, a
przekazanymi do kraju).
3/
70
Dobra finalne
Dobra nabyte przez ostatecznego użytkownika. Są to:
dobra konsumpcyjne dla gospodarstw domowych,
dobra inwestycyjne dla przedsiębiorstw (np. ma-
szyny),
dobra nabywane przez sektor państwowy,
dobra przeznaczone na eksport (z potrąceniem
importu).
Dobra pośrednie
Dobra częściowo przetworzone, zużywane przy pro-
dukcji innych dóbr, np. surowce.
Wartość dodana
Przyrost wartości dóbr w wyniku określonego procesu
produkcji.
Dobra finalne + Dobra pośrednie = Produkt globalny
Produkt globalny – Zużycie środków produkcji =
= Wartość dodana = Dochody czynników produkcji = PKB
4/
70
METODY LICZENIA PKB
Istnieją 3 metody liczenia produktu krajowego brutto:
PKB to suma wydatków na dobra finalne
(PKB = wartość wytworzonych dóbr finalnych).
W celu obliczenia w ten sposób PKB, należy dodać do siebie:
wydatki gospodarstw domowych na konsumpcję (C),
wydatki inwestycyjne przedsiębiorstw (I),
wydatki państwa na zakup dóbr i usług (G),
wydatki netto zagranicy (X –
M).
PKB =
Y
=
C
+
I
+
G
+
X
M
Nie sprzedana część produkcji tworzy przyrost zapasów
(Z). Zmianę zapasów można włączyć do szeroko
rozumianych inwestycji lub wyodrębnić jako dodatkową
pozycję (Z) w równaniu PKB, które przyjęłoby
wówczas następującą postać:
PKB =
Y
=
C
+
I
+
Z
+
G
+
X
M
5/
70
Zgłoś jeśli naruszono regulamin