Tolerancja wobec autoantygenów samczych komórek rozrodczych rozpoczyna się w okresie pokwitania, gdy musi zostać uruchomiony mechanizm zapewniający ochronę wobec gamet samczych. W tym procesie uczestniczą 2 zespoły czynników:
· Bariera krew-jądro rozdzielająca układ różnicowania gamet od układu krwionośnego zawierającego komórki immunologiczne – sekwestracja
· Stan aktywnej immunotolerancji, w którym istot rolę odgrywają komórki Sertolego o silnych właściwościach żernych, pełniąc rolę odżywczą tylko dla 1/5 plemników, która opuszcza przedział adluminalny, pozostałe stanowią materiał budulcowy i odżywczy.
Tolerancja samic wobec antygenów komórek rozrodczych samca:
· Stwierdzono bardzo małe pobudzenie układu immunologicznego po rozpoczęciu współżycia
· U ssaków obserwuje się powiększenie okolic węzłów chłonnych
· U człowieka pobudzenie odpowiedzi typu komórkowe przez antygeny spermy
Układ rozrodczy uważany jest za szczególnie uprzywilejowany immunologicznie.
Szczególne znaczenie ma szybkie usuwanie przez fagocyty normozoospermicznego ejakulatu – musi zostać tylko jeden plemnik.
Immunologiczne właściwości osocza nasienia:
· Osocze nasienia to 80-90% nasienia to zbiór wydzielin pęcherzyków nasiennych, gruczołu krokowego i gruczołów nasieniowodu
· Czynniki zawarte w osoczu mają działanie immunosupresyjne:
o Hamują prezentowanie antygenu przez makrofagi
o Hamują właściwości żerne makrofagów i mikrofagów
o Zmniejsza aktywność limfocytów B, T, komórek NK
Obecność cytokin w osoczu zmniejsza ruchliwość plemników.
Immunologia jajnika:
Dojrzewanie i aktywność osi podwzgórzowo-przysadkowo-gonadalnej mają bezpośredni wpływ na rozwój układu immunologicznego – elementy układu odpornościowego znajdują się w jajniku! Istotną rolę odgrywają IL-1 i IL-2, które działają regulująco na różnicowanie komórek ziarnistych w dojrzewającym pęcherzyku jajnikowym.
U świń stwierdzono, że IL-1 hamuje luteinizację indukowaną przez LH.
Płód posiada antygeny zgodności tkankowej pochodzące od ojca i matki – alloprzeszczep w organizmie matki. Produkcja przeciwciał skierowanych przeciwko antygenom wskazuje, że płód posiada antygeny MHCI i MHCII pozwalające na rozpoznanie przez limfocyty B i T matki.
Prawidłowe rozwijanie się płodu jest immunodewiacją układu immunologicznego.
HLA-G:
· Ochrona trofoblastu przed atakiem cytotoksycznych komórek NK i limfocytów Tc
· Indukują wydzielanie przeciwciał blokujących
· Indukcja komórek supresorowych
· Stymulują limfocyty matki do uwalniania cytokin ułatwiając walkę z patogenem
Warstwa trofoblastu między krążeniem matki i płodu – bariera fizyczna. Bardzo wysoka odporność trofoblastu na uszkodzenia, działanie układu dopełniacza aktywowanego każdą drogą lub pobudzonego w odpowiedzi na zakażenie, do białek regulujących aktywność układu dopełniacza należą:
· Błonowy kofaktor białkowy CD46
· Czynnik przyspieszający rozkład konwertaz CD55
· Czynnik restrykcji homolog CD59
Trofoblast nie jest wrażliwy na niszczące działanie komórek NK.
Fenomen progesteronu: po usunięciu ciałka żółtego we wczesnej ciąży do jej dalszego rozwoju wystarczy podawanie ciężarnym kobietom jedynie progesteronu. Najsilniejszy czynnik supresorowy ciąży. U części limfocytów cytotoksycznych dochodzi do ekspresji receptorów progesteronowych – immunoregulacyjne czynniki indukowane progesteronem ICIP:
Hamuje proliferację limfocytów indukowaną mitogenem i alloantygenem, aktywuje komórki NK, produkcję TNF przez NK, powstawanie limfocytów supresorowych, nasilanie produkcji IL-10.
Rola cytokin ze strony matki w immunoregulacji ciąży:
· Źródłem są komórki nabłonkowe, limfocyty T, duże komórki CD56, makrofagi oraz trofoblast
· Bodźcem do produkcji jest rozpoznawanie przez układ immunologiczny matki antygenów płodu
· Przewaga odpowiedzi typu TH2 prowadzi do produkcji IL-4, IL-5, IL-6, IL- 9, IL-10 co ma korzystny wpływ na rozwój jaja
Rola przeciwciał blokujących - BAbs:
· Wiążą się z limfocytami matki i blokują ich reakcję przeciwko antygenom jaja płodowego
· Łączą się z antygenem na trofoblast co maskuje przed rozpoznaniem przez mechanizmy obronne matki
· Mają charakter przeciwciał antyidiotypowych
· Pojawiają się od 4 tygodnia ciąży, osiągają szczyt w połowie i stopniowo zanikają do końca
· Są niezbędne do prawidłowego rozwoju płodu:
o Uszkodzony trofoblast nie zawiera BAbs
o Nie występują w surowicy samic z poronieniami nawykowymi o niewyjaśnionej etiologii
o Niedobór stwierdza się w czasie nieprawidłowego przebiegu ciąży i w czasie zahamowania wzrostu płodu
ASA – przeciwciała przeciwko plemnikom:
· Brak skutecznej aktywacji przez skład nasienia supresorowych limfocytów T w drogach rodnych
· Idiopatyczny spadek ilości supresowrowych limfocytów T w szyjce macicy
· Obecność przeciwciał przeciwplemnikowych u samca – aktywują się w drogach rodnych samicy
Przełamanie tolerancji na plemniki:
· Miejscowe infekcje w pochwie, drogach rodnych
· Nowotwory szyjki macicy
· W wyniku żołądkowo-jelitowej ekspozycji plemników – u kobiet odbywających stosunki analno-oralne
· Zwiększone występowanie ASA u prostytutek sugeruje indukcję przez polispermię
U kotek blokowane jest wytwarzanie ASA.
Zabezpieczenie przeciw ASA ze strony plemników:
· Brak MHC
...
LycorisCaldwelli