Ergonomia podrecznik.pdf

(897 KB) Pobierz
MAŁGORZATA WRÓBLEWSKA
Ergonomia
www.eduskrypt.pl
2006
Rozdział I – PRACA W YCIU CZŁOWIEKA – 5
1. DEFINICJE PRACY - 5
2. POTRZEBY LUDZKIE JAKO PODSTAWA MOTYWACJI DO PRACY – 10
3. PROCES PRZYSTOSOWANIA SIĘ PRACOWNIKA DO PRACY -15
4. Literatura – 20
Rozdział II - PODSTAWOWE ZAGADNIENIA ERGONOMII – 21
1. DEFINICJE ERGONOMII - 21
2. INTERDYSCYPLINARNY CHARAKTER ERGONOMII - 22
3. ZASTOSOWANIE ERGONOMII W ŚRODOWISKU CZŁOWIEKA - 24
3.1. ERGONOMIA WYROBÓW MASOWEGO U YTKU - 26
3.2. ERGONOMIA A ZADOWOLENIE Z PRACY - 27
3.3. ERGONOMIA OSÓB W STARSZYM WIEKU - 28
3.4. SPOŁECZNE I EKONOMICZNE ASPEKTY ERGONOMII. – 29
4. UKŁAD CZŁOWIEK – PRACA – 30
5. KIERUNKI DZIAŁANIA ERGONOMII – 31
5.1. ERGONOMIA KOREKCYJNA – 31
5.2. ERGONOMIA KONCEPCYJNA – 33
5.3. ATESTACJA PROTOTYPÓW MASZYN I URZĄDZEŃ – 34
6. Literatura – 35
Rozdział III - MATERIALNE WARUNKI PRACY - 36
1. DEFINICJA MATERIALNYCH WARUNKÓW PRACY -36
2. MIKROKLIMAT - 37
2.1. ISTOTA I ZNACZENIE MIKROKLIMATU – 37
2.2. GOSPODARKA CIEPLNA ORGANIZMU CZŁOWIEKA – 43
3. PYŁY - 44
4. OŚWIETLENIE – 47
5. BARWY – 56
6. HAŁAS - 59
7. WIBRACJE - 64
8. PROMIENIOWANIE - 69
8.1. PROMIENIOWANIE PODCZERWONE - 69
8.2. PROMIENIOWANIE NADFIOLETOWE - 70
8.3. PROMIENIOWANIE JONIZUJĄCE - 72
8.4. PROMIENIOWANIE SPÓJNE WYTWARZANE PRZEZ LASERY I MASERY - 74
8.5. PROMIENIOWANIE ELEKTROMAGNETYCZNE WIELKIEJ CZĘSTOTLIWOŚCI - 75
9. Literatura – 76
Rozdział IV - FIZJOLOGIA ORGANIZMU CZŁOWIEKA A PRACA FIZYCZNA - 78
1. SYSTEMY I UKŁADY ORGANIZMU CZŁOWIEKA - 78
1.1. SYSTEM ALIMENTACYJNY – 78
1.2. UKŁAD TRAWIENNY -79
1.3. UKŁAD ODDECHOWY -80
1. 4. UKŁAD KRWIONOŚNY - 81
1.5. UKŁAD MIĘŚNIOWY - 82
2. BIORYTMY - 83
3. ZMĘCZENIE I STRES - 86
3.1. DEFINICJE ZMĘCZENIA - 86
3.2 KLASYFIKACJA ZMĘCZENIA -87
3.3. STRES - 89
4. CZAS PRACY -91
5. PRZERWY W PRACY -92
6. POSIŁKI REGENERACYJNE I NAPOJE – 94
7. Literatura – 97
2
Rozdział V - WYBRANE CZYNNIKI ERGONOMICZNE W KSZTAŁTOWANIU
ŚRODOWISKA PRACY - 98
1. KONSTRUKCJA BUDYNKU - 98
2. CECHY ANTROPOMETRYCZNE JAKO PODSTAWA PROJEKTOWANIA PRZESTRZENI
PRACY – 101
3. POZYCJA CZŁOWIEKA PRZY PRACY - 106
3.1. POZYCJA LE ĄCA - 107
3.2. POZYCJA KLĘCZĄCA I KUCZNA - 107
3.3. POZYCJA SIEDZĄCA -107
3.4. POZYCJA STOJĄCA - 108
3.5. POZYCJE POCHYLONE LUB WYMUSZONE - 109
4. RĘCZNE PRZEMIESZCZANIE CIĘ KICH PRZEDMIOTÓW - 111
5. POLA WIDZENIA - 113
6. Literatura - 116
Rozdział VI - STANOWISKO KOMPUTEROWE – 117
1. UCIĄ LIWE I SZKODLIWE SKUTKI OBSŁUGI KOMPUTERA DLA ORGANIZMU
CZŁOWIEKA - 117
2. ELEMENTY TYPOWEGO STANOWISKA KOMPUTEROWEGO - 118
2.1. STÓŁ – 119
2.2. KLAWIATURA – 119
2.3. MYSZKA - 119
2.4. MONITOR - 120
2.5. KRZESŁO - 120
2.6. UCHWYT NA DOKUMENTY - 121
2.7. WARUNKI PRZESTRZENNE DO OBSŁUGI KOMPUTERA W POZYCJI SIEDZĄCEJ I
STOJĄCEJ - 121
3. PARAMETRY WARUNKÓW PRACY - 122
4. MONITOR JAKO ŹRÓDŁO PROMIENIOWANIA - 125
5. STRES PRZY OBSŁUDZE KOMPUTERA I SPOSOBY JEGO PRZECIWDZIAŁANIU -126
6. PRZECIWSKAZANIA DO PRACY NA STANOWISKACH KOMPUTEROWYCH – 130
Rozdział VII - SYSTEM NERWOWY CZŁOWIEKA A PRACA UMYSŁOWA - 131
1. SYSTEM NERWOWY CZŁOWIEKA - 131
1.1. CENTRALNY UKŁAD NERWOWY - 132
1.2. OBWODOWY UKŁAD NERWOWY - 132
1.3. WEGETATYWNY UKŁAD NERWOWY - 133
2. PROCESY POBUDZANIA I HAMOWANIA - 133
3. PAMIĘĆ I UWAGA - 136
3.1 PAMIĘĆ - 136
3.2 UWAGA - 137
4. BŁĘDY POWODUJĄCE ZAGRO ENIE CZŁOWIEKA W PRACY UMYSŁOWEJ - 139
4.1. FAZA ORIENTACJI - 139
4.2. FAZA PODEJMOWANIA DECYZJI - 140
4.3. FAZA WYKONYWANIA CZYNNOŚCI - 141
5. ZASADY HIGIENY UMYSŁOWEJ – 142
6. Literatura – 145
Rozdział VIII - ERGONOMIA DLA OSÓB W STARSZYM WIEKU – 146
1. ZMIANY FIZJOLOGICZNE ZACHODZĄCE W PROCESACH STARZENIA SIĘ CZŁOWIEKA
- 146
2. ZALETY PRACOWNIKÓW W STARSZYM WIEKU - 150
3. ZASADY RACJONALNEGO ZATRUDNIANIA OSÓB W STARSZYM WIEKU - 150
4. Literatura – 152
Rozdział IX - BADANIA ERGONOMICZNE - 153
1. ERGONOMICZNA OCENA PROJEKTÓW I PROTOTYPÓW MASZYN I URZĄDZEŃ
TECHNICZNYCH - 153
1.1. LISTA KONTROLNA K.F. MURRELA - 154
1.2 ERGONOMICZNY TEST KONTROLNY CET – II - 155
1.3 LISTA KONTROLNA CBKO – 156
3
1.4. ARKUSZ ERGONOMICZNEJ OCENY MASZYN I URZĄDZEŃ TECHNICZNYCH –
„RAMOWE WYTYCZNE” – 157
1.5 ERGONOMICZNA LISTA PROBLEMOWA ELP – 158
2. METODY I TECHNIKI STOSOWANE W ERGONOMICZNYCH BADANIACH CZYNNOŚCI
CZŁOWIEKA W PROCESIE PRACY - 159
2.1. ISTOTA I ZAKRES BADANIA PRACY – 159
2.2. BADANIE OBCIĄ ENIA FIZYCZNEGO - 160
2.2.1. OBCIĄ ENIE PRACĄ DYNAMICZNĄ - 161
2.2.1.1. CHRONOMETRA OWO – TABELARYCZNA METODA OCENY WYDATKU
ENERGETYCZNEGO – 161
2.2.1.2. METODA GAZOMETRYCZNA – 170
2.2.1.3. METODA TELEMETRYCZNEJ MIARY SKURCZÓW SERCA – 171
2.2.2 OBCIĄ ENIE STATYCZNE – 173
2.2.3 MONOTYPOWOŚĆ RUCHÓW ROBOCZYCH – 177
2.3. BADANIE OBCIĄ ENIA PSYCHICZNEGO – 178
2.3.1. METODY BADAWCZE STOSOWANE DO POMIARU OBCIĄ ENIA ORGANIZMU
WYSIŁKIEM PSYCHICZNYM – 178
2.3.1. 1 METODY PSYCHOLOGICZNE – 178
2.3.1.2. METODY FIZJOLOGICZNE - 179
2.3.1.3 METODY PSYCHOLOGICZNO – FIZJOLOGICZNE – 181
2.3.2. MONOTONIA PRACY – 183
2.4. BADANIE MATERIALNEGO ŚRODOWISKA PRACY – 185
3. Literatura – 187
Rozdział X - OCHRONA PRACY - 188
1. CHOROBY ZAWODOWE - 188
1.1. DEFINICJA CHOROBY ZAWODOWEJ I ZACHOROWALNOŚCI ZAWODOWEJ – 188
1.2.RODZAJE CHORÓB ZAWODOWYCH - 189
1.3. EKSPOZYCJA NA DZIAŁANIE CZYNNIKÓW SZKODLIWYCH DLA ZDROWIA – 190
1.4 DIAGNOZOWANIE I ZGŁASZANIE CHORÓB ZAWODOWYCH – 192
1.5 PROFILAKTYKA CHORÓB ZAWODOWYCH – 193
1.6. IDENTYFIKACJA ZAGRO EŃ CHOROBOWYCH - 195
1.7 REDUKOWANIE RYZYKA CHOROBY ZAWODOWEJ – 196
1.8. CHOROBY ZAWODOWE W POLSCE I ICH SKUTKI – 197
2. WYPADKI PRZY PRACY – 199
2.1. DEFINICJA WYPADKU PRZY PRACY – 199
2.2. KLASYFIKACJA WYPADKÓW – 202
2.3.MIERNIKI I OCENA WYPADKOWOŚCI – 203
2.4. ZAGRO ENIA, PRZYCZYNY I PRZEBIEG WYPADKÓW – 205
2.4.1. ZAGRO ENIA WYPADKOWE – 205
2.4.2. NIEBEZPIECZNE WYDARZENIA – 206
2.4.3. NIEBEZPIECZNE BŁĘDY – 207
2.4.4. LUDZKA NIESPRAWNOŚĆ PRZYCZNĄ BŁĘDÓW – 208
2.4.5. CECHY ZADAŃ A WYSTĘPOWANIE BŁĘDÓW – 209
2.4.6. WARUNKI ŚRODOWISKA PRACY JAKO PRZYCZYNA POPEŁNIANIA BŁĘDÓW – 209
2.5. PROFILAKTYKA WYPADKOWA – 210
2.6. ZARZĄDZANIE BEZPIECZEŃSTWEM PRACY – 212
3. Literatura - 215
4
Rozdział I – PRACA W YCIU CZŁOWIEKA
1. DEFINICJE PRACY
Praca jest istotnym czynnikiem rozwoju człowieka i elementem organizującym ycie
społeczeństw i jednostek ze względu na fakt, i zajmuje 2/3 dorosłego ycia. Praca jest więc
szczególną formą działalności człowieka. Ró ni się od innych form działania dwoma
cechami. Po pierwsze wynik pracy jest społecznie u yteczny (słu y nie tylko jednostce). Po
drugie motywacja do pracy ma charakter pośredni, poniewa cel pracy jest dla człowieka
celem wtórnym. Jest środkiem do celu pierwotnego, jakim jest zaspokojenie określonej
potrzeby.
Fakt ten wyró nia człowieka i jego pracę spośród innych organizmów ywych, które
realizując swoją pracę w sensie fizjologicznym nie są zdolne do świadomego kumulowania
wynikających z tego faktu doświadczeń i wiedzy, nie są zdolne do rozwoju poprzez pracę, np.
mrówki.
Przedstawione poni ej definicje
1
, wskazując na zło oność i bogactwo problematyki
pracy, pozwalają stwierdzić, e praca stanowi źródło zaspokajania potrzeb ludzkich, jest
niezbędnym warunkiem egzystencji i rozwoju człowieka, określając jego pozycję w
społeczeństwie.
W nauce biologii brzmi ona następująco: ruch i reakcje chemiczne o charakterze
organicznym, jaki odbywa się w organizmach ywych. Konsekwencją definicji biologicznej
jest określenie fizjologiczne: człowiek pracuje wtedy, gdy wykonuje dowolne ruchy
mięśniami prą kowanymi (praca dynamiczna) lub gdy utrzymuje je w stanie napięcia (praca
statyczna), albo te
- gdy w sieci nerwowej następują określone przebiegi impulsów.
procesy mięśniowe lub nerwowe organizmu
Fizjologia pracy uznaje zatem za pracę
człowieka bez względu na ich cel czy uzyskany rezultat.
Odmienne jest podejście w psychologii, gdzie przez pracę rozumie się formę
systematycznej aktywności umysłowej, która jest ukierunkowana na osiągnięcie określonego
celu. Psychologia zalicza więc pracę człowieka do działań mających charakter heteroteliczny.
Nie pracuje ten, kto działa dla samej przyjemności i piękna działania.
W socjologii praca to ka da celowa czynność, prowadząca do zaspokojenia dowolnych
potrzeb ludzkich, posiadająca społeczną doniosłość i zapewniająca jednostkom czy grupom,
1
Nowakowski J., Szmidt Cz., Praca ludzka w społeczeństwie, w:
Nauka o pracy,
pod red. Nowakowskiego J.,
PWN, Warszawa 1981, str. 5 – 6; Wiernek B., Przedmiot socjologii i psychologii pracy, w:
Socjologia
i psychologia pracy,
pod red. Bugla J., AGH, Kraków 1994, str. 10.
5

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin