konferencja_charyzmat_2015.pdf

(278 KB) Pobierz
Ks. Tomasz Rusiecki – Kielce
SPECYFIKA CHARYZMATU
INDYWIDUALNYCH FORM ŻYCIA KONSEKROWANEGO
W KOŚCIELE
Zamyślenie nad ubogacającym darem w Kościele i dla Kościoła
Kościół, dzieło Jezusa Chrystusa, kształtują posługi i charyzmaty. Ta podwójna struktura,
hierarchiczna i charyzmatyczna, pozostaje w służbie posłannictwa Kościoła, którego
celem jest uświęcenie i zbawienie człowieka oraz przemiana świata.
Wielość posług i charyzmatów ubogaca dynamizm posłannictwa, jakie Kościół otrzymał
i wciąż otrzymuje od Chrystusa. Tak było w przeszłości i tak jest dzisiaj.
Swoje miejsce i misję w Kościele ma życie konsekrowane, o czym św. Jan Paweł II uczył
w adhortacji
Vita consecrata,
że „wizja Kościoła złożonego wyłącznie z szafarzy
i z wiernych świeckich nie odpowiada zamiarom jego Boskiego Założyciela, jakie
możemy odczytać z Ewangelii i z innych pism Nowego Testamentu” (VC 29). Miejsce
życia konsekrowanego w Kościele jest szczególne, dlatego, że „znajduje się [ono]
w samym sercu Kościoła jako element o decydującym znaczeniu dla jego misji, ponieważ
«wyraża najgłębszą istotę powołania chrześcijańskiego» oraz dążenie całego Kościoła-
Oblubienicy do zjednoczenia z jedynym Oblubieńcem” (VC 3). Znajdując się w samym
sercu Kościoła-komunii, należy do jego charyzmatycznej struktury i posiada swoją
tożsamość (por. VC 4). Tego miejsca nie można nigdy przecenić, ponieważ „życie
konsekrowane nie tylko w przeszłości było pomocą i oparciem dla Kościoła, ale stanowi
cenny i nieodzowny dar także dla teraźniejszości i przyszłości Ludu Bożego, ponieważ
jest głęboko zespolone z jego życiem, jego świętością i misją” (VC 3).
Wielość posług i charyzmatów w Kościele każe szukać ich źródła, dzięki któremu
możemy poznać także tożsamość życia konsekrowanego w ogóle oraz tożsamość każdej
z jego form ubogacających i ożywiających komunię Kościoła.
Specyfika charyzmatu indywidualnych form życia konsekrowanego w Kościele
Siedlce, 14 marca 2015 r.
2
Trudno przecenić ważność różnorodności charyzmatów i stanów życia dla komunii
Kościoła i wyjaśniał: „Komunia Kościoła nie oznacza bowiem jednolitości, ale jest
darem, którego Duch Święty udziela nam także poprzez różnorodność charyzmatów
i stanów życia. Okażą się one tym bardziej przydatne Kościołowi i jego misji, im
większym szacunkiem będzie otoczona ich tożsamość. Każdy dar Ducha jest przecież
udzielany po to, aby przynosił owoce dla Pana, pobudzając wzrost braterstwa i rozwój
misji” (VC 4).
Od Soboru Watykańskiego II mówi się o wielości charyzmatów, ale o trzech stanach
życia, jako drogach świętości: ludzi świeckich, osób konsekrowanych i kapłańskiej
drodze świętości. Stan życia konsekrowanego nie ogranicza się do jednej formy, lecz
posiada wiele form i u początku każdej oraz we wszystkich działa Duch Święty (por.
VC 5-12). Obok form wspólnotowych są także formy indywidualne: konsekrowane
dziewice, wdowy, wdowcy i pustelnicy. Powstaje więc pytanie o specyfikę charyzmatu
poszczególnych stanów życia jak i poszczególnych form życia konsekrowanego.
Przedmiotem naszej refleksji jest specyfika chryzmatu indywidualnych form życia
konsekrowanego. Zwrócimy naprzód uwagę na samo pojęcie charyzmatu, by następnie
określić charyzmat życia konsekrowanego. Specyfika charyzmatu indywidualnych form
będzie treścią trzeciej części referatu.
I. C
HARYZMAT
Nauka o charyzmatach zaczęła się rozwijać dopiero na początku XX wieku, a zwłaszcza
od Soboru Watykańskiego II. Nastąpił wtedy powrót do charyzmatów zepchniętych na
margines przez jurydyczne myślenie o Kościele. Pius XII w encykliką
Mystici Corporis
Christi
wydanej w 1943 roku, nadał nowy impuls do rozumienia charyzmatów jako
należących do istoty Kościoła. Teologiczne myślenie o Kościele przyniosło nową
świadomość Kościoła oraz docenienie w nim ważności i roli charyzmatów.
Słowo „charyzmat” pochodzi z j. greckiego
charisma,
(l. mn.
charismata)
i oznacza dar,
umiejętność, łaskę, życzliwość, dobrodziejstwo Boga, dar darmo dany. Termin ten
zawdzięczamy św. Pawłowi, który w swoich listach opisuje „zjawiska charyzmatyczne,
Specyfika charyzmatu indywidualnych form życia konsekrowanego w Kościele
Siedlce, 14 marca 2015 r.
3
jakie widział w Kościele pierwotnym, a mówiąc dokładniej w Kościołach, które sam
założył, lub za które czuł się odpowiedzialny” (J. Kudasiewicz). On jest właśnie
teologiem charyzmatów, choć nie zostawił systematycznego wykładu na ich temat.
Natomiast spotykamy u niego katalogi charyzmatów. Mówi naprzód o charyzmatach
(1 Kor 12, 1-11), jakimi cieszyli się wierni w Koryncie, a są nimi dary duchowe
(pneumatica), które były specjalnym objawieniem Ducha Świętego (mądrość, wiedza
i wiara), następnie różne działania (energemata) – to czyny, w których ujawniała się moc
Boża, następnie posługiwania (diakonia) wyrażające się w usługiwaniu, nauczaniu,
pomocy udzielanej Apostołom, pracy apostolskiej, we wzajemnej pomocy i wzajemnej
trosce o siebie. Dla św. Pawła charyzmatami są także dar uzdrawiania, służby, rządzenia,
dar języków (por. 1 Kor 12, 28-31). Natomiast apostolat jest dla niego charyzmatem
pierwszym,
będącym
darem,
uzdolnieniem
nadprzyrodzonym
i
równocześnie
pełnomocnictwem, posłaniem (por. Rz 10,15). Apostolat zawiera więc w sobie dar Ducha
– element charyzmatyczny oraz prawne pełnomocnictwo zmartwychwstałego Pana.
Dlatego jest on istotą i szczytem wszelkich urzędów i charyzmatów istniejących
w Kościele. Jednak „największym charyzmatem «charyzmatem charyzmatów jest miłość»
(1 Kor 12,31. 13,13), która rozlana jest w sercach przez Ducha Świętego (Rz 5,5).
Prawdziwa miłość zawsze buduje, jednoczy, służy (1 Kor 13, 1-13)” (J. Kudasiewicz).
W Liście do Rzymian św. Paweł napomina, żeby charyzmaty, jakimi cieszą się wierni,
były włączone w dokładnie sprecyzowane służby (diakonia) tak, aby miały na celu dobro
wspólnoty. Pisał więc: „Niech nikt nie ma o sobie wyższego mniemania, niż należy, lecz
niech sądzi o sobie trzeźwo – według miary, jaką Bóg każdemu w wierze wyznaczył. (…)
Mamy zaś według udzielonej nam łaski różne dary: bądź dar proroctwa – [do stosowania]
zgodnie z wiarą; bądź to urząd diakona – dla wykonywania czynności diakońskich; bądź
urząd nauczyciela – dla wypełniania czynności nauczycielskich; bądź dar upominania –
dla karcenia. Kto zajmuje się rozdawaniem, [niech to czyni] ze szczodrobliwością; kto
jest przełożonym, [niech działa] z gorliwością; kto pełni uczynki miłosierdzia, [niech to
czyni] ochoczo. Miłość niech będzie bez obłudy! Miejcie wstręt do złego, podążajcie za
dobrem! W miłości braterskiej nawzajem bądźcie życzliwi! W okazywaniu czci jedni
drugich wyprzedzajcie! Nie opuszczajcie się w gorliwości! Bądźcie płomiennego ducha!
Pełnijcie służbę Panu! Weselcie się nadzieją! W ucisku bądźcie cierpliwi, w modlitwie –
Specyfika charyzmatu indywidualnych form życia konsekrowanego w Kościele
Siedlce, 14 marca 2015 r.
4
wytrwali! Zaradzajcie potrzebom świętych! Przestrzegajcie gościnności! (…) Nie gońcie
za wielkością, lecz niech was pociąga to, co pokorne! Nie uważajcie sami siebie za
mądrych! Nikomu złem za złe nie odpłacajcie. Starajcie się dobrze czynić wobec
wszystkich ludzi! Jeżeli to jest możliwe, o ile to od was zależy, żyjcie w zgodzie ze
wszystkimi ludźmi!” (Rz 12, 3-18).
Nauka św. Pawła o charyzmatach, o których mówi zawsze w kontekście
eklezjologicznym, znalazła miejsce w nauczaniu Soboru Watykańskiego II o Kościele.
Sobór powiązał je „z zagadnieniami dotyczącymi Ludu Bożego (KK 4,7,12,25,30,50;
DA 3,30; KO 8; DK 4,9; DM 4,23,28)” (EK III, k. 95). Wszystko dlatego, że Duch
Święty zesłany na Kościół, w Kościele mieszka, utrzymuje go w ciągłej młodości, nim
kieruje, uświęca, prowadzi do prawdy, jednoczy go „we wspólnocie i posłudze, obdarza
go rozmaitymi darami hierarchicznymi oraz charyzmatycznymi i za ich pomocą kieruje
nim oraz przyozdabia swoimi owocami (por. Ef 4, 11-12, 1 Kor 12,4, Gal 5,22)” (LG 4).
On też, jak wyjaśniał sobór, „«udzielając każdemu, jako chce» (1 Kor 12,11) darów
swoich, rozdziela między wiernych wszelakiego stanu także szczególne łaski, przez które
czyni ich zdatnymi i gotowymi do podejmowania rozmaitych dzieł lub funkcji mających
na celu odnowę i dalszą pożyteczną rozbudowę Kościoła, zgodnie ze słowami:
«Wszystkim zaś objawia się Duch dla wspólnego dobra» (1 Kor 12,7)” (LG 12).
Charyzmaty udzielane przez Ducha Świętego sprawiają więc to, że obdarowani nimi stają
się zdatnymi i gotowymi do podejmowania rozmaitych dzieł lub funkcji, których celem
jest rozwój Kościoła, dynamizowanie jego posłannictwa w świecie. Służą więc temu, aby
chrześcijanin stał się zdolny do eklezjalnego przeżywania swej służby, polegającej na
powiększaniu Ciała Chrystusowego, którym jest Kościół.
1
Charyzmaty, jakie otrzymują
poszczególni ludzie, czy wspólnoty, nie mają na celu ich osobistego uświęcenia, lecz
uzdolnienie do służby uświęceniu innych, ich zbawieniu, ponieważ celem wszelkiej
działalności Kościoła jest świętość (por. NMI 30-31). Celem charyzmatów jest więc
wieloraka służba Kościołowi, aby jego uświęcająca działalność przynosiła owoce
świętości. Można powiedzieć, że charyzmat jest to dar umiejętnej służby, której celem
jest otwieranie się bliźnich na dar życia wiecznego. Jednak troska o osobistą świętość, do
1
Por, A. Drago,
Dary Ducha Świętego,
Kraków 1998, s. 86.
Specyfika charyzmatu indywidualnych form życia konsekrowanego w Kościele
Siedlce, 14 marca 2015 r.
5
kształtowania której służą m. in. także dary Ducha Świętego, bardziej przyczynia się do
owocnego działania zgodnego z otrzymanym charyzmatem, czyli do większego otwarcia
się na działającego Ducha Świętego.
II. C
HARYZMAT ŻYCIA KONSEKROWANEGO
W świadomości współczesnego Kościoła wyrażenie „życie konsekrowane” zaczęło się
upowszechniać dopiero po ukazaniu się adhortacji Jana Pawła II
Vita consecrata.
Do tego
czasu najczęściej mówiono o życiu zakonnym, potem o instytutach świeckich
i o stowarzyszeniach
życia
apostolskiego.
Najpóźniej
zaczęto
mówić
także
o indywidualnych formach życia konsekrowanego. Tym samym charyzmat życia
konsekrowanego naprzód zaczęto odnosić do życia zakonnego.
W nauczaniu Kościoła termin
charyzmat
w odniesieniu do życia konsekrowanego po raz
pierwszy został użyty w adhortacji Pawła VI
Evangelica testificatio
i odtąd będzie
używany w dokumentach dotyczących życia konsekrowanego. Tak użytego terminu nie
znajdziemy w dokumentach Vaticanum II, ani w Kodeksie Prawa Kanonicznego. Paweł
VI w swojej adhortacji mówi o charyzmacie życia zakonnego, charyzmacie założycieli
i charyzmacie instytutów (ET 11). Papież zwrócił w niej uwagę na źródło charyzmatu,
który „pochodzi nie z krwi, ani z żądzy ciała (por. J 1,13), ani z postawy umysłu,
kształtowanej na wzór tego świata (por. Rz 12,2), ale jest owocem Ducha Świętego,
działającego zawsze w Kościele” (ET 11). Charyzmat nie jest więc czymś dziedzicznym,
ani nie można charyzmatu sobie wymyślić posługując się kryteriami i metodami tego
świata. Charyzmat pochodzi z innego świata i jest zawsze niezasłużonym darem Boga,
który ma ubogacać i dynamizować Kościół. Tym samym charyzmat wiąże osobę
konsekrowaną z Kościołem w sposób jeszcze bardziej konkretny niosąc ze sobą
wezwanie do większej odpowiedzialności za niego.
Instrukcja
Mutuae relationes
podpowiada, na jakie cechy należy zwrócić uwagę, aby
rozpoznać autentyczność charyzmatu:

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin