Zygmunt Freud
(1856 - 1939)

Teoria rozwoju psychoseksualnego człowieka

PSYCHOANALIZA TO:

n                   Teoria psychodynamiczna - z uwagi na założenie istnienia sił motywacyjnych i gry między nimi.

n                   Teorią popędów - istnienie sił wewnętrznych kierujących organizmem, których istotą jest deficyt fizjologiczny i stan napięcia.

n                   Teoria hedonistyczna - podkreślanie roli dążenia do przyjemności oraz unikania bólu.

POPĘDY (INSTYNKTY):

n                  Mają swoje źródło (stan pobudzenia);

n                  Mają swój cel (zmniejszenie napięcia);

n                  Mają swój przedmiot (sposób zaspokojenia,  czyli zlikwidowania napięcia).

FREUD WYRÓŻNIŁ:

n                  instynkt życia (obejmujący instynkty seksualne, Eros);

n                  i instynkt śmierci ( który prowadzi organizm do śmierci, Tanatos).

n                  Energia popędu może być rozładowana, skierowana na odpowiedni tor lub zablokowana.

TOPOGRAFIA I
 

n                  - świadomość

n                  - przedświadomość (podświadomość)

n                  - nieświadomość

TOPOGRAFIA II
Osobowość ma wewnętrzną strukturę, która rozwija się wraz z wiekiem jednostki.
 

n                  ID

n                  EGO

n                  SUPEREGO

ID

n                  To źródło całej energii popędowej.

n                  Jego trzon stanowi libido.

n                  Kieruje się zasadą przyjemności i natychmiastowości.

n                  Jest pierwotne, prymitywne, zdeterminowane biologicznie.

n                  Dominuje w niemowlęctwie.

Superego (nadjaźń)

n                  To moralna strona naszej osobowości.

n                  Tworzy się około 4-6 r. ż.

n                  Powstaje w wyniku introjekcji.

n                  Wyróżnia się 2 podsystemy superego,sumienie oraz ego idealne. 

EGO

n                  Wyraża i zaspakaja pragnienia id.

n                  Dostosowując się do realiów i wymogów superego.

n                  Kieruje się zasadą rzeczywistości.

n                  Próbuje godzić sprzeczne interesy id i ego.

n                  Zaczyna się rozwijać w wieku od 2 – 4/5 lat.

n                  Część ego jest nieświadoma.

Wg Freuda osoba jest w pełni zdeterminowana 

n                  przez kombinację wyposażenia dziedzicznego i doświadczeń
z wczesnego dzieciństwa.

STADIA ROZWOJU

n                  STADIUM ORALNE

n                  STADIUM ANALNE

n                  STADIUM FALLICZNE

n                  FAZA LATENCJI

n                  STADIUM GENITALNE

STADIUM ORALNE (1 ROK ŻYCIA)

n                    Strefy erogenne to: usta, wargi, język.

n                    Obiektem seksualnych pragnień dziecka jest własna matka.

n                    Wzorem zaspokojenia stan po nakarmieniu piersią.

n                    Nadmiar przyjemności czerpanej z doznań oralnych może zostać przemieszczony.

n                    Wczesna frustracja tworzy osobowość oralno-bierną

n                    Późniejsza frustracja, gdy dziecko ma już ząbki, tworzy osobowość oralno-sadystyczną. 

STADIUM ANALNE (2-3 ROK ŻYCIA)

n                    Libido koncentruje się wokół doświadczeń związanych z wypróżnianiem.

n                    Strefa erogenna to odbyt.

n                    Zadanie – trening czystości.

n                    Tworzą się zręby autonomii i panowania nad sobą.

n                    Prawidłowy trening – typ produktywny.

n                    Nadmierna surowość – typ analno-retencyjny (fiksacja na odraczaniu, zatrzymywaniu).

n                    Zbytnia łagodność– typ analno-ekspulsywny (fiksacja na uwalnianiu, pozwalaniu sobie ).

STADIUM FALLICZNE (4 – 5 R. Ż.)

n                    Strefy - liibido skupia się w regionie genitalnym.

n                    Zadanie – rozwiązanie kompleksu Edypa (nieświadome pragnienie seksualne adresowane do matki i lęk przed karą za to ze strony ojca, lęk kastracyjny). Rozwiązanie to identyfikacja z ojcem. Powstanie superego.

n                    U dziewczynek proces równoległy – kompleks Elektry. Rozwiązanie – identyfikacja z matką.

n                    Prawidłowe rozwiązanie kompleksu - typ falliczny.

n                    Niewłaściwe rozwiązanie - typ falliczno-narcystyczny.

FAZA LATENCJI (6 – 12 R. Ż.)

n                  Libido jest mniej widoczne.

n                  Strefa – brak szczególnych obszarów.

n                  Zadanie – rozwój mechanizmów obronnych.

n                  Ujawnia się pośrednio w zabawie, aktywności poznawczej, kontaktach z rówieśnikami.

STADIUM GENITALNE (okres dojrzewania)

n                  kształtuje się dojrzała ekspresja libido.

n                  Strefa – genitalia.

n                  Zadanie – dojrzała intymność seksualna.

n                  W przypadku prawidłowego rozwoju wygasa autoerotyzm i narcyzm, rozwijają się pragnienia natury heteroseksualnej i altruizm.

ZMIANA JEST UKIERUNKOWANA

ROZWÓJ MA CHARAKTER STADIALNY

Co się rozwija?

n                  zakres zmian: cała struktura osobowości;

n                  rodzaj obszaru: osobowość, relacje społeczne.

Ku czemu rozwój zmierza?

n                  wizja rozwoju: osoba irracjonalna, targana emocjami.

Jak przebiega zmiana rozwojowa?

n                  rośnie siła ego (zmiany ilościowe);

n                  pojawiają się nowe kompetencje w kolejnych etapach rozwoju (zmiany ilościowe);

n                  Podejście organizmiczne: powstaje organizacja id – ego – superego.

Dlaczego zachodzi rozwój?

n                  jednostka jest we władaniu swych popędów/instynktów (jednostka bierna);

n                  wewnętrzne czynniki determinują rozwój (charakter uwarunkowań).