DYSHEMOGLOBINY
1. Hemoglobiny zdolne do wiązania tlenu
v oksyhemoglobina HbO2
v deoksyhemoglobina HHb
2. Pochodne hemoglobiny niezdolne do wiązania tlenu
v hemoglobina tlenkowęglowa (karboksyhemoglobina) HbCO
v methemoglobina MetHb
v sulfhemoglobina SulfHb
HEMOGLOBINA TLENKOWĘGLOWA
Tlenek węgla
v źródła:
- niecałkowite spalanie węgla w paliwach kopalnianych
- gazy przemysłowe
- spaliny samochodowe
- dym tytoniowy
- niesprawne piece i wadliwa wentylacja
v właściwości fizyczne CO
- pozbawiony zapachu, koloru, niedrażniący
- łatwo miesza się z powietrzem
Działanie CO w organizmie:
v łączy się z Hb i innymi białkami zawierającymi hem
- ma 200-250 razy większe powinowactwo do hemoglobiny od tlenu
- reaguje z mioglobiną, oksydazą cytochromową, cytochromem P450
v przesuwa krzywą dysocjacji HbO2 w lewo powoduje zwiększenie powinowactwa pozostałych jednostek do tlenu
v powoduje hipoksję tkankową (zmniejszona ilość tlenu i zahamowanie utleniania tkankowego)
v kwasica metaboliczna
v uszkodzenie mięśnia sercowego
v zmiany w OUN
Zatrucie CO:
CO w powietrzu [%]
COHb
[%]
Objawy
0,007
10
skrócenie oddechu podczas wysiłku
0,010
20
skrócenie oddechu podczas niewielkiego wysiłku, lekki ból głowy
0,022
30
silny ból głowy, rozdrażnienie, zmęczenie
0,035
40-50
silny ból głowy, splątanie, omdlenia
0,080
60-70
utrata przytomności, zaburzenia oddychania, zgon jeżeli przedłużona ekspozycja
>0,192
>80
szybki zgon
Stężenie COHb we krwi:
v prawidłowe 0-3% ( u osób palących 6-10%)
v toksyczne 20-30%
Okres półtrwania dla COHb:
Ciśnienie tlenu [Atm]
T1/2 COHb
~0,21
(powietrze atmosferyczne)
5-6 godzin
1
1,5 godziny
2-3
(komora hiperbaryczna)
25 minut
Badania laboratoryjne w zatruciu CO:
v oznaczenie COHb
- metoda spektrofotometryczna
v oznaczenie CO uwolnionego z COHb
- GC
METHEMOGLOBINA
v hemoglobina, w której żelazo zostało utlenione (przejście z Fe+2 do Fe+3)
v enzymy biorące udział w redukcji żelaza methemoglobiny
- układ NADH-reduktaza methemoglobiny (diaforaza I)
- jeżeli układ diaforazy działa prawidłowo – połowiczy okres półtrwania wynosi ok. 1 godziny
Powstawanie MetHb – najczęściej jest związane z:
v stosowaniem benzokainy (środek znieczulający miejscowo)
v spożyciem azotanów lub azotynów (azotowe nawozy sztuczne)
v stosowaniem leków:
- nitrogliceryna
- sulfonamidy
- fenacetyna
Zawartość MetHb:
v <1,5% - prawidłowa
v >20% - methemoglobinema
Objawy methemoglobinemii:
v sinica
v upośledzenie wymiany gazowej
v śmierć – w ciężkich przypadkach
SULFHEMOGLOBINA
v powstaje w wyniku reakcji hemoglobiny ze związkami zawierającymi siarkę
v następuje nieodwracalna utrata zdolności hemoglobiny do transportu tlenu
Przyczyny powstawania SulfHb:
v przewlekłe zaparcia
v ekspozycja na leki:
Zawartość SulfHb – prawidłowa do 5%
METODY SPEKTROFOTOMETRYCZNE OZNACZANIA HEMOGLOBIN
Rodzaj hemoglobiny
Maksimum absorpcji [nm]
oksyhemoglobina
540 i 578
karboksyhemoglobina
540 i 570
hemoglobina (deoksyhemoglobina)
555
methemoglobina
630-635
sulfhemoglobina
618
cyjanomethemoglobina (powstaje z MetHb pod wpływem żelazicyjanku potasu)
540-546
wszystkie hemoglobiny
400-440 (pasmo Soreta)
mixstar