Bieszczady Solina poloniny cerkwie Przewodnik rekreacyjny Wydanie 3.pdf

(2376 KB) Pobierz
przewodniki rekreacyjne
bieszczady
Solina, połoniny, cerkwie
Ubezpieczenie
w podróży
3
Autor przewodnika:
Krzysztof Plamowski (opracowanie na podstawie tekstów Natalii Figiel,
Zbigniewa Klimczaka, Pawła Klimka, Barbary Zygmańskiej oraz własnych)
Aktualizacja:
Krzysztof Dopierała
Redaktor prowadzący:
Maciej Żemojtel
Redakcja i korekta wydania:
Gabriela Niemiec
Opracowanie kartograficzne:
Maja Białkowska, Bartłomiej Cisowski, Natalia Drabek, Agnieszka Drapich,
Anna Filak, Marta Grabek, Paweł Klimek, Grzegorz Marchut, Szymon Per-
nal, Anna Styrska, Paweł Zabagło
Skład:
Michał Madejski | Pro Art Studio
Zaproszenie w Bieszczady
Bieszczady to wyjątkowy pod każdym względem region naszego
kraju. Działają jak magnes, przyciągając ludzi z  różnych środo-
wisk, o różnym wykształceniu, z których część na zawsze wiąże
z nimi swoje życie, nawet po – w zamierzeniu – jednodniowym
pobycie. Ale trzeba pamiętać, że są również bardzo wymagające.
Surowy klimat i pierwotna przyroda stawiają wysokie wymagania
przybyszom. Bieszczady stanowią niezłą szkołę przetrwania dla
wszystkich chcących je lepiej poznać. Można podróżować wiele
kilometrów pieszo, na koniu, na rowerze lub kajakiem, nie napo-
tykając ludzkich siedzib, stając oko w oko z dzikimi zwierzętami,
zmagając się z kaprysami zmiennej pogody i trudnym, mylnym
terenem. Znajomość topografii, podstawowych zasad współżycia
z przyrodą oraz szlaków turystycznych na pewno ułatwią pozna-
nie tych pięknych gór.
Region Bieszczadów z Międzynarodowym Rezerwatem Bios-
fery „Karpaty Wschodnie” – pierwszym trójstronnym, transgra-
nicznym rezerwatem UNESCO na świecie – wyróżnia się niezwy-
kłą różnorodnością przyrodniczo-kulturową. Słabo zaludniony
i  stosunkowo nienaruszony przez człowieka Rezerwat Biosfery
zyskał miano „królestwa przyrody”. Region porastają największe
w Europie kompleksy naturalnych dolnoreglowych lasów buko-
wych i zespoły łąkowe zwane połoninami, tak charakterystyczne
dla krajobrazu Karpat Wschodnich. Spotyka się tu liczne endemity
wschodniokarpackie oraz gatunki flory zagrożone wyginięciem
w  pozostałej części Europy. Rezerwat stanowi schronienie dla
dużych drapieżników, takich jak niedźwiedź brunatny, wilk i ryś;
tutaj też swoją ostoję mają orzeł przedni, jeleń europejski, a także
reintrodukowane gatunki – żubr, koń huculski i bóbr.
Osobliwości środowiska przyrodniczego łączą się tu z bogac-
twem kultury i tradycji. Od stuleci region ten był miejscem sty-
kania się i  przenikania różnych kultur, narodów i  grup etnicz-
nych – Łemków, Bojków, Niemców, Żydów, Polaków, Słowaków,
Ukraińców i in. Dziś jego wyjątkowy klimat tworzą piękna, drew-
niana architektura świecka i sakralna, tradycje rolnicze i pasterskie
oraz wspaniałe środowisko naturalne. W tym małym zakątku środ-
kowo-wschodniej Europy przyroda i historia łączą ze sobą ponad
granicami trzy sąsiednie kraje.
Przestrzeń wolności
Wszelkie prawa zastrzeżone. Nieautoryzowane rozpowszechnianie całości
lub fragmentu niniejszej publikacji w jakiejkolwiek postaci jest zabronione.
Wykonywanie kopii metodą kserograficzną, fotograficzną, a także kopio-
wanie książki na nośniku filmowym, magnetycznym lub innym powoduje
naruszenie praw autorskich niniejszej publikacji.
Wszystkie znaki występujące w tekście są zastrzeżonymi znakami firmo-
wymi bądź towarowymi ich właścicieli.
Autor oraz wydawnictwo Helion dołożyli wszelkich starań, by zawarte
w tej książce informacje były kompletne i rzetelne. Nie biorą jednak żadnej
odpowiedzialności ani za ich wykorzystanie, ani za związane z tym ewen-
tualne naruszenie praw patentowych lub autorskich. Autor oraz wydaw-
nictwo Helion nie ponoszą również żadnej odpowiedzialności za ewen-
tualne szkody wynikłe z wykorzystania informacji zawartych w książce.
Wydawnictwo Helion
ul. Kościuszki 1c, 44-100 Gliwice
tel.: 32 2309863
e-mail: redakcja@bezdroza.pl
księgarnia internetowa: http://bezdroza.pl
Drogi Czytelniku!
Jeżeli chcesz ocenić tę książkę, zajrzyj pod adres:
http://bezdroza.pl/user/opinie/?bebie3
Możesz tam wpisać swoje uwagi, spostrzeżenia, recenzję.
Wydanie III
ISBN: 978-83-246-6245-6
Copyright © Helion, 2013
fot. Marcin Majka
•
Kup książkę
•
Poleć książkę
•
Oceń książkę
•
Księgarnia internetowa
•
Lubię to!
Nasza społeczność
Kup książkę
Poleć książkę
Informacje praktyczne
Informator A–Z
33
Informator A–Z
Apteki:
Ustrzyki Dolne, Rynek 3, tel.: 13 4613800; Polańczyk,
ul. Zdrojowa 4, tel.: 13 4692041; Lesko, Rynek 11, tel.: 13 4697102;
Cisna, tel.: 13 4686462; Baligród, ul. Kazimierza Wielkiego 18,
tel.: 13 4684030.
Bieszczadzki Park Narodowy:
Dyrekcja, Ustrzyki Dolne, tel.: 13
4610650; Ośrodek Naukowo-Dydaktyczny BdPN, Ustrzyki Dolne,
ul. Bełzka 7, tel.: 13 4611091; Ośrodek Informacyjno-Edukacyjny
BdPN, Lutowiska 2, tel.: 13 4610350; www.bdpn.pl.
Bieszczadzkie Wodne Ochotnicze Pogotowie Ratunkowe:
Krosno, ul. Olejarska 8, tel.: 13 4325432, 601240034, www.bwopr.
pl; Baza Centralna Bieszczadzkiego WOPR, Polańczyk, tel.: 13
4666164, 607384523, tel. alarmowe: 601100100, 607112112.
Gabinety stomatologiczne:
Cisna: Gabinet Stomatologiczny,
lek. stom. Piotr Szopiński, tel.: 505167345; Czaszyn: Gabinet
Stomatologiczny, lek. stom. Anna Błażowska, Czaszyn 294, tel.:
13 4661450; Lesko: Gabinet stomatologiczny, lek. chirurg stom.
Wacław Grześ, ul. Broniewskiego 1, tel.: 13 4696232; Gabinet sto-
matologiczny, lek. stom. Andrzej Buksztel, ul. Unii Brzeskiej 24,
tel.: 13 4696471; Gabinet stomatologiczny, lek. stom. Paweł
Olszewski, ul. Unii Brzeskiej 18, tel.: 13 4698433; Gabinet stoma-
tologiczny, lek. stom. Ewa Starakiewicz-Pudełko, ul. Rynek 10,
tel.: 603587459; Gabinet stomatologiczny, lek. stom. Paweł
Bojkiw, ul. Parkowa 5, tel.: 13 4699007; Olszanica: Gabinet sto-
matologiczny, lek. stom. Stanisław Olech, Olszanica 210, tel.: 13
4617171; Ustrzyki Dolne: Gabinet stomatologiczny, lek. stom.
Danuta Jurek, ul. Rynek 17, tel.: 13 4711481; Gabinet stomatolo-
giczny, lek. stom. Aneta Nowotarska-Andruch, tel.: 13 4711804;
Wołkowyja: NZOZ, Specjalistyczne Gabinety Stomatologiczne,
ul. Słoneczna 45, tel.: 502550138.
Górskie Ochotnicze Pogotowie Ratunkowe, Grupa Biesz-
czadzka:
Stacja centralna – Sanok, ul. Mickiewicza 49, tel. alar-
mowe: 601100300, 985, biuro: 13 4632204, www.gopr.biesz-
czady.pl; Rejonowa Stacja Ratownictwa Górskiego w Ustrzykach
Górnych, tel.: 13 4610606; stacja ratunkowa na Połoninie Wetliń-
skiej (dyżur w schronisku PTTK), tel.: 603449516; Rejonowa Stacja
Ratownictwa Górskiego w Cisnej, tel.: 13 4684734; Baza Ratow-
nictwa Ogólnego w  Dukli, tel.: 13 4632204; ratownicy dyżu-
rują także w sezonowych punktach ratunkowych: Schronisko
Studenckie „Koliba” na Przysłupie Caryńskim, tel.: 13 4611848;
Bacówka PTTK „Pod Małą Rawką”, tel.: 504170127; Wola Michowa,
Pensjonat Kira, tel.: 502472112; Lotnicze Pogotowie Ratunkowe
w Sanoku, tel.: 13 4630477.
Informacja PKP:
Ogólnopolska Infolinia Kolejowa: 19757.
Na bieszczadzkim szlaku
© CCat82 | Shutterstock.com
Kup książkę
Poleć książkę
Kup książkę
Poleć książkę
Kup książkę
Poleć książkę
Kup książkę
Poleć książkę
Bieszczady
Sanok i okolice
61
Sanok i okolice
Sanok – miasto malowniczo położone nad Sanem, „brama w Biesz-
czady”. Każdy turysta zmierzający w góry powinien zatrzymać się
tu choćby na jeden dzień. Ten dawny królewski gród przyciąga
zwiedzających licznymi, pięknymi zabytkami. W centrum warto
zobaczyć średniowieczny układ urbanistyczny z  zabytkowymi
kamieniczkami w rynku i przyległych ulicach, ratusz, kościół i klasz-
tor oo. Franciszkanów z XVII w. oraz kościół parafialny pw. Prze-
mienienia Pańskiego z XIX w. Wyjątkowo cennym obiektem jest
XVI-wieczny renesansowy zamek, w którym mieści się Muzeum
Historyczne z bogatą kolekcją ikon oraz pokaźnym zbiorem obra-
zów Zdzisława Beksińskiego. Niedaleko zamku stoi murowana
cerkiew pw. Trójcy Świętej z końca XVIII w. Do Sanoka przyciąga
również Muzeum Budownictwa Ludowego położone na drugim
brzegu Sanu. Jest to największy skansen w  Polsce  – wspaniała
kolekcja zabudowy drewnianej z obszaru Beskidu Niskiego, Biesz-
czadów i przyległych do nich pogórzy.
Historia
Jak wiele innych miast, Sanok powstał na skrzyżowaniu dróg han-
dlowych, w tym przypadku z Polski na Ruś i na Węgry. W pobliżu
Sanoka, na wzgórzu Horodyszcze, istniał prawdopodobnie już
w IX w. warowny gród. Najstarsza wzmianka o mieście pochodzi
z roku 1150. Aż do połowy XIV w. tereny obecnej ziemi sanockiej
należały do Rusi, do Polski przyłączył je Kazimierz Wielki. Po jego
śmierci Ruś Halicka, a z nią i Sanok dostały się na krótko pod pano-
wanie węgierskie. W  1417  r. w  sanockim kościele odbył się ślub
Władysława Jagiełły z  Elżbietą Granowską (wcześniej ona trzy-
krotnie owdowiała, on dwukrotnie). Niedługo potem, po śmierci
Ratusz w Sanoku
© posztos | Shutterstock.com
króla, miasto otrzymała jako oprawę wdowią jego czwarta żona –
Sonka Holszańska. Miasto było królewszczyzną i przez wieki, dzięki
królewskim przywilejom, dynamicznie się rozwijało. Już w 1510 r.
założono tu pierwszy wodociąg. W 1. poł. XVI w. drewniany gród
przebudowano na murowany zamek.
Od końca XVI  w. zaczyna się pasmo klęsk  – najpierw wielki
pożar miasta, potem najazd wojsk tatarskich i niedługo potem
wojsk Rakoczego. Po I rozbiorze Polski (1772) dawne królewszczy-
zny przeszły na własność austriackiego skarbu państwa, a Sanok
stał się siedzibą cyrkułu (jednostki odpowiadającej mniej więcej
powiatowi).
Pod koniec XIX  w. dużym impulsem rozwojowym dla mia-
sta było otwarcie w 1884 r. linii kolejowej ze Stróży do Zagórza.
W  okresie międzywojennym na terenie Sanoka powstało kilka
dużych zakładów przemysłowych,  m.in. fabryka gumy, fabryka
obrabiarek i akumulatorów. Przed II wojną światową Sanok liczył
około 18  tys. mieszkańców.
Po klęsce wrześniowej granicę między hitlerowskimi Niemcami
a ZSRR stanowiła (przez 2,5 roku) przecinająca miasto rzeka San.
Tak więc Sanok położony był wówczas na samej granicy. W okre-
sie okupacji niemieckiej w mieście i okolicy działał ruch oporu.
W tym czasie hitlerowcy zamordowali prawie wszystkich sanoc-
kich Żydów, którzy stanowili znaczący procent ludności miasta.
Pierwsze powojenne lata też nie sprzyjały rozwojowi, gdyż w oko-
licy toczyły się jeszcze walki polsko-ukraińskie. Ponowny przy-
rost ludności miasta i rozwój jego zakładów zaczął się dopiero
w 2. poł. lat 50.
Warto zobaczyć
W centrum miasta na wyniosłej nadrzecznej skarpie wznosi się
sanocki zamek,
którego dzieje rozpoczynają się w XIV w. Drew-
niany gródek został gruntownie przebudowany w połowie XVI w.
przez ówczesnego starostę sanockiego. Do dziś przetrwało jedno
renesansowe skrzydło zamku, pozostałe rozebrano w  XIX  w.
W zamku ma swoją siedzibę
Muzeum Historyczne Ziemi Sanoc-
kiej,
w którym znajduje się piękna kolekcja ikon, przeniesiona tutaj
z  bieszczadzkich cerkwi. Jest tu również wystawa poświęcona
historii miasta i  etnografii jego okolic. Odrębny dział muzeum
wypełniają obrazy współczesnego malarza Zdzisława Beksiń-
skiego (1929–2005), który w  Sanoku się urodził i  który kolekcję
swoich dzieł podarował miastu.
W  pobliżu zamku znajduje się prawosławna
cerkiew kate-
dralna pw. Trójcy Świętej.
Murowana świątynia została zbudo-
wana w 1784 r. jako cerkiew greckokatolicka. We wnętrzu zobaczyć
można ikonostas z 2. poł. XIX w.
Zabudowa
Rynku
pochodzi przeważnie z 2. poł. XIX i początku
XX w. W południowo-wschodnim narożniku znajduje się
zespół
klasztorny Franciszkanów,
pochodzący pierwotnie z XVII w., grun-
townie przebudowany w wieku XIX. Z tego okresu pochodzi m.in.
Kup książkę
Poleć książkę
Kup książkę
Poleć książkę

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin