elex-1987-43.pdf

(96609 KB) Pobierz
nr. 43
maart 1987
f
4,75
Bfrs. 98
5® jaargang nr. 3
maart 1987
ISSN 0167-7349
Internationaal hoofdredakteur/
chef o n t w e r p :
K . S . M . Walraven
Hoofdredakteur:
P.E.L. Kersemakers
^INTEN
V o o r het o p b o u w e n v a n E l e x - s c h a k e l i n g e n h e b b e n w i j s p e c i a l e s t a n -
d a a r d p r i n t e n o n t w o r p e n . Deze s t a n d a a r d p r i n t is z o d a n i g v a n koper-
b a n e n en g a a t j e s v o o r z i e n , d a t ze z o w e l v o o r een e i g e n o n t w e r p als
v o o r een o n t w e r p uit Elex g e b r u i k t kan w o r d e n . De g a a t j e s zijn g e b o o r d
v o l g e n s het g e n o r m a l i s e e r d e raster 2 , 5 4 m m (1/10 i n c h ) , z o d a t alle
elektronica-onderdelen
(weerstanden,
kondensatoren,
IC's,
enz.)
passen.
Uitgave van:
Elektuur B.V., Peter Treckpoel-
str. 2-4, Beek (L)
Telefoon; 04402-89444, Telex 56617
Redaktie:
J.F. van Rooij (eindred.),
P H . M . B a g g e n , E. de Ruiter,
I. G o m b o s (ass.)
Ontwerpafd./laboratorium:
Korrespondentie-adres: Postbus 12T
6190 AC Beek (L)
K a n t o o r t i j d e n : 8.30-12.00 en
12.3046.00 uur
Direkteur: J.W. Ridder
Bourgognestraat 13, Beek (L)
J. Barendrecht, G . H . K . D a m ,
A . M . J . Rietjens, A . P A . Sevriens,
J . P . M . S t e e m a n , P.I.A. T h e u n i s s e n ,
M.J. Wijffels
Redaktiesekretariaat;
M . Pardo
G.W.P van Linden
Dokumentatie:
P.J.H.G. H o g e n b o o m
Vormgeving/graf.
G.B.S., Beek (L)
Techn. illustraties:
prod.:
E l e x - p r i n t e n zijn v e r k r i j g b a a r in drie f o r m a t e n :
Elex/Elel<tuur-databank:
24 uur per dag bereikbaar (behalve
op m a a n d a g m i d d a g tussen 12.30 en
16.00 uur) voor informatie en
bestellingen via computer, m o d e m
en telefoon (Viditel-systeem).
Tel.: 04402-71850.
f o r m a a t 1-.
(1/4 X e u r o f o r m a a t ) ,
40 m m x 100 m m
^ 5 , - / B f r s . 99
(1/2 X e u r o f o r m a a t ) ,
f o r m a a t 2: 80 m m x 100 m m
• f 9,50/Bfrs. 187
(1/1 X e u r o f o r m a a t ) ,
160 m m X 100 m m
ƒ 1 8 , - / B f r s . 355
(zie afbeelding)
Elex verschijnt rond de eerste van
elke m a a n d .
L.M. Martin
Fotografie:
Auteursrecht:
Niets uit deze uitgave m a g verveel-
v o u d i g d e n / o f openbaar g e m a a k t
w o r d e n door middel van d r u k , f o t o -
kopie, mikrofilm of o p welke wijze
dan o o k zonder voorafgaande schrif-
telijke t o e s t e m m i n g van de uit-
geefster.
De auteursrechtelijke bescherming
van Elex strekt zich mede uit tot de
illustraties met inbegrip van de
printed circuits, evenals t o t de ont-
w e r p e n daarvoor.
In verband met artikel 30 Rijksok-
t r o o i w e t m o g e n de in Elex o p g e n o -
men schakelingen slechts voor
partikuliere of wetenschappelijke
doeleinden vervaardigd w o r d e n en
niet in of voor een bedrijf.
Het toepassen van schal^elingen ge-
schiedt buiten de verantwoordelijk-
heid van de uitgeefster.
De uitgeefster is niet verplicht onge-
vraagd ingezonden bijdragen, die zij
niet voor publikatie aanvaardt, terug
te z e n d e n .
Indien de uitgeefster een ingezon-
den bijdrage voor publikatie aan-
vaardt, is zij gerechtigd deze op
haar kosten te (doen) b e w e r k e n ; de
uitgeefster is tevens gerechtigd een
bijdrage te (doen) vertalen en voor
haar andere uitgaven en aktiviteiten
te gebruiken tegen de daarvoor bij
de uitgeefster gebruikelijke ver-
goeding.
J . M . A . Peters
Abonnementen:
T.H.H. Dewitte
Jaarabonnement
Nederland
België
buitenland
f
47,50
Bfrs. 980
f
67,50
Studie-abonnement
f
3 8 , - (Bfrs. 784)
Een a b o n n e m e n t kan op ieder ge-
w e n s t tijdstip ingaan en loopt a u t o -
matisch door, tenzij het 2 m a a n d e n
voor de vervaldatum schriftelijk is
opgezegd.
De snelste en g o e d k o o p s t e manier
o m een n i e u w a b o n n e m e n t op te
geven is die via de a n t w o o r d k a a r t in
dit blad.
Reeds verschenen n u m m e r s op aan-
vraag leverbaar (huidige iosse-
nummerprijs g e l d t ) .
Elex-abonnees o n t v a n g e n a u t o -
matisch 2-wekelijks het vakblad
E l e k t r o n i c a A k t u e e l , dè informa
tiebron voor de elektronicus en een
ieder die op middelbaar of hoger
nivo werkzaam of studerende is in
het brede vlak van de elektronica.
Losse n u m m e r p r i j s :
Nederland
f
4,75; België Bfrs. 98
Adreswijzigingen:
s.v. p. minstens 3 weken van
tevoren opgeven met vermelding
van het o u d e en het nieuwe adres
en a b o n n e e - n u m m e r .
Commerciële zaken:
H.J. Ulenberg
H o o f d adv.
exploitatie
formaat 4
V o o r e e n a a n t a l E l e x - s c h a k e l i n g e n zijn k a n t e n k l a r e p r i n t e n v e r k r i j g -
baar. H i e r o n d e r v o l g t d a a r v a n e e n o v e r z i c h t :
experimenteersysteem
juni
86659
Basisprint
86660 - 5 V n e t v o e d i n g
juli
86661 - e x p e r i m e n t e e r p r i n t
augustus
86717 - + / - 1 5 - v o l t - v o e d i n g
september
86681X - s i n u s g e n e r a t o r
86688X - t r a n s i s t o r als s c h a k e l a a r
oktober
86723X - c o m p l e m e n t a i r e e i n d t r a p
86687X
t r a n s i s t o r en r e l a i s
november
86725 - a s t a b i e l e m u l t i v i b r a t o r
86756 - m i n i - f m - o n t v a n g e r
december
86724
bistabiele multivibrator
j a n u a r i '87
86795 - f m e i n d v e r s t e r k e r
i
3 4 , - / B f r s . 670
f
9 , 6 5 / B f r s . 190
f
1 5 , 2 0 / B f r s . 300
f
1 6 , 4 0 / B f r s . 323
f
1 2 , 4 0 / B f r s . 244
f
9 , 7 5 / B f r s . 192
i
1 0 , 4 0 / B f r s . 205
f
9 , 7 5 / B f r s . 192
f
1 0 , 9 0 / B f r s . 218
i
1 1 , 7 0 / B f r s . 234
f
1 0 , 6 0 / B f r s . 212
f
1 0 , - / B f r s . 200
kursus digitaal:
83601 - d i g i t r a i n e r ( e x p e r i m e n t e e r p r i n t )
f
3 2 , 5 0 / B f r s . 644
algemeen:
n o v e m b e r '86
86756 - m i n i - F M - o n t v a n g e r
d e c e m b e r '86
86765 - u n i v e r s e l e L C D d i s p l a y p r i n t
m a a r t '87
86816-1 - e i n d t r a p ELP-40
(2 s t u k s b e n o d i g d )
f
1 1 , 7 0 / B f r s . 234
f
1 4 , 3 5 / B f r s . 287
Nadrukrecht;
Uitgeversmaatschappij
Elektuur B.V.-1987
Printed in the Netherlands
Druk:
KI DB, Z o e t e r w o u d e
E.A.
Hengelmolen
i
1 2 , 0 5 / B f r s . 241 p e r s t u k
Advertentie-verkoop:
V7
3-02
F. Kovacs
Advertentie-orderbehandeling:
W . H . J . Peeters
Advertentietarieven, nationaal en in-
ternationaal, op aanvraag.
VA
Inotu/v;
lid NOTU, Nederlandse Organisatie
van Tijdschrift- Uitgevers
V e r z e n d - en a d m i n i s t r a t i e k o s t e n
f
3 , 5 0 / B f r s . 69 per b e s t e l l i n g . Elex-
p r i n t e n zijn in d e m e e s t e e l e k t r o n i c a - z a k e n v e r k r i j g b a a r . Ze zijn o o k
r e c h t s t r e e k s bij E l e k t u u r B.V. t e b e s t e l l e n d . m . v . d e b e s t e l k a a r t elders in
dit b l a d , of t e g e n v o o r u i t b e t a l i n g o p giro 124.11.00 t . n . v . E l e k t u u r B.V.,
Beek (L) ( B e l g i ë : PCR 000-017-70.26.01) o.v.v. d e d e s b e t r e f f e n d e p r i n t .
O o k via d e " d a t a b a n k " (zie k o l o f o n ) kan b e s t e l d w o r d e n .
elex
maart
1987
DEZE MAAND
jpPipi"
A
sorry
We waren vorige
maand erg tevreden
dat we u zo'n fijn
gevarieerd en vol
nummer konden
bieden. Iets tè vol,
bleek achteraf, want
wij zijn er door ver-
schillende lezers te-
recht op gewezen
dat er een aantal
artikelen tussen za-
ten, die in praktisch
dezelfde vorm al
eerder in Elex wa-
ren gepubliceerd.
Het betrof o.a. de
vorstmelder, de
lampenverklikker
en de fietsverlich-
ting. Een blunder
van formaat in
onze redaktie-
administratie, waar-
voor onze welge-
meende exkuses.
We hopen het met
de inhoud van dit
nummer weer een
beetje goed te
maken.
inhoud
zelfbouw-
projekten
13 elektronische dob-
belsteen — de "steen"
wordt een printje en de
"ogen" worden LED's
16 doka-belichtingsmeter
— voortaan altijd per-
fekte vergrotingen
20 ELP-40 - 2 X 40 W hifi-
eindversterker met in-
schakelvertraging voor
de luidsprekers
32 aktieve middengolf-
antenne — kompakte
hoepelantenne met in-
gebouwde versterker
36 geluidsvervormer —
maak uw eigen robot-
stem!
40 verlichting-verlenger —
zorgt voor licht in
duistere auto's
43 eenvoudige flitsslaaf —
voor een flitsinstallatie
zonder kabelwirwar
bij het omslag
Deze foto behoeft nauwelijks na-
dere toelichting, want hij is over-
duidelijk gewijd aan de nieuwe
Elex-eindversterker, de ELP-40.
onder de
rubriek willen
loep
In deze nieuwe
we voortaan regelmatig interes-
sante nieuwe apparatuur aan
de tand gaan voelen. Dit keer be-
treft het een relatief goedkope,
IBM-compatible computer; de
Schneider PC 1512.
informatieve
artikelen
aktieve antenne
Ferriet- en spriet-antennes halen
het op de midden- en kortegolf
op geen stukken na bij een echte
langdraad-antenne — maar wie
heeft er tegenwoordig nog ruimte
voor zo'n enorm ding? Wij
IAI.\„
hebben een andere
oplossing voor u.
flitsslaaf
Met behulp van een fototransistor
en een thyristor is in no-time een
schakelingetje opgebouwd waar-
mee elke elektronenflitser draad-
loos kan worden ontstoken.
32
robotstem
43
4 elextra
10 hoe zit dat? — elektro-
magnetische golven
12 marktinfo
28 onder de loep: de
Schneider PC1512
35 tussen haakjes
39 kaleidoskoop
42 'n tip — zelfdenkend
waaklampje
45 kaleidoskoop
46 kursus wisselstroom —
deel 9
49 komponentèn
Onder het motto "wat ze in Hollywood kunnen, kunnen wij ook",
hebben wij voor u een schakeling ontworpen die van elke stem een
robotstem maakt. Ook allerlei andere effekten zijn mogelijk met
deze veelzijdige geluidsvervormer.
36
elex - 3-03
'BdDCBA
Databank
Voor informatie en bestellingen
is Elex 24 uur per dag bereik-
baar via de Elex/Elektuur-
databank, op telefoonnummer
04402-71850 (behalve op maan-
dag van 12.30 tot 16.00 uur).
Voor een verbinding met onze
databank hebt u drie dingen
nodig, namelijk een computer,
een viditel-ontvangprogramma
en een telefoonmodem. De pro-
cedure is uitermate simpel:
— Het databank-systeem is
viditel-kompatibel (dus ook
dezelfde kodes, adressen en op-
drachten).
— Sluit de computer aan op de
modem en de modem op de
telefoonlijn.
— Start het viditel-ontvang-
programma.
— Draai het bovengenoemde
telefoonnummer.
— Druk, zodra u een fluittoon
hoort, het knopje 'data' in
op de modem. Klaar!
Elex niet alleen een aantal nul-
len vóór of achter de komma
maar ook de komma zélf: op de
plaats van de komma komt het
voorvoegsel te staan. Een paar
voorbeelden:
Weerstanden:
3k9 = 3,9 kQ = 3900 Q
6M8 = 6,8 MQ = 6800000 Q
0Q33 = 0,33 Q
Kondensatoren:
4p7 = 4,7 pF =
0,000 000 000 0047 F
5n6 = 5,6 nF =
0,000 000 0056 F
4)J7 = 4,7 piF = 0,000 0047 F
De voorvoegsels worden overi-
gens óók gebruikt voor de af-
korting van andere soorten
hoeveelheden. Een frekwentie
van 10,7 MHz wil zeggen:
10 700 000 Hz, dus 10 700 000
trillingen per sekonde.
Over het lezen van Elex, het bouwen van Elex-schakelingen
en over wat Elex nog méér voor de lezer betekenen kan.
Solderen
De tien soldeer-geboden.
1. Ideaal is een 15 a
30 watt-soldeerbout met een
rechte 2 mm brede "longlife"
punt.
2. Gebruik soldeertin, samenge-
steld uit 60% tin en 40%
lood, bij voorkeur met 1 mm
doorsnede en met een kern van
vloeimiddel. Gebruik geen sol-
deermiddelen zoals soldeerwa-
ter, -vet of -pasta.
3. Bevestig vóór het solderen
alle onderdelen stevig op de
print. Verbuig daartoe de uit de
bevestigingsgaten stekende aan-
sluitdraden. Zet de soldeerbout
aan en maak de punt schoon
met een vochtig doekje of
sponsje.
4. Verhit de beide metalen de-
len die aan elkaar gesoldeerd
moeten worden, bijvoorbeeld
een koperbaan en een aansluit-
draad, met de soldeerbout.
Voeg vervolgens soldeertin toe.
Het tin moet vloeien, zich dus
verspreiden over het gebied
waar de te solderen delen el-
kaar raken. Haal 1 a 2 sekonden
later de bout weg. Tijdens het
afkoelen van de soldeerverbin-
ding mogen de twee delen niet
ten opzichte van elkaar bewe-
gen. Anders opnieuw verhitten.
5. Een goede soldeerlas ziet er
uit als een bergje met een
rondom holle helling.
6. Kopersporen en onderdelen,
met name halfgeleiders, mo-
gen niet te warm worden. Zorg
desnoods voor extra koeling
door de te solderen aansluit-
draad met een pincet vast te
houden.
7. Knip uit de soldeerlas steken-
de aansluitdraden af met een
scherpe zijkniptang. Pas op
voor rondvliegende stukjes
draad!
8. Zet de soldeerbout uit na het
solderen en tijdens onderbre-
kingen die langer dan een kwar-
tier duren.
9. Moet er soldeertin worden
verwijderd? Maak dan ge-
bruik van zg. zuiglitze. Verhit
het te verwijderen tin met de
soldeerbout. Houd het uiteinde
van de litze bij het tin. De litze
"zuigt" het tin nu op.
10. Oefening baart kunst. Weer-
standen of stukjes draad zijn
zeer geschikt als oefenma-
teriaal.
— Zitten de juiste onderdelen
op de juiste plaats? Kijk of
de onderdelenwaarden en type-
nummers kloppen.
— Zitten de onderdelen niet
verkeerd om? Zijn de voe-
dingsspanningsaansluitingen
niet verwisseld?
— Zijn de aansluitingen van
halfgeleiders korrekt? Heeft u
de onderdelenplattegrond mis-
schien opgevat als het onder-
aanzicht van de schakeling, in
plaats van het boven-aanzicht?
— Is alles goed gesoldeerd? Een
goede soldeerverbinding is
ook in mechanisch opzicht
stevig.
IMetspanning
Isoleer netspanningsleidingen
zodanig dat er bij een gesloten
kast geen aanraakgevaar be-
staat. Alle van buiten bereikbare
metalen delen moeten zijn
geaard.
* De netkabel moet met een
trekontlastingsbeugel of
-doorvoer aan de kast zijn be-
vestigd.
* De drie aders van de netka-
bel moeten mechanisch stevig
zijn bevestigd. (Alléén een sol-
deerverbinding is onvol-
doende!).
* De aarddraad moet langer zijn
dan de twee andere draden.
Bij onverhoopt lostrekken van
de netkabel blijft de aardverbin-
ding dan het langst gehand-
haafd.
* Houd ongeïsoleerde netspan-
ningsvoerende draden of sol-
deerpunten minstens 3 mm van
andere draden of soldeerpunten
verwijderd.
* Verwijder de netsteker uit het
stopkontakt vóór het verrich-
ten van werkzaamheden aan
het apparaat. Uitschakelen al-
leen is niet voldoende!
* Kontroleer de drie netspan-
ningsaansluitingen op onder-
brekingen en onderlinge
kortsluitingen.
* Bevestig bij het meten aan
netspanningsvoerende delen
van een schakeling éérst de
meetsnoeren met behulp van
geïsoleerde meetklemmen;
steek daarna pas de steker in
het stopkontakt.
* Zorg er bij het meten aan
het laagspanningsgedeelte
van een schakeling voor dat de
netspanningsvoerende delen
geïsoleerd zijn.
Bouwbeschrijvingen
Schema's
Symbolen
In
sommige gevallen, met name
bij logische poorten, wijken de
gebruikte schema-symbolen af
van officiële teken-afspraken
(DIN,NEN). De schema's wor-
den namelijk in vele landen ge-
publiceerd. Logische poorten
zijn op z'n Amerikaans ge-
tekend.
In de poorten zijn de volgens
NEN en DIN gebruikelijke te-
kens " & " , " > , 1 " , " 1 " of " = 1"
genoteerd. Daardoor blijven de
tekeningen internationaal bruik-
baar en blijft de aansluiting op
de in het elektronica-onderwijs
toegepaste officiële tekenme-
thoden gehandhaafd. Voor een
overzicht van symbolen: zie het
artikel
Komponenten,
achterin
dit nummer.
Hoeveel ohm en hoeveel
farad?
Bij grote of kleine weerstanden
en kondensatoren wordt de
waarde verkort weergegeven
met behulp van één van de vol-
gende voorvoegsels:
P = (pico ) = 10 '^ = een
miljoenste van een miljoenste
n = (nano) = 10"' = een
miljardste
\x
= (micro) = 10 " = een
^
miljoenste
m = (milli) = 10"^ = een
duizendste
k = (kilo) = 10^ = duizend
M = (Mega) = 10' = miljoen
G = (Giga) = 10^ = miljard
Het voorvoegsel vervangt in
Elex-schakelingen zijn klein, on-
gekompliceerd en betrekkelijk
gemakkelijk te begrijpen.
Er zijn speciale Elex-printen voor
ontwikkeld, in drie formaten:
Maat 1: 4 cm x 10 cm
Maat 2: 8 cm x 10 cm
Maat 4: 16 cm x 10 cm
(Europa-formaat)
Bij iedere bouwbeschrijving
hoort een plattegrond
(komponentenopstelling), aan
de hand waarvan de onderdelen
op de print worden geplaatst en
aansluitingen en eventuele
resterende doorverbindingen
worden gerealiseerd. Een platte-
grond geeft de opgebouwde
schakeling in bovenaanzicht
weer. De zich op de onderkant
(soldeerzijde) van de print be-
vindende koperbanen zijn in de
plattegrond dun gedrukt.
Soms is voor de bouw van een
schakeling slechts een gedeelte
van een Elex-print nodig. Het
niet gebruikte gedeelte kan men
met een figuurzaag langs een
gatenrij afzagen.
Onderdelen
Elex-schakelingen bevatten
doorgaans uitsluitend
standaard-onderdelen, die goed
verkrijgbaar zijn. En bovendien
betrekkelijk goedkoop! Ga daar-
om niet bezuinigen op de aan-
schaf door het kopen van grote
partijen onderdelen (bijvoor-
beeld weerstanden per kilo of
"anonieme", ongestempelde
transistoren). Goedkoop is vaak
duurkoop!
Tenzij anders aangegeven wor-
den %-watt-weerstanden ge-
bruikt.
Foutzoeken
Doet de schakeling het niet
meteen? Geen paniek! Nage-
noeg alle fouten zijn snel op te
sporen bij een systematisch on-
derzoek. Kontroleer allereerst de
opgebouwde schakeling:
HOE ZIT
DA T?
elektromagnetische
golven
Deze moeilijke naam behoort bij een natuurl<undig verschijnsel waar we
dagelijks mee te maken hebben. Wanneer we de naam gaan ontleden,
kunnen we zien dat dit een op- en neergaand verschijnsel is, dat verband
houdt met elektrische en magnetische velden. Hieruit kan gekonkludeerd
worden dat het iets te maken heeft met wisselspanning, want dit is een
van de weinige veranderlijke grootheden binnen de elektrotechniek die
elektrische en magnetische velden kan opwekken.
Laten we in het kort nog
even op een rijtje zetten
tioe de velden ontstaan.
Wanneer een stroom door
een draad loopt, ontstaat
er rond de d r a a d een
magnetisch) veld. De elek-
tromagneet is hiervan een
voorbeeld. De grootte van
het veld en de richting
zijn athankelijk van de
stroom. Is deze stroom si-
nusvormig, d a n zal de
veldsterkte een gelijkvor-
mig verloop hebben en
bij de polariteitwisseling
van de spanningsbron
van richting veranderen.
Het veld dat zo ontstaat
noemen we een wisselend
magnetisch veld.
Naast magnetische vel-
den bestaan er ook elek-
trische velden. Dit soort
velden ontstaat tussen
twee geladen voorwer-
pen. Bijvoorbeeld tussen
de platen van een gela-
den kondensator. Is de la-
ding niet konstant, dan
krijgen we te maken met
nagenoeg hetzelfde ver-
schijnsel als bij het mag-
netisch veld. Er ontstaat
d a n een wisselend elek-
trisch veld.
maar voor wat uitgebrei-
dere begripsvorming
g a a n we het wat moeilij-
ker maken. Wordt het u
echter te ingewikkeld, lees
dan gewoon door want
straks wordt het weer mak-
kelijker.
Stel we sluiten op een bat-
terij twee lange draden
aan die in eikaars ver-
lengde lopen en geen
kontakt met elkaar maken
(dus één op de plus- en
één op de minpool). Wan-
neer de draden niet gela-
den zijn, zullen er een
aantal elektronen vanuit
de pluspool over de
draad verdeeld worden.
De pluspool heeft namelijk
elektronen te veel en de
ongeloden d r a a d heeft
nog plaats om er een
aantal op te nemen. Aan
de minpool vindt onge-
veer hetzelfde plaats, al-
leen g a a n er elektronen
vanuit de draad naar de
batterij. Samengevat kun-
nen we zeggen dat er
even een klein stroompje
gaat lopen. Dit stroompje
zorgt voor een magnetisch
veld. Wanneer de elektro-
nenstroom tot rust is geko-
men, zijn de beide dra-
den geladen. De draad
aan de minpool is daarbij
negatief geladen en de
draad aan de pluspool
positief. Door het ladings-
verschil ontstaat er tussen
de twee draden een elek-
trisch veld. We kunnen dus
zeggen dat rond d e dra-
den eerst een magnetisch
veld heerst dat overgaat
in een elektrisch veld.
Sluiten we de draden aan
op een wisselspannings-
bron, dan zal het vooraf-
g a a n d e verhaal telkens
herhaald worden, want bij
het omdraaien van de po-
lariteit wordt de lading op
de draden aangepast
aan de polariteit van dat
moment. Dit heeft natuur-
lijk ook invloed op de vel-
den rond de draad. Dit
worden dan wisselvelden.
Bij snelle wisseling van het
elektrische en magneti-
sche veld rond de draad,
ontstaat er een nieuw wis-
selend elektrisch veld en
wisselend magnetisch
veld, die zich met de snel-
heid van het licht g a a n
voortplanten door de
ruimte. Deze twee velden
vormen samen de elektro-
magnetische golf. In fi-
guur i is getracht deze
golf weer te geven. Duide-
lijk is te zien dat het om
wisselende velden gaat.
In de figuur is ook aange-
geven dat het magneti-
sche veld B zich in het
horizontale vlok bevindt
en het elektrische veld E
in het vertikale vlak. Deze
richtingen kunnen we ver-
klaren door aan te nemen
dat d e twee draden verti-
kaal boven elkaar zijn op-
gehangen. De elektrische
veldlijnen lopen dan van
uiteinde naar uiteinde,
dus vertikaal. De magneti-
sche veldlijnen lopen als
cirkels rond de draad, wat
dus bij een vertikale
draad het horizontale vlak
is.
1
elektromagnetische golf
E
E
>».
\
^
'
B
1 /
^_
Twee velden
gekombineerd
Tot zover is het waarschijn-
lijk nog wel te begrijpen,
3-10 - elex
B/
B
ïortplantings-
ricMing
E
'

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin