Grzegorz Stano

Zastosowanie Wideotreningu Komunikacji w terapii dziecka autystycznego

Spis treści

Spis treści              2

Wideotrening Komunikacji              3

Historia              3

Cele Wideotreningu Komunikacji              3

Założenia              3

Procedura              4

Komunikacja Podstawowa              4

Kategorie zachowań              4

Wzór              4

Plan Pomocy              6

Adresaci              6

Wideotrening Komunikacji a autyzm              7

Studium przypadku              8

Podsumowanie              11

Bibliografia              12

Wideotrening Komunikacji

Wideotrening Komunikacji (Video Interaction Training) jest krótkim i intensywnym (najczęściej 8 - 10 spotkań) sposobem niesienia pomocy rodzinom z dziećmi mającymi problemy, przy użyciu techniki wideo.

Historia

VIT rozwinął się na początku lat 90-tych w Holandii jako alternatywna metoda w stosunku do leczenia poza domem dzieci z dysfunkcjami w rozwoju społecznym. Twórcą metody jest psycholog holenderski Harrie Biemans, który pracując w domu dziecka wykonał eksperyment z filmowaniem rodzin zgłaszających na tyle duże problemy wychowawcze, że byli gotowi oddać swoje dzieci na jakiś czas do placówki. Eksperyment przyniósł nadspodziewane rezultaty, a większość klientów została na tyle wzmocniona w swoich rolach społecznych i rodzicielskich, że potrafili już rozwiązać następne trudności wychowawcze (o ile takowe się pojawiały) o własnych siłach.

Cele Wideotreningu Komunikacji

Oddziaływania terapeutyczne Wideotreningu Komunikacji koncentrują się na całej rodzinie i mają za zadanie: jej ochronę, wydobycie pozytywnego potencjału rodziny, wzmocnienie rodziców w ich rolach rodzicielskich, przywrócenie rodzinie wiary w siebie i w swoje możliwości.

Celem nadrzędnym jest  przede wszystkim nawiązanie (istotne z punktu widzenia rodzin, które mają dzieci autystyczne) lub odbudowanie kontaktów z dziećmi poprzez zbudowanie lub przywrócenie podstawy interakcji interpersonalnych, mianowicie „inicjatywy – odbioru”. Innymi słowy, cel pracy z rodziną osiągnięty zostaje wtedy, gdy rodzice nauczą się dostrzegać i odpowiednio reagować (odbiór) na inicjatywy, które wykazuje ich dziecko.

Rodzicom, którzy mają problemy w wychowywaniu swoich dzieci, zależy najbardziej na nawiązaniu lub odbudowaniu kontaktów z dziećmi. Ten cel stanowi zwykle jedyną dla rodziców motywację, mobilizującą ich do szukania pomocy i akceptowania jej.

Założenia

Twórcy metody przyjęli założenie, że rodzice i dzieci chcą mieć dobry kontakt ze sobą nawet gdy więź jest przez dłuższy czas zaburzona

Dzieci, zwłaszcza małe, zapraszają do pozytywnych kontaktów

Trener za pomocą nagrania wideo stara się uwrażliwić rodziców na inicjatywy kontaktu ze strony dzieci. Robi to pokazując fragmenty dobrej komunikacji nagrane w czasie krótkich (do dziesięciu minut trwających) wejść z kamerą wideo do domu rodzinnego. Bazuje w ten sposób na potencjale rodziny ponieważ pokazuje zachowania, które zaistniały pomiędzy poszczególnymi osobami (koncentrując się na płaszczyźnie rodzice – dziecko), co zainteresowani mogą stwierdzić naocznie oglądając dany urywek filmu.

Rodzice przechodzą do podejmowania i aprobowania inicjatyw w życiu codziennym, w relacjach interpersonalnych rozwijają się serie „tak”.

Procedura

Procedura Wideotreningu Komunikacji przedstawia się następująco:

Trener VIT wykonuje nagrania wideo rodziców i dzieci w sytuacji rodzinnej, następnie selekcjonuje nagrany materiał tak, by odnajdywać elementy dobrego kontaktu

Rodzice wraz z trenerem oglądają ten film i analizują go, uwaga skupia się tu przede wszystkim na odnajdywaniu, rozpoznawaniu i rozbudowywaniu pozytywnych kontaktów. między rodzicami a dziećmi.

Na następnych spotkaniach trener wideo pomaga rodzicom rozszerzać pozytywne momenty kontaktu.

Komunikacja Podstawowa

W analizie i omawianiu filmów  rolę kluczową odgrywa komunikacja podstawowa. To właśnie jej elementy tworzą udane interakcje będące podstawą pozytywnego komunikowania się w systemie rodziny a także pomiędzy klientami a profesjonalistami.

Cechy udanych interakcji przedstawia poniższa tabela:

cechy udanych interakcji 1

Aby zaistniały pozytywne momenty kontaktu powinny wystąpić wyżej wymienione elementy udanych interakcji, tworzące wzory w poszczególnych kategoriach zachowań.

„Obserwując elementy i wzory z punktu 1 można stwierdzić, że ich ewentualny brak zwróciłby jako pierwszy naszą uwagę. W praktyce oznacza to, że w rodzinie z dorastającą młodzieżą, gdzie pomoc powinna obejmować różnice w poglądach, a gdzie analiza wykazuje, że podstawowe elementy ze wzorca „bycie uważnym” (przyjazna intonacja i patrzenie na drugą osobę) nie występują na analizowanych obrazach wideo, istnieje konieczność skupienia się w pierwszej kolejności na tych właśnie elementach z punktu 1, zanim poświeci się uwagę umiejętnościom, które związane są z kształtowaniem się opinii.”[1]

Kategoria zachowań: . „Inicjatywa i jej przyjęcie” stanowi jakby fundament, na którym należy budować następne wzorce prawidłowych interakcji.

Plan Pomocy

Pomoc udzielana rodzinie przy pomocy Wideotreningu Komunikacji nie ogranicza się jedynie do stymulowania komunikacji podstawowej chociaż stanowi ona główny trzon metody.

Trener, na podstawie kilku pierwszych nagrań oraz danych z wywiadu wypracowuje w porozumieniu z rodzicami i innymi specjalistami plan pomocy dla rodziny obejmujący następujące sfery rozwojowe:

1.      komunikacja podstawowa

2.      codzienne życie rodziny

3.      rozwój dziecka

4.      rozwój rodziców

5.      społeczne funkcjonowanie rodziny

Wychodzimy zawsze od komunikacji podstawowej. Zakłada się, że funkcjonowanie w jednej dziedzinie wpływa w dużym stopniu na funkcjonowanie w kolejnej dziedzinie. Mówi się tutaj o hierarchicznej budowie poszczególnych dziedzin.

Podsumowując powyższy szkic Wideotreningu Komunikacji warto jeszcze raz podkreślić orientację na rodzinę omawianej metody. Pierwszeństwo zawsze ma wspieranie rodziny w sytuacji domowej i w środowisku jej życia.

Trener wideo wykonuje za każdym razem, gdy pracuje z rodziną, nagranie z codziennego życia rodziny, które następnie ogląda wspólnie z rodzicami. W ten sposób zarówno trener jak i rodzice mogą konkretnie śledzić rozwój sytuacji, jaki się uruchamia.

Wychodzenie od mocnych stron członków rodziny lub całego systemu jest istotną cechą metody. Analiza nagranego materiału pozwala wreszcie zaktywizować rodziców do samodzielnego rozwiązywania problemów. Widzą oni na filmie, że potrafią komunikować się ze swoim dzieckiem i mobilizuje ich to do poszukiwania wyjścia w sytuacjach problemowych . Pozwala im uwierzyć w siebie, wzmacnia kompetencje rodzicielskie.

Wideotrening komunikacji może znaleźć zastosowanie wszędzie tam, gdzie jest brak lub są zaburzone interakcje społeczne, zarówno w rodzinach jak i w grupach (np. klasach szkolnych).

Adresaci

Adresatami omawianego podejścia są m.in. rodziny:

·         z dziećmi i młodzieżą sprawiającą trudności wychowawcze

·         z dziećmi nadpobudliwymi

...