PR.pdf

(7718 KB) Pobierz

Miejsce na identyfikację szkoły

ARKUSZ PRÓBNEJ MATURY

Z OPERONEM

HISTORIA

POZIOM ROZSZERZONY

LISTOPAD

2015

Czas pracy: 180 minut

Instrukcja dla zdającego

1. prawdź, czy arkusz egzaminacyjny zawiera 30 stron (zadania 1.–21.).

Ewentualny brak zgłoś przewodniczącemu zespołu nadzorującego eg-

zamin.

2. Odpowiedzi zapisz w miejscu na to przeznaczonym przy każdym zadaniu.

3. isz czytelnie. Używaj długopisu/pióra tylko z czarnym tuszem/atra-

mentem.

4. Nie używaj korektora, a błędne zapisy wyraźnie przekreśl.

5. Pamiętaj, że zapisy w brudnopisie nie podlegają ocenie.

Życzymy powodzenia!

Za rozwiązanie

wszystkich zadań

można otrzymać

łącznie

50 punktów.

Wpisuje zdający przed rozpoczęciem pracy

PESEL ZDAJĄCEGO

KOD

ZDAJĄCEGO

Arkusz opracowany przez Wydawnictwo Pedagogiczne OPERON.

Kopiowanie w całości lub we fragmentach bez zgody wydawcy zabronione. Wydawca zezwala na kopiowanie zadań

przez dyrektorów szkół biorących udział w programie Próbna Matura z OPERONEM.

Historia. Poziom rozszerzony

Próbna Matura z OPERONEM i „Gazetą Wyborczą”

Materiał do zadania 1.

0°

40°

80°

120°

160°

40°

2000 km

0°

Zadanie 1. (0–1)

Wpisz do tabeli cyfry odpowiadające miejscom powstania zamieszczonych fragmentów nauk

filozoficzno-religijnych starożytności opisanym poniżej.

Przykłady myśli filozoficzno-religijnej starożytności

a) Ale wszystkie formy ustrojowe znajdujemy w związkach rodzinnych, i te prawidło-

we, i te zwyrodniałe [...]: władza królewska to panowanie ojca rodziny, ustrój arysto-

kratyczny to związek męża i żony, a politeja to stosunki zachodzące między braćmi,

zwyrodniałymi zaś formami tych ustrojów są: tyrania, oligarchia, demokracja.

b) Przeto zachowujcie szabat, który powinien być dla was świętością. I ktokolwiek by

go znieważył, będzie ukarany śmiercią, i każdy kto by wykonywał pracę w tym dniu,

będzie wykluczony ze swego ludu […]. Wszyscy winni pilnie przestrzegać szabatu

jako obowiązku i przymierza wiecznego przez pokolenia.

c) Posiadłem trzy wartościowe cechy, o które dbam i które pielęgnuję: jedna – to

łagodność; druga – to umiarkowanie; trzecia – to lęk przed wyróżnianiem się

w świecie.[…] Duchowym tworem jest świat i oddziaływać nań nie można. Wszelkie

próby ingerowania są zawsze skazane na niepowodzenie i rozbijają jedność […]. Tao

nigdy nie działa, a mimo to osiąga wszystko.

Historia. Poziom rozszerzony

Próbna Matura z OPERONEM i „Gazetą Wyborczą”

Materiały do zadania 2.

Źródło A.

Herodot,

Dzieje

Różnica zdań panowała pośród strategów ateńskich; jedni nie chcieli dopuścić do walki – bo

zbyt mało ich jest, by mogli zmierzyć się z armią perską, inni – między nimi Milcjades – domagali

się bitwy

[...],

lecz Polemarch przyłączył się do sądu bardziej stanowczych i postanowiono zetrzeć

się. Ponieważ dowództwo co dzień przechodziło na innego stratega, więc strategowie pragnący

rozstrzygnięcia zrzekli się swej kolei na rzecz Milcjadesa. Ten przyjmował od każdego, ale czas

rozprawy odraczał na swój dzień.

Źródło B.

Flota

Salamina

Cyt. za: A. Paner, J. Iluk, Na

tabliczce, papirusie i pergaminie, Koszalin 1997.

persk

Przylądek

Akcjum

ska

kij

bra

Zatoka

skie

Morze

Flot

a gr

ynosura

Przylądek K

ecka

Psyttaleia

Zatoka

Salami

ska

Akarnania

Maraton

Wielkie Bagno

Obóz

Persów

persk

Obóz

Greków

Flota

Małe Bagno

Zadanie 2. (0–1)

a) Przyporządkuj odpowiedni schemat bitwy ze źródła B opisowi ze źródła A.

………………………….

b) Podaj rok rozegrania opisanej bitwy.

………………………….

Historia. Poziom rozszerzony

Próbna Matura z OPERONEM i „Gazetą Wyborczą”

Materiały do zadania 3.

Źródło A.

Józef Wolski (1910–2008) historyk, profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego

[...]

Marek Porcjusz Katon (234–149), czynny również na arenie politycznej jako czołowy przed-

stawiciel obozu konserwatywnego, wróg nowinek greckich. Był on autorem kilku dzieł o cha-

rakterze praktycznym, bardziej odpowiadającym rzymskiemu sposobowi myślenia, w odróżnieniu

od greckiego, lubującego się w spekulacjach, oderwanych często od życia. Katon, świetny rolnik,

w dziele

De agri cultura

(O uprawie roli), najstarszym zachowanym dokumencie prozy łacińskiej,

podał metody najkorzystniejszej uprawy roli w średnim majątku ziemskim i zawarł w nim szcze-

gółowe przepisy dotyczące zatrudnienia i obchodzenia się z niewolnikami. Z innych dzieł Katona

na wzmiankę zasługują

Origines

(Początki), w których omówił założenie i najstarszą historię

miast italskich. Przekonany, że dzieła historyczne współczesnych mu reprezentantów arystokra-

cji za bardzo podkreślają rolę jednostek, przysłaniając w ten sposób znaczenie masy obywateli,

w swym dziele nie wymienił ani jednego Rzymianina po nazwisku. Już współcześni mu Rzymianie

uważali, że realizuje on ideał obywatela i polityka rzymskiego, słynął bowiem z surowości obycza-

jów i bezkompromisowych sądów.

J. Wolski, Historia

powszechna. Starożytność, Warszawa 1971.

Źródło B.

Plutarch, Katon Starszy zwany też Cenzorem

7. Służby domowej miał dużo. Z jeńców wojennych nabywał głównie młodych, dających się

jeszcze obrabiać i wychowywać jak młode psy czy konie. Żaden z nich nie śmiał chodzić do cu-

dzego domu, chyba że Katon sam czyjego żona by go tam posłali. Zapytany, co Katon robi, miał

odpowiadać: „Nie wiem”.

A sam starał się, żeby między niewolnikami były zawsze jakieś wzajemne niechęci i poróżnie-

nia; bo zgoda ich wydała mu się podejrzana i niebezpieczna. Takich zaś, co dopuścili się czegoś,

za co groziła kara śmierci, karał, jeśli zostali skazani na śmierć sądem wszystkich niewolników

domowych. To mu się wydało słuszne. Uprawiał też najgorszej sławy lichwę, pożyczając pieniądze

na handel morski: organizował wspólnotę większej liczby udziałowców pożyczki. Kiedy było ich

pięćdziesięciu z tyluż okrętami, sam miał w tym jedną część udziału przez wyzwoleńca Kwinkcjo-

na współpracującego z nimi i razem pływającego. Niebezpieczeństwem zatem zagrożona była nie

całość pożyczki, lecz tylko mała jej część przy wielkich dochodach. Dawał też pieniądze niewol-

nikom domowym, jeśli tego chcieli. Ci kupowali za nie dzieci. Wychowywali je i karmili na koszt

Katona, a po roku znów je sprzedawali. Wiele takich dzieci utrzymywał sam Katon, po czym przy

sprzedaży oddawał dziecko kupcowi, który dawał najwięcej.

Cyt. za: A. Paner, J. Iluk, Na

tabliczce, papirusie i pergaminie, Koszalin 1997.

Zadanie 3. (0–2)

Na podstawie zamieszczonych fragmentów tekstów ze źródeł A i B porównaj opinie autorów na

temat Katona Starszego, a następnie wymień powody różnic w ocenie i sposobie opisu.

..............................................................................................................................................................

Historia. Poziom rozszerzony

Próbna Matura z OPERONEM i „Gazetą Wyborczą”

..............................................................................................................................................................

Materiały do zadania 4.

Źródło A.

Jakub de Vitry (zm. ok. 1240 r.), kaznodzieja, autor licznych kazań

[...]

Bóg powołał trzy rodzaje ludzi, chłopów i tych, co pracują, aby zapewnić innym wyżywie-

nie, rycerzy, by ich bronili, duchownych, aby nimi rządzili; diabeł zaś stworzył czwarty rodzaj –

lichwiarzy. Nie biorą oni udziału w ludzkiej pracy i nie będą karani z ludźmi, lecz z demonami.

Bowiem ilości pieniędzy, które otrzymują z lichwy, odpowiada ilość drewna wysłanego do piekła,

by ich spalić. Nienasycona chciwość skłania ich do picia słonej wody i brania, uciekają się do

oszustw i lichwy, brudnych pieniędzy; o pragnieniu tym mówi Jeremiasz (2,25): „uważaj [...] na

swoje gardło, żeby nie wyschło”. Skoro gwałcąc zakaz prawny, lichwiarze żywią się trupami i padli-

ną, jedząc zdobyte dzięki lichwie pożywienie, to nie może ono zostać poświęcone znakiem krzyża

ani innego błogosławieństwa, stąd w Księdze Przysłów (4,17): „[...] jedzą chleb nieprawości i piją

wino przemocy”. Czytamy o zakonnicy, że nie zrobiła znaku krzyża i zjadła diabła siedzącego na

sałacie, groźniejsze jest to, co czynią lichwiarze, którzy zdają się z chlebem bezbożności zjadać

diabła siedzącego, jak wierzymy, na kromce

[...].

Cyt. za: D. Ostapowicz, S. Suchodolski, D. Szymikowski, Od

Hammurabiego do Fukujamy, Gdańsk 2000.

Źródło B.

KRÓL

książęta, hrabiowie, biskupi, opaci

niższe duchowieństwo, rycerze

chłopi

Zadanie 4. (0–2)

a) Porównaj źródło A i źródło B oraz wymień element drabiny społecznej, który Jakub de Vitry

pominął w swoim opisie.

..............................................................................................................................................................

b) Wyjaśnij, co i dlaczego wywołało oburzenie średniowiecznego kaznodziei.

..............................................................................................................................................................

PR.pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: