ow96.pdf

(11214 KB) Pobierz
Dwumiesięcznik
Vol. XVII, Nr 4/2009 (96)
ISSN-1231-014X, Indeks 386138
Redaktor naczelny
Jarosław Malinowski
Kolegium redakcyjne
Rafał Ciechanowski, Michał Jarczyk,
Maciej S. Sobański
Współpracownicy w kraju
Andrzej S. Bartelski, Jan Bartelski
Jarosław Cichy, Andrzej Danilewicz,
Józef Wiesław Dyskant, Maciej K. Franz,
Przemysław Federowicz, Michał Glock,
Tadeusz Górski, Krzysztof Hanuszek,
Rafał Mariusz Kaczmarek,
Jerzy Lewandowski, Oskar Myszor,
Andrzej Nitka, Piotr Nykiel,
Grzegorz Nowak, Grzegorz Ochmiński,
Jarosław Palasek, Jan Radziemski,
Marek Supłat, Tomasz Walczyk
Współpracownicy zagraniczni
BELGIA
Leo van Ginderen
CZECHY
René Greger, Ota Janeček
FRANCJA
Gérard Garier, Jean Guiglini, Pierre Hervieux
HISZPANIA
Alejandro Anca Alamillo
LITWA
Aleksandr Mitrofanov
MALTA
Joseph Caruana
NIEMCY
Siegfried Breyer, Richard Dybko,
Hartmut Ehlers, Jürgen Eichardt,
Christoph Fatz, Zvonimir Freivogel,
Reinhard Kramer
ROSJA
Siergiej A. Bałakin, Nikołaj W. Mitiuckow,
Konstantin B. Strelbickij
STANY ZJEDNOCZONE. A.P
.
Arthur D. Baker III
UKRAINA
Anatolij N. Odajnik, Władimir P Zabłockij
.
WIELKA BRYTANIA
Ralph Edwards
WŁOCHY
Maurizio Brescia, Achille Rastelli
Adres redakcji
Wydawnictwo „Okręty Wojenne”
Krzywoustego 16, 42-605 Tarnowskie Góry
Polska/Poland tel: +48 032 384-48-61
www.okretywojenne.pl
e-mail: okrety@ka.home.pl
Skład, druk i oprawa:
DRUKPOL sp. j.
Kochanowskiego 27, 42-600 Tarnowskie Góry
tel. 032 285 40 35, www.drukujemy.pl
©
by Wydawnictwo „Okręty Wojenne” 2009
Wszelkie prawa zastrzeżone. All rights reserved.
Przedruk i kopiowanie jedynie za zgodą
wydawnictwa. Redakcja zastrzega sobie prawo
skracania i adjustacji tekstów. Materiałów nie
zamówionych nie zwracamy.
Redakcja nie ponosi odpowiedzialności za treść
publikowanych artykułów, które prezentują
wyłącznie opinie i punkt widzenia ich autorów.
W NUMERZE
Z życia flot
Zvonimir Freivogel
Szybkie krążowniki rozpoznawcze typu
Admiral Spaun
i Saida, część II
Stanisław Biela
Bułgarskie okręty podwodne
2
5
12
16
Jarosław Malinowski
Duńskie torpedowce typu
Dragen
i Glenten
Siergiej W. Patjanin
Brytyjskie krążowniki typu
Arethusa,
część I
David Irving
Konwój PQ-17, decyzje i tragedia, część I
Rafał Mariusz Kaczmarek
Niemieckie przerywacze zagród
minowych 1939-1945, część VI
Mirosław Morozow
Uderzenie na
Schlesiena
Jarosław Palasek
Amerykańskie krążowniki ciężkie typu
Baltimore
i Oregon
City,
część Ve
Jarosław Malinowski
Tajemnica „Uczty Baltazara”
Stanisław Biela
Bułgarskie okręty podwodne, c.d.
24
35
45
54
61
70
74
79
Krzysztof Hanuszek
Argentyńska Marynarka Wojenna
w Wojnie o Falklandy
Anatolij N. Odajnik, Witalij W. Kostriczenko
Lotniskowiec
Wariag,
część III
Nakład:
1500 egz.
89
Duński torpedowiec
Hvalen
typu „Dragen”
krótko po wcieleniu do służby, 1931 rok.
Fot. Danish National Musem of  Military
History
Na okładce:
97
Maciej S. Sobański
Ostatnie klasyczne nabytki greckich sił
desantowych – okręty typu
Jason
Z życia flot
FRANCJA
Zamówienie drugiej „barrakudy”
Minister obrony Francji Hervé Morin ogłosił formalny zakup dru-
giego atomowego okrętu podwodnego typu
Barracuda.
Okręt zamó-
wiła DGA.
Program budowy okrętów typu
Barracuda
obejmuje zakup 6 jed-
nostek, które mają wejść do linii w latach 2017-2028. Wartość całe-
go programu została wyceniona na 7,9 mld Euro. W fazie badawczo-
rozwojowej i produkcyjnej zatrudnienie znajdzie kilkanaście tysięcy
osób. Program, poza DCNA i AREVA-TS, realizuje Atomic Energy
Commission (CEA) oraz ponad 100 innych średnich i małych przed-
siębiorstw z całej Francji.
Formalne zamówienie w DCNS i AREVA-TA na drugi okręt typu
Barracuda
złożyła Délégation générale pour l’armement (DGA). Agen-
cja realizuje w ten sposób zapis ogólnej umowy z 21 grudnia 2006.
Na jej podstawie budowany jest pierwszy okręt serii –
Suffren.
Do 26
czerwca powstały dwie sekcje tylnej części kadłuba.
Atomowe okręty podwodne typu
Barracuda
mają zastąpić obecnie
używane okręty typu
Rubis/Amethyste.
Będą uzbrojone w nowej gene-
racji torpedy F21 „Artemis”, zmodernizowane pociski przeciwokręto-
we SM-39 „Exocet” i opracowywane dopiero pociski samosterujące.
Okręty będą mogły też transportować do 12 żołnierzy jednostek spe-
cjalnych i ich sprzęt. Projekt okrętów
Barracuda
opiera się na rozwią-
zaniach technologicznych okrętów klasy
Triomphant.
Zamówiony właśnie okręt ma się nazywać
Duguay-Trouin,
a kolej-
ne
Dupetit-Thouars, Duquesne, Tourville
i De
Grasse.
Pierwszy okręt,
Suffren,
kosztuje ok. 1,3 mld Euro. Wraz z podpisaniem pierwotnej
umowy DGA przekazała wykonawcom 1,26
mld Euro. Kolejne raty miały być przekazane
w 2007 – 600 mln Euro, i w 2008 – 860 mln
Euro. W sumie realizatorzy programu
Barra-
cuda
otrzymali już 2,72 mld Euro.
Ceremonia przejęcia przez Libańczyków patrolowca
Kalamoun 43.
Fot. via Seweryn Fleischer
LIBAN
Dar z Francji
Rząd francuski przekazał rządowi libańskiemu jeden patrolowiec,
który otrzymał nazwę
Kalamoun 43.
Poprzedniej nazwy nie ujaw-
niono, lecz w rachubę wchodzi
Athos
lub
Aramis.
Jednostki te zosta-
ły zbudowane w latach 1979-1980 przez stocznię C.N. de l’Esterel
w Cannes.
Francuskie dane taktyczno-technicze są następujące: wyporność
standardowa 80 t, wyporność pełna 99,5 t, wymiary 32,1 x 6,5 x 1,9 m,
napęd 2 silnikami wysokoprężnymi SACM-Wärtsilä 195 V12 o mocy
4640 KM (3412kW), prędkość maksymalna 28 węzłów, zasięg 1500
Mm/15 w., załoga 12 ludzi + 6 dodatkowo. Uzbrojenie składa się
z 1 działka Oerlikon kal. 20 mm.
JAPONIA
Nowy hydrograf
Flota japońska niedługo wzbogaci się
o nowy okręt hydrograficzny
Honan
(AGS-
5106), który został wodowany 29 czerwca
Portugalski okręt podwodny
Arpao
sfotografowany w porcie kilońskim. Fot. Andrzej Nitka.
w stoczni Mitsui w Tamano.
Dane taktyczno-techniczne: wyporność
standardowa 3200 t, wyporność pełna 4250 t, wymiary 104,00 x 16,40
PORTUGALIA
x 4,50 m, napęd diesel-elektryczny, prędkość maksymalna 16 węzłów,
Drugi AIP
załoga 80 ludzi.
Stocznia Howaldtswerke-Deutsche Werft w  Kiloni stała się 18
czerwca miejsce wodowania drugiego okrętu podwodnego typu
„209PN” dla marynarki portugalskiej, któremu nadano nazwę
Arpão.
Efektowna ceremonia wodowania japońskiego okrętu hydrograficzne-
Warto przypomnieć, że pierwszy okręt
Tridente
jest w trakcie ostat-
go
Honan.
Fot. Mitsui
nich prób odbiorczych. Same okręty prezentują najnowszą technolo-
gię AIP czyli system napędu niezależny od powietrza.
,
Znane parametry taktyczno-techniczne: wyporność nawodna 1850
t, wyporność podwodna 2000 t, wymiary 68,00 x 6,30 x 6,60 m, na-
pęd diesel-elektryczny +AIP prędkość nawodna 12 węzłów, prędkość
,
podwodna 25 węzłów załoga 32 ludzi. Uzbrojenie obejmuje 8 wyrzut-
ni torped kal. 533 mm.
ROSJA
Nowy patrolowiec
26 czerwca został wodowany w petersburskiej stoczni „Ałmaz” pa-
trolowiec
Rubin
(projekt 22460) dla Federalnej Służby Straży Gra-
nicznej. W dniu 4 lipca próbowano ochrzcić okręt tradycyjną butelką
szampana z pokładu holownika. Matka chrzestna rozbiła butelkę za
trzecim razem, lecz rozbiła się ona …o burtę holownika!
Podane oficjalnie dane patrolowca są następujące: wyporność peł-
na 630 t, wymiary 62,50 x 11,00 x 2,70 m, prędkość maksymalna 30
2
Nr 96 (4/2009) • OKRĘTY WOJENNE
Z życia flot
Pierwsze wyjście
Jurij Dołgorukij
w morze, 19 czerwca 2009 r. Około godziny 13:00 zostały oddane cumy i o 14:25 okręt opuścił akwato-
rium portu Siewierodwinsk.
Fot. Awiabaza via Anatolij Odajnik
SRI LANKA
Patrolowce z Izraela
18 czerwca Israel Aerospace Industries (IAI) podpisał kontrakt wart
10 mln USD na budowę 6 patrolowców typu
Super Dvora Mk III
dla
marynarki Sri Lanki. Cały kontakt ma być zrealizowany do końca
2010 roku. Warto dodać, że marynarka lankijska posiada wersje star-
sze tych patrolowców:
Super Dvora Mk I –
4 i Super
Dvora Mk II
– 5.
Oficjalne parametry patrolowców SA następujące: wyporność stan-
dardowa 58 t, wyporność pełna 72 t, wymiary 27,50 x 5,80 x 1,20 m,
napęd 2 silnikami wysokoprężnymi MTU (typ i moc nieznana), pręd-
kość maksymalna 50 węzłów, załoga 12 ludzi. Uzbrojenie obejmuje
działko 25 mm oraz 2 wkm-y kal. 12,7 mm.
Po ostatniej ofensywie sił rządowych i rozgromieniu sił „Tamilskich
Tygrysów”, jednostki tej klasy są niezbędne do wzmocnionej kontro-
li wybrzeża.
Nowy rosyjskie patrolowiec
Rubin.
Fot. Internet
węzłów, autonomiczność 30 dni, zaloga 20 ludzi. Uzbrojenie składa się
z działka AK-306 kal. 30 mm i 2 wkm-ów “Kord” kal. 12,7 mm. Dodat-
kowo
Rubin
posiada lądowisko dla śmigłowca.
„Jurij Dołgorukij” po próbach
19 czerwca rozpoczęto na Morzu Barentsa (?) pierwsze próby mor-
skie strategicznego atomowego okrętu podwodnego
Jurij Dołgorukij.
Przypominamy, że jest to prototypowa jednostka projektu 955, a dwie
następne jednostki
Aleksander Newskij
i Władimir
Monomach
znajdują
się w budowie. Wszystkie maja być wyposażone w nowe rakiety bali-
styczne „Buława” z głowicami manewrującymi, zdolnymi do pokona-
nia każdej obrony przeciwrakietowej (tak twierdzą Rosjanie).
TURCJA
Turcja kupuje 6 „U 214”
2 czerwca rząd turecki podpisał z niemieckim konsorcjum wart 2,5
mld Euro kontrakt na dostawę 6 okrętów podwodnych typu „U 214”.
HDW to część grupy Thyssen Krupp. Dotąd okręty proj. „U 214”
zakupiła dotąd Grecja (4) i Korea Południowa (3). Trwają negocjacje
z Pakistanem (3 szt.).
Konsorcjum pod wodzą Howaldtswerke-Deutsche Werft (HDW,
jego pozostałymi członkami są TKMS i brytyjska MFI) wygrało ry-
walizację ze stoczniami francuskimi (DCNS) i hiszpańskimi (Navan-
tia) w lipcu 2008. Późniejsze negocjacje dotyczące warunków kontrak-
tu trwały blisko rok. Okręty będą budowane w państwowej tureckiej
stoczni Golcuk Shipyard. Udział tureckiego przemysłu w programie
jest oceniany na 80%. Tureckie przedsiębiorstwa zbudują 20 podsta-
wowych systemów dla zamówionych okrętów.
Pierwszy „U 214” ma wejść do uzbrojenia tureckiej marynarki wo-
jennej w 2015. Uruchamiając przetarg w marcu 2006 Ankara prze-
Ceremonia wodowania okrętu podwodnego
Archer.
Fot. Kockums
SINGAPUR
Wodowanie „Archera”
W dniu 16 czerwca premier i minister obrony Singapuru, zaszczy-
cili swoją obecnością ceremonię wodowania okrętu podwodnego
Ar-
cher
w stoczni Kockums w Karlskronie. Matką chrzestną została żona
ministra obrony pani Teo Chee Hean. W międzyczasie trwa intensyw-
ne szkolenie w Szwecji załogi okrętu, który do służby ma wejść w roku
2010. Jest to jeden z eks-szwedzkich okrętów
Halsingland
lub Vatergo-
tland
typu A-17, które zostały wycofane ze służby i zaoferowane Sin-
gapurowi. Są to jednostki stosunkowo nowe, gdyż zostały zbudowane
w latach 1984-1988.
Archer
w stosunku do pierwowzoru został zmo-
dernizowany poprzez wymianę elektroniki oraz centrali bojowej na
nowocześniejsze systemy.
Dane taktyczno-techniczne są następujące: wyporność nawodna
1070 t, wyporność podwodna 1143 t, wymiary 48,50 x 6,06 x 5,60 m, na-
pęd 2 silniki wysokoprężne Hedemora V12A/15-Ub (VA 185) po 1080
KM (794 kW), 2 Jeumont-Schneider 760-KW generatory, 1 silnik elek-
tryczny ASEA o mocy 1800 KM (1323 kW), prędkość nawodna 11 wę-
złow (podwodna 20 węzłów), załoga 20 ludzi.
Uzbrojenie obejmuje 6 wyrzutni torped kal. 533 mm (12 torped Tp
613) i 3 kal. 400-mm (6 torped Tp 422 lub Tp 45), plus 22 miny na pod-
wieszanych kontenerach.
Nr 96 (4/2009) • OKRĘTY WOJENNE
3
Z życia flot
widywała, że nastąpi to 2 lata wcześniej (w grudniu tego roku liczbę
okrętów zwiększono do 6). W ramach programu powstanie też pływa-
jąca baza ratownictwa podwodnego z dwoma ratowniczymi pojazda-
mi głębinowymi.
Zakup okrętów podwodnych to drugi pod względem wartości pro-
gram modernizacji tureckich sił zbrojnych. Najdroższym, wartym ok.
11 mld USD ma być zakup 100 samolotów wielozadaniowych F-35.
„U 214” to okręt o wyporności podwodnej ok. 1800 t i długości 65,3
m. Załogę tworzy 27 marynarzy. Diesel-elektryczny napęd MTU 16V
396 może pracować w obiegu zamkniętym bez dostępu powietrza
atmosferycznego przez 3 tygodnie. Uzbrojenie to 8 wyrzutni torped,
z których połowa może wystrzeliwać pociski rakietowe. Okręt może
zanurzyć się na głębokość 400 m.
rii 6 okrętów zamówionych przez rząd Zjednoczonych Emiratów
Arabskich.
Mimo swoich niezbyt imponujących wymiarów, korwety te posia-
dają silne i wszechstronne uzbrojenie.
Wyporność standardowa 500 t, wyporność pełna 630 t,wymia-
ry 70,00 x 11,00 x 2,80 m, napęd 4 silnikami wysokoprężnymi MTU
12V595 TE90 o mocy 16 760 KM (12 324 kW), prędkość maksymalna
32 węzły, załoga 45 ludzi.
Mimo swoich niezbyt imponujących wymiarów, korwety te posia-
dają silne i wszechstronne uzbrojenie składające się z 8 rakiet prze-
ciwokrętowych MM-40 Block 3 „Exocet”, wyrzutni Mk 56 VLS dla
rakiet przeciwlotniczych ESSM (4 x VIII), wyrzutni rakiet plot.
RAM (21-prowadnicowa). Uzbrojenie uzupełnia działo OTO Mela-
ra kal. 76 mm, 2 wkm-y Browning kal. 12,7 mm orz tory minowe.
Korweta posiada również hangar i lądowisko dla śmigłowca Eurocop-
ter AS 565 „Panther”.
Opracowali: Serwis AL Altair, Jarosław Malinowski
Ceremonia wodowania korwety
Banynunah
w Cherbourgu. Fot. CMN
WIELKA BRYTANIA
Budowa „Queen Elizabeth” rozpoczęta
7 lipca w stoczni BVT Surface Fleet w Govan odbyły się uroczyste,
pierwsze cięcia stalowych arkuszy pod budowę stępki lotniskowca
Qu-
een Elizabeth.
Pozostałe elementy kadłuba powstaną w stoczniach w Portsmouth,
Devon i Rosyth. W tym ostatnim zakładzie nastąpi montaż finalny.
Uroczysta oprawa rozpoczęcia budowy, nie zmieniła faktu, że re-
alizacja całego programu – w obecnych uwarunkowaniach gospodar-
czych – jest poważnie zagrożona. O ile wątpliwym jest całkowite ska-
sowanie przedsięwzięcia, możliwym jest ograniczenie zamówienia
wyłącznie do jednego okrętu.
ZJEDNOCZONE EMIRATY ARABSKIE
Wodowanie pierwszej korwety
W dniu 25 czerwca w stoczni CMN w Cherbourgu dokonano
wodowania korwety rakietowej
Baynunah.
Jest ona prototypem se-
R E KL AMA
4
Nr 96 (4/2009) • OKRĘTY WOJENNE
Zvonimir Freivogel
(Niemcy)
Krążownik rozpoznawczy
Saida
podczas prób na mili pomiarowej.
Fot. zbiory Lothar Baumgartner
część II
Szybkie krążowniki rozpoznawcze
typu „Admiral Spaun” i „Saida”
Niektórzy autorzy określają trzy wy-
żej wymienione krążowniki rozpoznaw-
cze mianem „ulepszonego typu Spaun”,
wzgl. typu
Helgoland.
Biorąc jednak pod
uwagę, w jakiej kolejności udzielano zle-
ceń i ich wstępne określenia budżetowe,
dojdzie się do wniosku, że w rzeczywi-
stości możemy mówić o typie
Saida. Ad-
miral Spaun,
czyli wcześniejszy
Kreuzer
F
wzgl.
Ersatz Zara
(miał zastąpić stary
okręt torpedowy
Zara,
przestarzałą ka-
nonierkę z uzbrojeniem torpedowym).
Następnym krążownikiem był
Kreu-
zer G,
późniejszy
Saida,
a kolejne dwa
tego typu,
Helgoland
i Novara figurowa-
ły w dokumentacji przed zbudowaniem
jako „Kreuzer H/Ersatz
Aurora
i „Kreu-
zer I/Ersatz
Zrinyi,
czyli chodzi o jed-
nostki, które oficjalnie zastąpić miały
stare korwety
Aurora
i Zrinyi, pomimo
że w rzeczywistości zastąpić miały trzy
stare krążowniki torpedowe typu
Niger/
Panther.
Już na etapie prac nad planami i w
trakcie budowy
Admiral Spaun
stało
się jasne, że należy ulepszyć i uprościć
napęd. W międzyczasie, w austriackiej
i węgierskiej części cesarstwa pojawi-
ły się dwie nowe stocznie. W Monfalco-
ne, w pobliżu Triestu, powołano w dniu
3 kwietnia 1908 r. do życia, z inicjatywy
armatora Alberto Callisto Cosulich, do
którego należała Unione Austriaca (Ve-
reinigte österreichische Schiffahrtsge-
sellschaft Austro Americana & Fratelli
Cosulich). Mowa o stoczni Cantiere Na-
vale Triestino (CNT). To jej właśnie po-
przez uchwałę sejmiku ziemi koronnej
Görz-Gradisca
1
zaproponowano Sek-
cji Marynarki Wojennej (Marinesektion)
zbudowanie w ww. stoczni krążowni-
ka dla cesarsko-królewskiej floty. Mari-
nesektion bardzo pozytywnie odniosła
się do propozycji, zapewniając o przy-
znaniu zlecenia. W Fiume (Rijeka) ist-
niała też założona w roku 1905 stocz-
nia Ganz & Co. Danubis, która do tej
pory zbudowała kilka kontrtorpedow-
ców i torpedowców. Węgrzy mieli na-
dzieję na większy kawałek z dzielone-
go właśnie „ciasta”, niż to przewidywały
wcześniej ustalone wielkości. Oprócz
jednego „drednota” typu
Tegetthoff
za-
mierzano zbudować również krążow-
niki i  duże kontrtorpedowce. Sek-
cja Marynarki Wojennej zwróciła się
w  roku 1910 do Morskiego Komite-
tu Technicznego (MTK) o  przedłoże-
nie planów konstrukcyjnych dalszych
krążowników rozpoznawczych (Rapid-
kreuzer). W dniu 24.04.1910 r. skiero-
wano również do stoczni Ganz-Danu-
bis prośbę o przedłożenie stosownych
planów. Pod koniec roku, w dniu 10 li-
stopada 1910 dokonano przydziału na
budowę trzech krążowników na dwie
nowe stocznie: austriacka CNT mia-
ła zbudować jeden, późniejszą
Saidę
a węgierska Danubis dwa dalsze krą-
żowniki, późniejsze
Helgoland
i Nova-
ra.
Trzeba tutaj jednak zauważyć, że był
to tylko i wyłącznie zamiar, gdyż nale-
żało odczekać decyzji obu parlamen-
tów, austriackiego i węgierskiego. Sto-
sowna decyzja została podjęto dopiero
na początku marca 1911 r. Jednocze-
śnie uchwalono przyznanie specjalne-
go kredytu na potrzeby marynarki wo-
jennej nabudowę czterech „drednotów”
typu
Tegetthoff,
trzech krążowników
o napędzie turbinowym, sześciu kontr-
torpedowców typu
Tátra,
12 torpedow-
ców pełnomorskich i  pięciu okrętów
podwodnych. Dopiero wtedy wolno
było nareszcie złożyć w obu ww. stocz-
niach zamówienia na trzy krążowniki
„wzmocnionego”, wzgl. „ulepszonego”
typu
Admiral Spaun.
Fakt, że węgierska
stocznia otrzymała większą cześć pakie-
tu, niż węgierskiej części cesarstwa się
należało (66,6% w porównaniu z wyne-
gocjowanym parytetem 33,8%) Austria-
kom raczej nie przeszkadzał, gdyż ich
dwie duże stocznie w Trieście i Monfal-
cone nie narzekały na brak zleceń. Wol-
nych mocy przerobowych już nie było.
Wszystkie trzy krążowniki zostały ukoń-
czone na krótko przed wybuchem dzia-
łań wojennych, bądź w trakcie ich trwa-
1. obecnie Nova Gorica w Słowenii (włoska na-
zwa Gorizia – przyp.red.)
Nr 96 (4/2009) • OKRĘTY WOJENNE
5
Zgłoś jeśli naruszono regulamin