GLAUKOPIS_nr_19.pdf

(5589 KB) Pobierz
Glaukopis
jest wydawnictwem Stowarzyszenia na Rzecz Swobód Obywatelskich (SSO).
Stowarzyszenie na Rzecz Swobód Obywatelskich powstało w 1998 r. Członkowie SSO w przeszłości byli
instruktorami harcerskimi Federacji Skautingu Europejskiego i Związku Harcerstwa Rzeczypospolitej, działali
w organizacjach studenckich takich jak: Niezależne Zrzeszenie Studentów, korporacje akademickie, samo-
rząd studencki, kluby dyskusyjne i koła naukowe. Celem SSO jest badanie życia społeczno-politycznego
kraju, obserwacja i analiza transformacji systemowej i integracji europejskiej, a także kształtowanie i upo-
wszechnianie postaw patriotycznych. Celem Stowarzyszenia jest także pomoc młodym ludziom w rozwoju
naukowym, zawodowym i społecznym.
Wpłaty pROSimy pRZEkaZyWać Na kONtO SSO:
30 1750 0009 0000 0000 0247 8293
ISSN 1730-3419
Redakcja:
Sebastian Bojemski, maciej Jabłoński, Jolanta mysiakowska (sekretarz redakcji), Wojciech
J. muszyński (red. nacz.)
Tłumaczenia:
agata kłopotowska, tadeusz kadenacy, marcin masny, paweł Styrna
pRojekT gRaficzny seRii:
agnieszka Rodak
Rada pRogRamowa:
prof. Wiesław Chrzanowski (Warszawa)
Zdzisław Zakrzewski (San Francisco)
prof. Wojciech Roszkowski – Szkoła Główna Handlowa i Collegium Civitas (Warszawa)
prof. peter Stachura – University of Stirling (Wielka Brytania)
prof. Herbert Romerstein – institute of World politics (Washington DC)
dr hab. Zbigniew Stawrowski – Uniwersytet kardynała Stefana Wyszyńskiego (Warszawa)
prof. kazimierz Braun – State University of New york (USa)
prof. marek Jan Chodakiewicz – institute of World politics (Washington DC)
dr hab. Jan Żaryn – instytut pamięci Narodowej (Warszawa)
dr Ryszard tyndorf (kanada)
andrzej Czuma (Warszawa)
adRes Redakcji:
Wojciech muszyński, ul. Chodkiewicza 10B m. 40, 02-593 Warszawa
kontakt e-mail: wojciech_muszynski@go2.pl
Zawartość archiwalnych numerów dostępna jest na witrynie:
hTTp://www.glaukopis.pl
© Copyright by Pismo Społeczno–Historyczne Glaukopis. Zakaz kopiowania i reprodu-
kowania w jakiejkolwiek formie: pisemnej, książkowej, prasowej, fonograficznej, elektronicz-
nej oraz innych. Przedruk fragmentów lub jakiejkolwiek inne wykorzystanie materiałów tylko
za zgodą redakcji. Redakcja nie ponosi odpowiedzialności za treści zawarte w publikowanych
artykułach.
Szanowni
Państwo,
O zjawisku rehabilitacji tzw. polski „ludowej” pisaliśmy już w poprzednich numerach
Glaukopisu.
W ostat-
nim czasie wydarzyło się bardzo wiele w tym zakresie i proces ten wyraźnie przyspieszył. Obecnie, jesteśmy
świadkami już nie tylko walki o zachowanie ciągłości prawnej z pRL – gruba kreska załatwiła tę sprawę de-
finitywnie i dekrety pkWN nadal stanowią fundament systemu prawnego tzw. iii Rp Dziś, obserwujemy próby
.
wprowadzania w życie następnego etapu tego procesu – walki o miejsce pRL, i komunizmu w ogóle,
w świadomości społecznej polaków; czy będzie to czas niewoli, upodlenia moralnego i narodowej smuty,
czy rodzaj archaicznego wesołego miasteczka?
Od pewnego czasu dyskusja na ten temat przestała być domeną historyków – coraz częściej zabierają
w niej głos dyżurne „autorytety moralne”, które mają uwiarygodnić obraz pRL jako polski, co prawda nieco
innej niż ta współczesna, może bardziej siermiężnej, ale mimo wszystko „takiej swojskiej – takiej naszej”.
Coraz częściej w dyskursie publicznym przemilczane zostają tematy trudne i niewygodne; zapomina się
o zbrodniach komunistycznego aparatu terroru, agenturze, braku wolności, łamaniu karier i kręgosłupów
moralnych, katastrofalnym zacofaniu kraju i nędzy milionów polaków. Ogromną rolę w tym zakresie odgry-
wają liberalne media, które – trudno oprzeć się takiemu wrażeniu – pełnią dziś rolę narzędzia coraz bardziej
wulgarnej propagandy.
Reaktywacja pRL, czyli postępująca historyczna, ale także kulturowa i moralna amnezja, nabrała tempa
w okresie kampanii prezydenckiej. Obaj kandydaci starali się zdobyć przychylność postkomunistycznego
elektoratu; obaj za wszelką cenę dążyli do pozyskania głosów dawnych funkcjonariuszy aparatu represji,
partyjniaków i ich rodzin. temu bowiem miało służyć słynne stwierdzenie kandydata Jarosława kaczyń-
skiego, że: „za Gierka opozycja nie miała tak źle”, które spotkało się z oburzeniem mediów i dawnych opo-
zycjonistów. i słusznie, choć ci, którzy protestowali nie chcieli zauważać tego, co robił i mówił drugi
z kandydatów, a do tego pełniący obowiązki głowy państwa. Nie słyszeliśmy bowiem protestów, kiedy peł-
niący obowiązki prezydenta, kandydat komorowski obywał oficjalną podróż do moskwy mając u boku Woj-
ciecha Jaruzelskiego, człowieka na którym ciążą prokuratorskie zarzuty o zbrodnie komunistyczne. Czy to
zatem jeszcze Rp czy już „pRL-bis”?
,
W prawdziwej polsce już samo przypuszczenie, że osoba mająca reprezentować majestat Rzeczypo-
spolitej pokazuje się publicznie u boku byłego namiestnika „priwisleńskiego kraju”, jakiegoś rosyjskiego
generał-gubernatora, byłaby uznana za obraźliwy i niesmaczny dowcip. Dziś, jest to polityczny standard,
który media i politycy – prześcigając się w pochwałach – nazywają „historycznym kompromisem”. po-
wszechna stała się także symbolika rodem z pRL; i tak charakterystycznym symbolem Warszawy nie wy-
brano ani kolumny Zygmunta iii Wazy, ani Syrenki, lecz pałac Stalina, symbol dominacji Sowietów nad
polską, chroniony dziś jako zabytek przez służby konserwatorskie.
Orzeł w koronie na pałacu Stalina, określanie zbrodniarzy mianem „ludzi honoru”, a bohaterów – „oszo-
łomami” – pomieszanie pojęć i symboli jest cechą charakterystyczną naszych czasów. Coraz mniejszą wagę
2
przywiązuje się do prawdy historycznej, zaś o interpretacji faktów i decydowaniu kto był bohaterem rozstrzy-
gają politycy i dziennikarze. politykę historyczną zastąpiła polityka pamięci – kształtowana w sposób dowolny
przez decydentów. Dziś, na miano bohaterów zasługują jedynie żyjący uczestnicy minionych zdarzeń. Jeśli
ktoś zasłużony miał nieszczęście umrzeć, jego historyczna rola przestaje mieć znaczenie – nie można zrobić
z nim wywiadu. Jego miejsce zajmuje ktoś żyjący; nie ma w tym wypadku znaczenia jego biografia, liczy
się efekt medialny. Dzięki mediom zyskuje status pierwszoplanowego uczestnika wydarzeń. „Bohaterowie
zastępczy” często tak dobrze wczuwają się w rolę, że sami zaczynają wierzyć w przypisywane im zasługi.
Substytut ma tę przewagę nad oryginałem, że jest od niego doskonalszy; bo można go z góry ukształtować
– zaplanować, co będzie mówił, i wyposażyć w tak cenione obecnie przymioty, jak chociażby polityczna
poprawność, czy odpowiednie poglądy polityczne.
można zapytać co dalej; jaki będzie kolejny etap realizacji polityki pamięci? Wydarzenia ostatnich tygodni
pozwalają nam sądzić, że mamy do czynienia już nie tylko z rehabilitacją pRL i walką o świadomość spo-
łeczną, ale także z próbą wyrugowania ze świadomości polaków związków z tradycją Zachodu, tradycją
chrześcijańską. Dążenie do usunięcia krzyża z przestrzeni publicznej, ośmieszenia i zmarginalizowania tych,
którzy odważyli się zamanifestować swe przekonania, odbiegające od obowiązującego dyskursu liberal-
nego, przywodzą na myśl metody stosowane w czasach pRL.
W bieżącym numerze chcieliśmy zwrócić państwa uwagę na umieszczone w dziale „archeologia pa-
mięci” wspomnienia Borysa Sawinkowa o Rosji w pierwszych miesiącach po przewrocie bolszewickim. Dział
„artykuły” został tym razem poświecony w całości tematyce polskiej. Znajdą tam państwo m.in. rozważania
o sarmackiej spuściźnie we współczesnej polsce, analizę przebiegu antypolskiego terroru ukraińskich na-
cjonalistów na południowo-wschodnich terenach ii Rp w latach 30. i 40. XX w., ciąg dalszy z numeru 1
Glau-
kopisu
(2003) charakterystyki niemieckich formacji okupacyjnych w powiecie kraśnickim oraz dwa materiały
omawiające przestępczą działalność służb specjalnych pRL. Na szczególną uwagę zasługuje rozrachun-
kowy artykuł, dotyczący edukacji historycznej dotyczący zaniechań i błędów, popełnionych przez decyden-
tów iii Rp w tej dziedzinie. kolejny dział – „Endecja w pRL poświęciliśmy mało znanej tematyce udziału
”
narodowców w ruchu opozycyjnym; w oficjalnych publikacjach często pomijanej lub spychanej na margines.
Wiele z osób, o których mowa nie znalazło się w okolicznościowych publikacjach, wydanych w 30. rocznicę
powstania „Solidarności”, co niniejszym, choć w pewnym stopniu, staramy się naprawić. artykuły te stanowią
kontynuację zagadnienia zapoczątkowanego w poprzednim numerze esejem prof. marka Chodakiewicza.
Do tematyki tej będziemy wracali w kolejnych numerach.
W dziale „Dokumenty” prezentujemy trzy różne materiały archiwalne: raport wysokiej rangi funkcjona-
riusza SS, przedstawiający statystyczną stronę zagłady ludności żydowskiej w okupowanej przez iii Rzeszę
Europie, sprawozdanie podziemia narodowego o sytuacji w polsce pod okupacją sowiecką w 1945 r., oraz
rewelacyjną charakterystykę gen. Wojciecha Jaruzelskiego, sporządzoną przez płk. Ryszarda kuklińskiego
dla Centralnej agencji Wywiadowczej. W „aktualnościach” znalazło się omówienie problemu współczesnych
metod badania i prezentowania historii polski w Stanach Zjednoczonych, oraz związanych z tym trudności.
kolejnym materiał w tym dziale przedstawia szereg pytań i wątpliwości wobec lansowanej w mediach ofi-
cjalnej wersji przebiegu katastrofy pod Smoleńskiem. także i ten temat, wobec trudności w swobodnej dys-
kusji i przedstawianiu faktów w oficjalnym dyskursie publicznym, będziemy kontynuowali w kolejnych
numerach. mamy ponadto reportaż z podróży do korei, państwa, które do dziś boryka się ze spuścizną po
zimnej wojnie; dział „Z żałobnej karty poświęciliśmy sylwetce zmarłej niedawno pani Haliny Wasiutyńskiej.
Całość numeru, jak zawsze, uzupełniają recenzje książek i przegląd prasy. Zapraszamy do lektury.
Redakcja
2
7
36
44
56
86
98
107
117
144
165
180
4
od RedAkCJI
ARCHeoLoGIA PAmIĘCI
BoRys sawinkow
walka z bolszewikami
ARtykuŁy
jakuB BRodacki
kazimieRz BRaun
lucyna kulińska
maRek j. chodakiewicz
anToni j. wRęga
Tadeusz wiTkowski
łukasz michalski
debata neosarmacka
ojciec maksymilian kolbe: fakty, fałsze, paradoksy, tajem-
nice
przebieg eksterminacji ludności polskiej kresów wschodnich
w latach 40. XX w.
kraśnik: niemieckie siły policyjne w generalnym guberna-
torstwie. mikrostudium (część 2)
pokłosie zamachu w dallas? Tajemnicza śmierć justyna
strumiłły w paryżu w 1967 r.
„Towarzyszom z informacji”
kronika zaniechań – polityka państwa polskiego wobec szkol-
nej edukacji historycznej w latach 1989–2005
endeCJA w PRL
Tomasz kenaR
paleo- i neoendecy. drugoobiegowa działalność wydawni-
cza narodowego nurtu opozycji demokratycznej w latach
1976–1989
personalizm narodowy. jednostka i naród w refleksji poli-
tycznej Ruchu młodej polski. kilka uwag porządkujących
Tomasz sikoRski
dokumenty
jan BańBoR
Raport korheera – holokaust w ujęciu statystycznym
SPIS TREŚCI
228
245
278
286
292
304
316
331
336
338
342
jolanTa mysiakowska-
-muszyńska
pioTR gonTaRczyk
Rok 1945 – okupacja sowiecka w polsce oczyma narodowców
zwyczajny dyktator. opracowanie płk. Ryszarda kuklińskiego
o wojciechu jaruzelskim
AktuALnoŚCI
john Radziłowski
akp&kp
o polskich studiach historycznych w stanach zjednoczonych
– przypadek prof. marka jana chodakiewicza
pytania o katastrofę smoleńską (część 1)
Z ŻAŁoBneJ kARty
maRek j. chodakiewicz
pani hala wasiutyńska jaką pamiętam
RePoRtAŻ
agnieszka muszyńska
korea – migawki z rozdartego kraju
ReCenZJe
leszek ŻeBRowski
Żydzi w powstańczej Warszawie.
Barbara engelking, dariusz
libionka, o Żydach w powstaniu warszawskim jeszcze nie
wszystko…
paszkwil na dmowskiego. z powodu książki grzegorza
krzywca,
Szowinizm po polsku. Przypadek Romana Dmow-
skiego
(1886–1905)
(red.) joanna pyłat, jan ciechanowski i andrzej suchcitz,
General Władysław Anders: Soldier and Leader of the Free
Poles in Exil
[Generał
Anders: żołnierz i przywódca wolnych
Polaków na uchodźctwie]
hermann Beck,
The Fateful Alliance: German Conservatives
and Nazis in 1933; The Machtergreifung in a New Light
mieczysław B. Biskupski,
Hollywood’s War with Poland
1939–1945
Bogumił gRoTT
peTeR d. sTachuRa
peTeR d. sTachuRa
jan peczkis

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin