Wykłady dla studentów z instytucjami Unii (1).pdf

(881 KB) Pobierz
-1-
Instytucje Unii Europejskiej – wykład dr Jacek Oleksiejuk
INSTYTUCJE Unii Europejskiej
-
s t r u k t u r a i z a s a d y f u n k c j o n o wa n i a
-
(
(
do użyt
t
ku we
e
wnę
ę
t
t
r
r
zne
e
go)
)
d o u ż y k u w wn z n g o
-2-
Instytucje Unii Europejskiej – wykład dr Jacek Oleksiejuk
SYSTEM INSTYTUCJONALNY UNII EUROPEJSKIEJ
Czym jest Unia Europejska ?
Unia Europejska określana jest w wieloraki sposób. Trudno o jednoznaczną definicję tego ponadnarodowego
organizmu, którego aktywność jest odczuwalna we wszystkich obszarach działalności: politycznej, gospodarczej,
praw człowieka, ochrony środowiska, rozwoju nauki itp.
Symbolem UE jest flaga zawierająca12 gwiazd w kolorze żółtym na tle błękitnym
Hymnem UE jest preludium "Ody do radości" z IX symfonii Ludwiga van Beethovena.
Zgodnie z Traktatem Maastricht o status członka zwyczajnego Unii Europejskiej może ubiegać się każde
państwo europejskie. Decyzje w tej sprawie podejmuje jednomyślnie Rada Unii po zasięgnięciu opinii Komisji i
po otrzymaniu zgody Parlamentu Europejskiego. Przyjęcie do Unii następuje przez zawarcie stosownej umowy
przez Wspólnotę z państwem ubiegającym się o członkostwo. Umowa ta wymaga ratyfikacji przez parlamenty
wszystkich państw unijnych oraz parlament państwa kandydującego, po uprzednim wyrażeniu poparcia w
referendum przez społeczeństwo państwa kandydującego do Unii.
W historii integracji europejskiej dominowały różne nurty
przyszła zjednoczona Europa.
I. WIZJE JEDNOŚCI EUROPEJSKIEJ
1) Rozkwit idei jedności europejskiej po II wojnie światowej propagowany przez wielu wybitnych mężów stanu
oraz reaktywowane przedwojenne organizacje paneuropejskie, stowarzyszenia i ruchy społeczne, stworzyły
korzystny klimat dla wprowadzenia ich w życie. Ruchy te nie były jednak programowo jednolite. W ich ramach
i między nimi ścierały się różne wizje jedności europejskiej.
i poglądy odnośnie tego jak ma wyglądać
-3-
Instytucje Unii Europejskiej – wykład dr Jacek Oleksiejuk
2) Zasadniczo przyjmuje się trzy główne nurty:
a) Federalizm;
b) Konfederalizm: - Założenia, przykłady organizacji, rozumienie integracji,
c) Funkcjonalizm- Założenia, przykłady organizacji, rozumienie integracji.
3) Organy Wspólnoty - od roku 1967 organy Wspólnot Europejskich takie, jak:
Rada Ministrów, Komisja oraz Parlament Europejski.
W ten sposób na kontynencie europejskim pod koniec lat 50 funkcjonowały trzy struktury, których celem było
budowanie ścisłych więzów integracji i współpracy: Europejska Wspólnota Węgla i Stali, Europejska Wspólnota
Gospodarcza i Europejska Wspólnota Energii Atomowej. Ich instytucje początkowo funkcjonowały odrębnie,
dopiero w roku 1965 zawarto układ o połączeniu organów trzech Wspólnot. Układ ten wszedł w życie w roku 1967
i w ten sposób stworzone zostały instytucjonalne ramy nowego związku pod nazwą Wspólnota Europejska (ang.
European Community EC).
Najważniejszymi organami Wspólnoty były: Parlament Europejski, Rada Ministrów Wspólnoty Europejskiej,
Komisja Wspólnoty Europejskiej oraz Europejski Trybunał Sprawiedliwości.
Unia opiera się na trzech filarach. Są to:
-4-
Instytucje Unii Europejskiej – wykład dr Jacek Oleksiejuk
NAJWAŻNIEJSZE ZMIANY INSTYTUCJONALNE ZAZNACZONE W
REWIZJACH TRAKTATOWYCH
1. JEDNOLITY AKT EUROPEJSKI
Postanowienia: zgodnie z postanowieniami preambuły i artykułu 1 Aktu Europejskiego, za cel Wspólnot
Europejskich i Europejskiej Współpracy Politycznej uznano osiąganie konkretnych postępów na drodze tworzenia
Unii Europejskiej. W zakresie Europejskiej Współpracy Politycznej:
- Zmiany instytucjonalne:
- wzmocniono Radę Europejską:
-
podstawy prawne dla jej funkcjonowania,
-
Ustalono jej skład – szefowie państw i rządów oraz ministrowie
spraw zagranicznych, oraz jeden członek Komisji Europejskiej,
-
Nie mniej niż dwa razy do roku,
-
Odejście od zasady jednomyślności i przyjęcie większości głosów,
- Nowy organ – sekretariat,
- Proceduralne – kto przewodniczy EWP, nadzwyczajne spotkania itp.,
- Podstawowe zadanie: uzgadnianie i kooordynacja stanowisk państw członkowskich w zakresie
polityki zagranicznej,
- Wprowadzono zasadę subsydiarności – przyspiesza proces podejmowania decyzji,
cel współpracy i integracji, w oparciu o Wspólnoty i wspólną politykę zagraniczną – ustanowienie Unii
Akt nie wprowadzał nowych elementów, ale precyzował środki i metody, jakie należało zastosować dla
osiągnięcia podstawowego celu deklarowanego w JAE, ścisłej integracji w ramach Unii i stworzenia w
jej ramach rynku wewnętrznego.
2. TRAKTAT Z MAASTRICHT – UTWORZENIE UNII EUROPEJSKIEJ
3. TRAKTAT Z AMSTERDAMU
Zasadnicze linie reform
W Traktacie o UE dokonano następujących zmian:
a)
wprowadzono przepisy o tożsamości europejskiej i tzw. flexibility (elastyczności) oraz poważnie
zreformowano II i III filar.
b)
Wprowadzono instytucję tzw. ściślejszej współpracy.
Poważne zmiany przeprowadzono w tytule V Traktatu o UE. Do pewnego stopnia zatem na
nowo sformułowano cele wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa (art. J.1).
c)
W Amsterdamie zreformowano także, chociaż w stosunkowo najmniejszym rozmiarze, strukturę
organizacyjną wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa. Urząd Przewodniczącego Rady uzyskuje
wszakże ważne wsparcie w postaci Sekretarza Generalnego Rady - Wysokiego Przedstawiciela do spraw
wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa (art. J.8).
d)
Zmiany w prawie instytucjonalnym
W przypadku Parlamentu Europejskiego:
zdołano określić maksymalną liczbę deputowanych. Ma ich być nie więcej niż 732 (art. 137).
W pewnym zakresie poprawiono przepis o prawie PE do opracowywania projektu ordynacji
wyborczej, dając mu uprawnienie do stanowienia rozporządzeń i ogólnych warunków rządzących
wykonywaniem obowiązków przez państwa członkowskie w sferze europejskiego prawa
wyborczego (art. 138 § 3 i 4).
Ugruntowano też pozycję Parlamentu w procesie nominacji przewodniczącego Komisji (art. 158 §
2).
Reforma niemal nie dotknęła Rady i Komisji (sformułowano jedynie na nowo art. 151 dotyczący
COREPER i umocniono status przewodniczącego Komisji - art. 163).
-5-
Instytucje Unii Europejskiej – wykład dr Jacek Oleksiejuk
postanowiono jedynie, że wraz z wejściem w życie "pierwszego poszerzenia Unii", Komisja będzie
składała się z jednego przedstawiciela każdego państwa członkowskiego (dotąd tzw. duże państwa
miały ich po 2),
Ponadto, ustalono, że gdy liczba członków UE przekroczy 20, zostanie zwołana nowa konferencja
rządowa w celu całościowego przeglądu postanowień traktatów dotyczących składu i
funkcjonowania instytucji.
Trybunał Obrachunkowy:
uzyskał prawo skargi na nielegalność, gdy zostały naruszone jego prerogatywy (art. 173 ust.3),
4. TRAKTAT Z NICEI
Na szczycie w Helsinkach 10-11 grudnia 1999 roku Rada Europejska zadecydowała, że konferencja
międzyrządowa powinna skoncentrować się na trzech zasadniczych problemach:
1. Kształcie i składzie Komisji Europejskiej,
2. Nowym podziale głosów ważonych w Radzie,
3. oraz rozszerzeniu zakresu podejmowania decyzji większością kwalifikowaną.
Posiedzenie Rady w Nicei przewidziano na 7-9 grudnia 2000 roku, zakończyło się 11 grudnia nad ranem. Został
podpisany 26 lutego 2001 roku przez ministrów spraw zagranicznych.
Nowa umowa nazwana Traktatem z Nicei wprowadziła następujące zmiany do istniejących traktatów:
Ad 1)
1. Komisja będzie składać się z przedstawicieli państw członkowskich w liczbie po 1 z każdego państwa.
2. Komisja ma zachować charakter kolegialny.
Ad 2)
1. Przyjęty system powinien odzwierciedlać podwójny charakter Unii jako związku państw i związku
narodów.
2.
Ma być sprawiedliwy, skuteczny, przejrzysty, zrozumiały, proponować taką większość kwalifikowaną,
której elementem stałym będzie poparcie ponad 50% ludności Unii i ułatwi a nie utrudni podejmowanie
decyzji przez Radę.

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin