Pomerania Pazdziernik 2014.pdf

(5710 KB) Pobierz
Kaszubi na Pomorzu
Zachodnim
s. 4
Rozterki wyborcy
s. 24
Numer wydano dzięki dotacji Ministra Administracji i Cyfryzacji
oraz Samorządu Województwa Pomorskiego.
W NUMERZE:
3 Naszińc prezydentem Europy
ŁG
4 Nôwôżniészô je dlô nas historiô
Z Riszardã Stoltmanna gôdô Dark Majkòwsczi
7 Tu mieszkelë (mieszkają) Kaszëbi
DM
9 Kaszubszczyzna nowoczesna i perspektywiczna
Lucyna Radzimińska
11 Kronika dni umierania…
Cezary Obracht-Prondzyński
15 Fundusz stypendialny
im. Izabelli Trojanowskiej
Ewa Górska
16 Przekopać mierzeję!
Sławomir Lewandowski
18 Drogama Sëchtë
Tómk Fópka
20 Pani zabiła pana?
Stanisław Salmonowicz
22 Tacewnô pòzwa „Grif ”. Wòjcech Czedrowsczi
w papiorach bezpieczi (dz. 1)
Słôwk Fòrmella
24 Rozterki wyborcy
Kazimierz Ostrowski
24 Jiwrë welownika
Tłóm. Danuta Pioch
26 Biografie – Roman Woyke. W Maleninie (cz. 3)
Krzysztof Kowalkowski
28 Nic, co ludzkie, nie jest mi obce
Z
ks. prof. Janem Walkuszem rozmawia Stanisław
Janke
32 Kaszëbsczi dlô wszëtczich. Ùczba 36
Róman Drzéżdżón, Danuta Pioch
34 Kościół św. Jana
Marta Szagżdowicz
I–VIII Najô Ùczba
35 Jan Hermanni – uczony z Kaszub
Jerzy Nacel
36 Klub Inteligencji Kaszubskiej w Wejherowie (cz. 2)
Adam Patok
38 Zrozumieć Mazury. Konfesja
Waldemar Mierzwa
40 Wdą z Remusowego Lipna
Edmund Szczesiak
44 Szkólny z Chwaszczëna
Róman Drzéżdżón, Andrzéj Kraùze
45 Listy
46 Myśli z wrześniowej niedzieli
Maria Pająkowska-Kensik
47 Pierszi môl dlô dokazu „W raju”
48 Goście na Jedwabce
Jacek Borkowicz
50 Z drugiej ręki
52 Lektury
59 „Neokaszubia” to je wicy jak nôdzeja
Artur Jablonsczi
61 Klëka
67 Czedë chłop mô sznëpã
Tómk Fópka
68 Brifkòwi òbsąd „Nieòstatecznégò sądu”
Rómk Drzéżdżónk
POMERANIA
RUJAN 2014
Od redaktora
Bôczë! Tam dali kù Òdrze nasza mòwa ju wëmarła
– przekonywał Remusa pón Józef, kiedy wykładał mło-
demu wówczas Kaszubie dzieje ich wspólnej ojczyzny.
Kłam tym słowom jednego z bohaterów książki Alek-
sandra Majkowskiego już od 20 lat próbuje zadać od-
dział Zrzeszenia Kaszubsko-Pomorskiego w Szczecinie.
Jak podkreśla jego prezes Ryszard Stoltmann, troska o
kaszubszczyznę to jeden z priorytetów szczecińskiego
partu,
ale najważniejszym jego zadaniem jest rozsze-
rzanie wiedzy o dziejach naszego regionu. To nie może dziwić, bo przecież
właśnie na Pomorzu Zachodnim zaczęła się „pisana” historia Kaszubów, a tu-
tejsi władcy – najpierw Gryfici, a potem Hohenzollernowie – nazywali siebie
(przynajmniej w tytulaturze) książętami kaszubskimi.
Szkoda, że nie wszędzie Pomorzanie mają świadomość, jak ważne jest
poznawanie swojej lokalnej historii. Dobrze byłoby, gdyby z okazji 20-lecia
najbardziej zachodniego oddziału ZKP wszystkie pozostałe
partë
zapla-
nowały przynajmniej jedno działanie mające na celu przybliżanie swoim
członkom i okolicznym mieszkańcom dziejów
tatczëznë.
Może dobrym
pomysłem będzie sprowadzenie i zaprezentowanie wystawy „Z kaszub-
sko-słowiańskich i polskich losów Pomorza Zachodniego”? Szczecińscy
zrzeszeńcy na pewno chętnie się nią podzielą.
I jeszcze gratulacje. Po pierwsze dla wszystkich tegorocznych laureatów
Ogólnopolskiego Konkursu Prozatorskiego im. Jana Drzeżdżona, który
został rozstrzygnięty 27 września, a po drugie dla Teatru Neokaszubia za
wystawiony we wrześniu „Sąd nieostateczny” – niezwykły spektakl na pod-
stawie utworu Lecha Bądkowskiego.
ADRES REDAKCJI
80-837 Gdańsk
ul. Straganiarska 20–23
tel. 58 301 90 16, 58 301 27 31
e-mail: red.pomerania@wp.pl
REDAKTOR NACZELNY
Dariusz Majkowski
Bogumiła Cirocka
ZASTĘPCZYNI RED. NACZ.
ZESPÓŁ REDAKCYJNY
Danuta Pioch, Marika Jelińska (Najô Ùczba)
(WSPÓŁPRACOWNICY)
KOLEGIUM REDAKCYJNE
Edmund Szczesiak
(przewodniczący kolegium)
Andrzej Busler
Roman Drzeżdżon
Piotr Dziekanowski
Aleksander Gosk
Stanisław Janke
Wiktor Pepliński
Bogdan Wiśniewski
Tomasz Żuroch-Piechowski
TŁUMACZENIA
NA JĘZYK KASZUBSKI
Danuta Pioch
Karolina Serkowska
Bożena Ugowska
Dariusz Majkowski
PRENUMERATA
Pomerania z dostawą do domu!
Koszt prenumeraty rocznej krajowej z bezpłatną dostawą do domu: 55 zł. W przypadku prenu-
meraty zagranicznej: 150 zł. Podane ceny są cenami brutto i uwzględniają 5% VAT.
Aby zamówić roczną prenumeratę, należy
• dokonać wpłaty na konto: PKO BP S.A. 28 1020 1811 0000 0302 0129 35 13, ZG ZKP,
ul. Straganiarska 20–23, 80-837 Gdańsk, podając imię i nazwisko (lub nazwę jednostki
zamawiającej) oraz dokładny adres
• zamówić w Biurze ZG ZKP, tel. 58 301 90 16, 58 301 27 31, e-mail: red.pomerania@wp.pl
• Prenumerata realizowana przez RUCH S.A: zamówienia na prenumeratę (...) można skła-
dać bezpośrednio na stronie www.prenumerata.ruch.com.pl. Ewentualne pytania prosimy
kierować na adres e-mail: prenumerata@ruch.com.pl lub kontaktując się z Infolinią Pre-
numeraty pod numerem: 22 693 70 00 – czynna w dni robocze w godzinach 7–17. Koszt
połączenia wg taryfy operatora.
fot. ze strony fotolia.com:
Widok na Zamek Książąt Pomorskich
w Szczecinie
NA OKŁADCE
Zarząd Główny
Zrzeszenia Kaszubsko-Pomorskiego
80-837 Gdańsk
ul. Straganiarska 20–23
Drukarnia WL
Redakcja zastrzega sobie prawo
skracania i redagowania artykułów
oraz zmiany tytułów.
Za pisownię w tekstach w języku kaszubskim,
zgodną z obowiązującymi zasadami,
odpowiadają autorzy i tłumacze.
Redakcja nie ponosi odpowiedzialności
za treść ogłoszeń i reklam.
Wszystkie materiały objęte są
prawem autorskim.
WYDAWCA
DRUK
2
POMERANIA
PAŹDZIERNIK 2014
WYDARZENIA
Naszińc
prezydentem Europy
Przedstawiciele 27 państw Unii Europej-
skiej 31 sierpnia 2014 r. wybrali Donalda
Tuska na przewodniczącego Rady Euro-
pejskiej, czyli – nieformalnie – prezydenta
Europy.
Możemy mieć satysfakcję, że osobie,
która wyszła z naszego kaszubsko-po-
morskiego środowiska i która wielo-
krotnie przed laty publikowała także na
łamach naszej „Pomeranii”, powierzono
tak ważną międzynarodową funkcję.
Awans Donalda Tuska pociągnął za sobą
konieczność jego rezygnacji z urzędu
Prezesa Rady Ministrów, który sprawo-
wał w latach 2007–2014. Dotychczas
w historii wolnej Polski nie było polityka,
który dłużej niż Donald Tusk piastował-
by funkcję polskiego premiera.
Na konferencji prasowej po wyborze
na przewodniczącego Rady Europejskiej
Donald Tusk powiedział: To
jest ważna
chwila dlatego, że jestem przekonany, iż
Również będąc premierem, Donald Tusk uczestniczył w wydarzeniach organizowanych przez Zrzeszenie Kaszubsko-Pomorskie.
Na zdjęciu na konferencji pt. „Lech Bądkowski a samorządna Rzeczpospolita”, która odbyła się 19 października 2009 r.
Fot. z archiwum ZKP
Donald Tusk na Zjeździe Kaszubów w Bytowie odbiera upominek od burmistrza tego miasta Ryszarda Sylki.
Fot. K. Rolbiecki
21 września 2014 r. media donosiły, że Donald Tusk szuka
w Gdańsku (stolicy Kaszub) miejsca na krajowe biuro
przewodniczącego Rady Europejskiej. Fot. P.A.
polskie dziedzictwo, moje osobiste doświad-
czenie i nasze europejskie marzenia mogą
się stać bardzo istotnym źródłem energii,
której Unia Europejska potrzebuje i będzie
potrzebowała w przyszłości bardziej niż
kiedykolwiek wcześniej. (…) Zdaję sobie
sprawę, że funkcja szefa Rady Europejskiej
to budowanie nieustannego kompromisu.
(…) Kompromis, czyli budowa nieustannie
na nowo wspólnego europejskiego interesu
– to najważniejsze polityczne wyzwanie. (...)
Wiem, że przed nami bardzo dużo roboty. Ja
oferuję dobrą wolę, odrobinę wyobraźni, cie-
kawego wschodnioeuropejskiego doświad-
czenia i przede wszystkim wielką wiarę w to,
że Europa ma sens i będzie miała sens.
ŁG
Zgłoś jeśli naruszono regulamin