Apokryfy i legendy starotestamentowe slowian poludniowych 12 piątków działy.pdf

(7266 KB) Pobierz
http://chomikuj.pl/KosciolKatolicki
Praca ta ma wielką wartość jako oryginalne opracowanie źródłowe, wypełniające lukę
w polskojęzycznej (i nie tylko) literaturze zarówno w dziedzinie apokryfów Starego Testamentu,
jak i wiedzy o kulturze Słowian Południowych.
Dzięki przyjęciu odmiennej perspektywy kulturowej, ukształtowanej przez prawosławie,
antologia w sposób harmonijny łączy literaturę pseudokanoniczną z zapisami ustnych przekazów
ludowych, które wiążą się z nimi strukturalnie i tematycznie. Komentarz przedstawia również
relacje literatury pseudokanonicznej z mało u nas znaną postbizantyńską ikonografią. Uwzględnienie
różnych poziomów i środków przekazu sprawia, że książka może liczyć na szeroki krąg czytelników,
tym bardziej że poza wspomnianymi już walorami tworzy unikatowy obraz tradycyjnej kultury
Południowej Słowiańszczyzny.
(,fragment recenzji prof. Magdaleny Zowczak)
Wstał Pan Bóg wczesnym rankiem, wziął do rąk motykę, nakopał ziemi, zamiesił błoto
i począł lepić ludzi tak, jak garncarz lepi garnki. Lepił tak ludzi, lepił aż do południa.
- Och, co za pięknych ludzi ulepiłem - rzekł sam do siebie. - 1 do mnie są podobni! Ale
potrzebuję jeszcze dziesięć razy tylu. Uczynię formę i w niej będę robił ludzi, i tym sposobem do
wieczora będę miał tylu, ilu potrzebuję.
Zamiesił błoto, rzucał je do formy, czekał, aż zastygnie, i proszę - człowiek gotowy, a Pan
Bóg tylko kręci kołem garncarskim. Tylko że niektórzy mieli krzywe nogi, ręce, karki, albo też byli
ślepi, krostowaci; inni zadufani, zdradzieccy, złośliwi; i gdy tak na nich patrzył, prawie każdy
wychodził z formy z jakąś wadą, ale Pan Bóg nie miał czasu, by ich poprawić, spieszno mu było
zrobić do wieczora tylu ludzi, ilu zaplanował.
Dlatego na tym świecie są ludzie dobrzy i źli. Tych pierwszych rękoma Pan Bóg ulepił,
drugich zaś za pomocą koła i formy, tak jak garncarz, co zdejmuje naczynia z kota garncarskiego.
{fragment legendy
Pan Bóg lepi ludzi niczym garncarz)
ISBN 83-233-2125-6
SUKI M CE
IN Z W
HlfiWI« SIWI lilii
Wydawnictwo
Uniwersytetu
Jagiellońskiego
seria
Wybór
Przedmowa
Redakcja naukowa
Komentarz
Ilustracje i indeks
ikonograficzny
Recenzenci
MYSTERION
Georg i Minczew, Dejan Ajdaćić
Georg i Minczew, Dejan Ajdaćić
Małgorzata Skowronek
Georgi Minczew, Małgorzata Skowronek
Ivanka Gergova
dr hab. Magdalena Zowczak, prof. UW
dr hab. Zdzisław Darasz, prof. UW
Paweł Bigos
Projekt okładki
Na okładce:
Bóg i Adam nadają imiona zwierzętom
- malowidło z cerkwi
pw. Narodzenia Pańskiego w Arbanasi (Bułgaria), XVII wiek.
Fot. Ivanka Gergova
Redakcja
Korekta
Skład i łamanie
Lucyna Sadko
Jadwiga Rolińska
Hanna Wiechecka
© Copyright for Edition by Georgi Minczew, Małgorzata Skowronek & Wydawnictwo
Uniwersytetu Jagiellońskiego
© Copyright for Translation by Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego
Wydanie I, Kraków 2006
Ali rights reserved
Książka, ani żaden jej fragment, nie może być przedrukowywana bez pisemnej zgody
Wydawcy. W sprawie zezwoleń na przedruk należy zwracać się do Wydawnictwa Uni­
wersytetu Jagiellońskiego
ISBN 83-233-2125-6
www.wuj.pl
Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego
Redakcja: ul. Michałowskiego 9/2, 31-126 Kraków
tel. 012-631-18-81,012-631-18-82, fax 012-631-18-83
Dystrybucja: ul. Wrocławska 53, 30-011 Kraków
tel. 012-631-01-97, tel./fax 012-631-01-98
tel. kom. 0506-006-674, e-mail: wydaw@if.uj.edu.pl
Konto: BPH PBK SA IV/0 Kraków, nr 62 1060 0076 0000 3200 0047 8769
SPIS TREŚCI
Źródła................................................................................................................
Skróty
........................................................................................................................
Przedmowa:
IX
XIII
Georgi Minczew,
Starotestamentowe teksty pseudokanoniczne
w południowosłowiańskiej tradycji rękopiśmiennej
..................................... XVII
Dejan Ajdaćić,
Legendy starotestamentowe w folklorze
prawosławnych Słowian Bałkańskich
............................................................. XLIII
Od W ydawców......................................................................................................... LVII
APOKRYFY STAROTESTAMENTOWE
Powstanie świata, aniołów i ludzi
I.
O Morzu Tyberiadzkim
(przeł. Agata K aw ecka).........................................
II.
Słowo Jana Złotoustego o tym, ja k Michał zwyciężył Satanaela
(przeł. Aleksandra M ichałow ska)..................................................................
III.
Początki świata
(przeł. Anna Jakim iszyn)...................................................
IV.
Słowo o Adamie i Ewie
(przeł. Agata Kawecka).........................................
3
12
26
30
Objawienia i wizje
V.
Słowo o widzeniu Barucha, kiedy to anioł, posłany na świętą górę
zwaną Syjonem, płakał nad zniewoleniem Jerozolimy
(przeł. Małgorzata S kow ronek).....................................................................
VI.
Widzenie, które miał Święty Izajasz prorok, syn Amosa
(przeł. Ivan P etrov )..........................................................................................
VII.
Bułgarska kronika apokryficzna. Słowo proroka Izajasza o tym,
45
53
ja k został przez anioła wyniesiony do siódmego nieba
(przeł. M ałgorzata Skow ronek).....................................................................
62
Patriarchowie, prorocy, królowie i bohaterowie
VIII.
O potopie
(przeł. Małgorzata Skowronek)................................................
IX.
Słowo o sprawiedliwym Abrahamie
(przeł. Małgorzata Skowronek)...
X.
Słowo o tym, ja k Sara pouczała męża swojego Abrahama
(przeł. M ałgorzata Skow ronek).....................................................................
XI.
Słowo o Izaaku
(przeł. M ałgorzata Skowronek).........................................
XII.
Słowo o Melchizedeku
(przeł. Małgorzata Skow ronek)..........................
XIII.
Słowo o Trójcy Świętej
(przeł. Małgorzata Skow ronek)........................
71
77
82
84
87
90
V
Zgłoś jeśli naruszono regulamin