gloski_szumiace.pdf

(50 KB) Pobierz
ĆWICZENIA
DO WYWOŁYWANIA GŁOSEK SZUMIĄCYCH
Głoski sz, , cz, d nalę
ą
do tzw. głosek szumiących i są jednymi z najtrudniejszych
pod względem artykulacyjnym. Podczas wymawiania „sz” oraz „ ” przód języka musi
przybli yć się do dziąseł za górnymi zębami i jednocześnie musi się w tym miejscu
wytworzyć szczelina. Natomiast podczas artykulacji głosek cz, d następuje chwilowe
zwarcie przodu języka z górnymi dziąsłami. Dzieci często zastępują te trudne głoski,
głoskami łatwiejszymi o podobnym miejscu artykulacji, zwykle najpierw są to głoski
ś,
,
ć,
dź, a później s, z, c, dz. Dzieje się tak dlatego, e dziecko nie potrafi jeszcze precyzyjnie
wykonać pewnych ruchów artykulacyjnych. Zwykle dziecku trudność sprawia uniesienie
języka do wałka dziąsłowego, co mo e być związane z małą elastycznością wędzidełka
podjęzykowego.
Bardzo wa ne jest to, aby dziecko wymawiając głoski sz, , cz, d oraz s, z, c, dz nie
wystawiało koniuszka języka między zęby, gdy mo e się to przerodzić w wadę wymowy-
seplenienie międzyzębowe, a tak e aby nie kierowało wydychanego strumienia powietrza na
bok - mo e się to przekształcić w seplenienie boczne.
Aby pomóc dziecku w opanowaniu tych głosek nale y jak najczęściej proponować mu
zabawy i
ćwiczenia
mające na celu usprawnienie motoryki narządów mowy (warg, języka)
oraz
ćwiczenia
oddechowe.
Wywołanie jednej głoski z szeregu głosek szumiących znacznie ułatwia wywoływanie
następnych.
Aby prawidłowo wymówić głoskę "sz" muszą być spełnione trzy warunki:
1.język dotyka wałeczka dziąsłowego za górnymi zębami
2.usta są zaokrąglone jak przy wymawianiu głoski "u"
3.zęby lekko złączone, nie zaciśnięte
Ćwiczenia
pomagające w wywołaniu głosek szumiących:
Ćwiczenia
języka,
Ćwiczenia
warg,
Wywoływanie i utrwalanie głosek:
•
ćwiczenia
wstępne:
·
ćwiczenia
w szybkim powtarzaniu głoski llllll..., przy szeroko otwartych ustach,
·
ćwiczenia
w szybkim powtarzaniu głosek: ttttt..., dddd..., nnnn..., (przypominamy dziecku, e
czubek języka ma uderzać o wałek dziąsłowy), uświadamiamy ró nicę w sposobie wymawiania
głosek t,d,n zębowych i t,d,n dziąsłowych,
etap wywoływania głoski sz:
· zbli zęby, wysuń wargi, podnieś czubek języka do wałka dziąsłowego, który wyczujesz
językiem i dmuchaj przez zęby( pierwszy sposób),
· spółgłoskę „sz” mo na otrzymać z przedłu onego „cz”,
•
wymowa głoski „sz” w sylabach:
· spółgłoska „sz” w nagłosie: szu szo sza szy sze,
· spółgłoska „sz” w
śródgłosie:
uszu oszo asza esze yszy iszy,
· spółgłoska „ sz” w wygłosie: usz osz asz esz ysz isz,
•
głoska „sz” w wyrazach:
· uczeń powtarza wyrazy po nauczycielu (jeśli dziecko ma trudności, to dzieli wyraz na sylaby),
· nazywanie obrazków , w których „sz” występuje na początku, w
środku,
na końcu wyrazu,
· wyszukiwanie rysunków, których nazwy zawierają głoskę „sz”,
· czytanie całościowe sylab i przepisywanie ich poni ej: sza sze szo szu szy szą szę,
· czytanie zestawień samogłosek z dwuznakiem „sz”:
asz esz osz isz usz ysz
ąsz ęsz
asza osze asze iszę
ęszą
uszą yszy aszu
· czytanie wyrazów z „sz”: szablon, szachy, szary, szafka, szampon, szałwia, szarfa, szatyn,
szelki, szereg, szopa, szosa, szumi, szuka, szyja, piszę, noszę, wiszę, proszą, koszą, piszą,
młodszy, starszy,
· tworzenie i odczytywanie wyrazów:
szy-deł-ko, szu-fla-da, szy-bo-wiec,szysz - ka
· tworzenie, odczytywanie i zapisywanie wyrazów z końcówką – szek:
fartu
wuja
pu
łańcu
palu
braci
okru
etap wywoływania głoski „cz”:
· głoskę „cz” mo na uzyskać ze spółgłoski „t” dziąsłowego, przedłu ając nieco jej eksplozję,
· wargi powinny być zaokrąglone i wysunięte do przodu (tak jak przy o),
· dziecko musi podnieść czubek języka w okolice wałka dziąsłowego, znacznie zbli yć zęby do
siebie i powiedzieć „t” dziąsłowe,
•
wymowa głoski „cz” w sylabach:
· spółgłoska „cz” w nagłosie: czu czo cza czy cze,
· spółgłoska „cz” w
śródgłosie:
uczu oczo acza ecze yczy iczy,
· spółgłoska „ cz” w wygłosie: ucz ocz acz ecz ycz icz,
•
głoska „cz” w wyrazach:
· uczeń powtarza wyrazy po nauczycielu (jeśli dziecko ma trudności, to dzieli wyraz na sylaby),
· nazywanie obrazków , w których „cz” występuje na początku, w
środku,
na końcu wyrazu,
· wyszukiwanie rysunków, których nazwy zawierają głoskę „cz”,
·czytanie całościowe sylab i przepisywanie ich poni ej:
cza cze czo czu czy czą czę
·czytanie i pisanie zestawień samogłosek z dwuznakiem „cz”:
-acz ecz ocz icz ucz ycz
ącz ęcz
-acze ocze aczu iczą uczą yszę
ęszą
·czytanie wyrazów z dwuznakiem „cz”:
czoło, czarny, czosnek, czyta, czapla, czapka, cząstka, Czechy, czekaj, człowiek, czemu, czerwiec,
czerwień, czynny, płacze, piecze, skacze, liczy, kluczy, uczy, buczy,
· nazywanie rysunków i łączenie z właściwym podpisem:
znaczek czołg doniczka
kaczka czapka teczka
•
"Co szumi?”"– wypowiadamy zdania, a dziecko wybrzmiewa głoskę sz
Szumi morze – szszsz...
Szumi wiatr – szszsz...
Szumi woda – szszsz...
Szumi las – szszsz...
Szumią drzewa – szszsz...
Szumią liście – szszsz...
Szumię ja – szszsz...
Szumisz ty – szszsz...
Szumi mama – szszsz...
Szumi tata – szszsz
Szumi miś – szszsz...
•
Piosenka pt. „Wesołe nutki”:
"Sza sza sza
śpiewają
dzieci
sza sza sza
śpiewam
ja sam" (śpiewając zmieniamy samogłoski: o, e, u, i, y,
ą, ę)
Zamiast
śpiewać
sza-sza itp. mo emy
śpiewać
cza-cza, a- a lub d a-d a;
•
Zabawa fabularyzowana "Król wiatrów":
Za siedmioma lasami, za siedmioma rzekami na ogromnej górze mieszka Król Wiatrów.
Wiosną wiatr zlatuje z góry i głośno szumi szszsz budząc zwierzęta ze snu zimowego. Z kolei
w sadzie szumi łagodnie szszsz, by nie postrącać płatków z kwitnących drzew. Latem
najczęściej le y w hamaku rozwieszonym wśród drzew, które szumią cichutko szszsz.
Obserwuje bawiące się dzieci. Gdy nad placem zabaw zbierają się chmury mocno szumi
szszsz, by je rozpędzić. Kiedy słońce mocno
świeci
i dzieciom jest bardzo gorąco, wtedy szumi
lekko szszsz. Jesienią zaś przegania czarne, listopadowe chmury, szumiąc groźnie szszsz.
Zagląda przy tym do okien, by zobaczyć jak bawią się dzieci w domach i przedszkolach. Stuka
w okienka i szumi łagodnie szszsz, aby dzieci wpuściły go do
środka.
Lecz dzieci wołają: -
wietrzyku psotniku masz chmurki przegonić szszsz, utulić sarenki w lesie szszsz, kału e
osuszyć szszsz i liście posprzątać szszsz, bez ciebie có zrobi jesień? Gdy przychodzi mroźna,
sroga zima wiatr hula po
świecie
najwięcej i głośno woła szszsz.
•
Szedł po drodze Szymek do szkoły się uczyć i tak wcią powtarzał:
szu – szu, szo – szo, sza – sza,
szy – szy, sze – sze.
Taki mały Szymek,
co uczyć się chciał.
Szymek mo e powtarzać ró ne sylaby, w których „sz” jest na początku, w
środku
lub
na końcu sylaby, np.sza – asza – asz. Dzieciom łatwiej jest powtarzać
ćwiczoną
głoskę, gdy
jest ona połączona ze spółgłoską, np. szfa, szcha, szka, szla, szła, szma, szna, szpa, szta.
Codziennie mo na powtarzać inną sylabę, w ró nych kombinacjach, np. sza – asz, sza –
asza, szpa – aszpa.
Bohaterem wierszyka mo e te być Czarek, anetka czy D im, którzy powtarzają
sylaby zawierające głoski, od których zaczynają sie ich imiona –czu-czu, czo-czo, u- u, o-
o, d u-d u, d o-d o.
Powtarzanie sylab mo na połączyć z wykonywaniem rytmicznych ruchów naprzemiennych,
np. dotykać na zmianę prawą ręką do lewego, a lewą do prawego kolana, ramienia, pięty,
ucha, łokciem kolana, dotykać kolejno palcem jednej ręki do palców drugiej ręki (jedno
dotknięcie na jedną sylabę), klaskać na przemian w dłonie (siedząc naprzeciw mamy,
kolegi).
Ćwiczenia
te nie tylko poprawią koordynację ruchową, ale sprawią, e dziecko
chętniej będzie powtarzać sylaby, bowiem prawidłową wymowę pomogą utrwalić
wielokrotne powtórzenia. Lepiej
ćwiczyć
krótko, a częściej – koniecznie trzeba uwzględnić
mo liwości dziecka i dbać o to, aby się nie zniechęciło.
•
Wśród obrazków wyszukujemy i nazywamy te zaczynające się na sz, cz, lub d np.
szczotka, sznurek, szalik, szałas, szachy, szklanka, szufelka, szafa, szpilk, czapka, czekolada,
czajnik, czarodziej, d em,d d ownica, yrafa, aba, rzeka, ółw,
•
Zabawa „Papierowa kula”: nauczyciel wypowiada naprzemiennie „s” i „sz”, gdy dziecko
usłyszy „sz” szeleści papierowa kulą, (warianty: sylaby z „s” i „sz”: sa, sza, so, szo, se, sze;
wyrazy z głoską „s” lub „sz”: sanki, sowa, szklanka, szyja, sukienka, samolot, kasztan, kosz,
mysz, stół, sosna, szkoła),

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin