Souad - Spalona żywcem.pdf

(694 KB) Pobierz

SOUAD

SPALONA ŻYWCEM

MIAŁAM NA SOBIE OGIEŃ

Jestem dziewczyną, a dziewczyna musi chodzić szybko, z głową pochyloną ku ziemi,

tak jakby miała liczyć własne kroki. Nie może podnosić wzroku, nie powinna nigdy

spoglądać na prawo czy lewo, bo gdyby jej oczy napotkały spojrzenie jakiegoś

mężczyzny,

cała wioska uznałaby ją za charmuta.

Gdyby jakaś zamężna sąsiadka, stara kobieta lub ktokolwiek inny spostrzegł ją

całkiem samą na ulicy, bez matki, starszej siostry, owieczek, snopka siana czy kosza z

figami,

także będą o niej mówić: chamuta

Aby nie patrzeć pod nogi, ale prosto przed siebie, aby wejść do sklepu, aby

wydepilować się i nosić biżuterię - dziewczyna musi wyjść za mąż.

Jeśli dziewczyna nie ma męża, a może go mieć, kiedy już ukończy czternaście lat - tak

było w przypadku mojej matki - cała wioska zaczyna sobie z niej kpić. Jednak żeby wyjść

mąż, dziewczyna musi czekać na swoją kolejkę w rodzinie. Najpierw trzeba wydać

najstarszą

córkę, po niej dopiero następne.

W domu mojego ojca jest za dużo córek. Cztery, w dodatku wszystkie w wieku

zamążpójścia. Są także dwie przyrodnie siostry, córki drugiej żony naszego ojca. To

jeszcze

dzieci. Jedyny samiec w rodzinie, uwielbiany przez wszystkich syn, nasz brat Assad,

narodził

się, w pełni chwały, pomiędzy tymi wszystkimi dziewczynami, jako czwarty. Ja jestem

trzecia.

Mój ojciec, Adnan, jest bardzo niezadowolony z mojej matki, Leili, która dała mu aż

tyle córek. Nie cieszy się również swoją drugą żoną, Aichą, która także urodziła mu same

córki.

Najstarsza Noura późno wyszła za mąż; ja miałam wówczas już około piętnastu lat.

Kainat, drugą z kolei, nikt jakoś nie prosił o rękę. Usłyszałam, że jakiś mężczyzna

rozmawiał

o mnie z ojcem, ale muszę zaczekać na ślub Kainat, by zamarzyć o własnym. Chyba

jednak

Kainat nie jest dostatecznie ładna, a może zbyt powolna w pracy… Nie wiem, dlaczego

nikt

się o nią nie stara, ale jeśli pozostanie starą panną, stanie się pośmiewiskiem całej wsi, a ja

razem z nią.

Jak daleko zdołam sięgnąć pamięcią, nigdy się nie bawiłam ani nie miałam żadnych

innych przyjemności. Urodzić się w mojej wiosce dziewczyną oznaczało klątwę,

nieszczęście.

Jedynym spełnieniem marzenia o wolności może być małżeństwo. Opuścić rodzinny dom,

przenieść się do domu męża i nigdy już nie wrócić, choćby na nowym miejscu miało się

być

bitą. To wielki wstyd, jeśli zamężna kobieta wraca do domu swojego ojca. Nie powinna

szukać opieki poza swoim nowym domem, a gdy tak zrobi, obowiązkiem rodziny jest

odesła-

nie jej z powrotem.

Moja siostra była bita przez męża i przynosiła nam wstyd, bo przychodziła się

poskarżyć.

Ma szczęście, że w ogóle ma męża - ja mogę tylko o tym marzyć.

Od momentu kiedy usłyszałam, jak ten mężczyzna rozmawiał o mnie z ojcem,

rozsadzała mnie niecierpliwość i ciekawość. Wiedziałam, że ten chłopak mieszka trzy,

cztery

kroki od nas. Czasem widziałam go z wysokości tarasu, na którym rozwieszałam bieliznę.

Wiedziałam, że ma samochód, ubiera się w garnitur, zawsze nosi walizeczkę. Pewnie

pracował w mieście i miał dobry zawód, bo nigdy nie ubierał się jak robotnik, zawsze był

nieskazitelnie czysty. Chciałam przyjrzeć się z bliska jego twarzy, ale bałam się, że

rodzina

mnie na tym przyłapie. Tak więc, kiedy szłam do stajni po siano dla chorego osła,

kroczyłam

szybko drogą w nadziei, że zobaczę go z niewielkiej odległości. Ale on za daleko

parkował

swój samochód. Dzięki pilnym obserwacjom mniej więcej wiedziałam, o której wychodzi

domu do pracy. O siódmej rano udawałam, że składam bieliznę na tarasie albo że idę po

dojrzałe figi lub trzepię dywan, by tylko zobaczyć, chociaż przez minutkę, jak idzie do

samochodu. Musiałam to robić szybko, aby nikt nie zauważył.

Wchodziłam po schodach, przechodziłam przez pokoje, by dostać się na taras,

energicznie potrząsałam dywanem i spoglądałam poprzez cementowy mur, zerkając w

prawą

stronę. Jeśli ktoś mnie obserwował, nie zgadł, że wyglądam na ulicę.

Czasami udawało mi się go zobaczyć. Ależ byłam zakochana w tym mężczyźnie i jego

samochodzie! Na tarasie wyobrażałam sobie mnóstwo rzeczy: oto zostałam jego żoną i tak

jak

dzisiaj patrzyłam na oddalający się samochód, dopóki nie straciłam go z oczu, a on potem

powraca z pracy przed zachodem słońca. Zdejmuję mu buty i, klęcząc, myję mu stopy, tak

jak

moja matka robi to ojcu. Przynoszę mu herbatę, przyglądam się, jak pali swoją długą

fajkę,

siedząc niczym król na progu domu. Jestem kobietą, która ma męża!

A więc będę mogła się malować, wyjść do sklepu, wsiąść do tego wspaniałego

samochodu z moim mężem, a nawet pojechać do miasta. Zniosę wszystko co najgorsze

dla tej

odrobiny wolności - by móc sama przekroczyć próg domu i pójść po chleb do piekarza,

jeśli

będę miała na to ochotę!

Na pewno nigdy nie pozostanę charmuta. Nie będę patrzeć na innych mężczyzn, nadal

będę chodzić bardzo szybko, prosto i dumnie, ale już nie będę liczyć własnych kroków i

wbijać wzroku w ziemię, a wioska nie będzie mogła powiedzieć o mnie nic złego, bo będę

kobietą zamężną.

To właśnie na tym tarasie zaczęła się moja straszna historia. Miałam już więcej lat niż

moja najstarsza siostra w dniu swojego ślubu, czepiałam się nadziei lub wpadałam w

czarną

rozpacz.

Miałam wtedy jakieś osiemnaście lat, może więcej, już sama nie wiem. Moja pamięć

uleciała wraz z dymem tego dnia, kiedy spadł na mnie wielki ogień.

PAMIĘĆ

Urodziłam się w maleńkiej wiosce. Powiedziano mi, że leży ona gdzieś na terytorium

Jordanii, następnie, że w Transjordanii, Cisjordanii, ale ponieważ nigdy nie chodziłam do

szkoły, w ogóle nie znam historii mojego kraju. Powiedziano mi także, że urodziłam się

tam

w 1958 lub 1957 roku. Tak więc dzisiaj mam czterdzieści pięć lat. Dwadzieścia pięć lat

temu

mówiłam tylko po arabsku i nigdy nie oddaliłam się od mojej wioski o więcej niż kilka

kilometrów od ostatniego domu, wiedziałam, że dalej istnieją miasta, ale ich nie

widziałam.

Nie wiedziałam, czy Ziemia jest okrągła czy płaska, nie miałam w ogóle żadnego

wyobrażenia o świecie! Wiedziałam, że należy nienawidzić Żydów, którzy odebrali nam

ziemie. Mój ojciec mówił na nich „świnie”. Nie należało się do nich zbliżać ani ich

dotykać,

bo istniało ryzyko, że wtedy staniesz się taką świnią jak oni. Musiałam modlić się

przynajmniej dwa razy dziennie, recytowałam modlitwy jak moja matka i siostry, ale o

istnieniu Koranu dowiedziałam się dopiero wiele lat później, w Europie. Mój jedyny brat,

król

w naszym domu, chodził do szkoły, ale my, dziewczęta, nie. W moim kraju narodziny

dziewczynki są przekleństwem. Żona powinna najpierw urodzić syna, przynajmniej

jednego,

a jeśli rodzi wyłącznie córki, wszyscy z niej szydzą. Potrzeba najwyżej dwóch lub trzech

dziewczyn do prac domowych, do bydła i prac polowych. Jeśli rodzą się następne, należy

się

ich pozbyć jak najszybciej. Tak właśnie żyłam przez prawie siedemnaście lat, nie wiedząc

niczego innego poza tym, że skoro pojawiłam się na świecie jako dziewczyna, jestem

czymś

gorszym od zwierzęcia.

To było moje pierwsze życie, życie arabskiej kobiety w Cisjordanii. Trwało ono

dwadzieścia lat i tam umarło. Umarłam tam fizycznie, społecznie, na zawsze.

Moje drugie życie zaczęło się w Europie, w końcu lat siedemdziesiątych, na pewnym

międzynarodowym lotnisku. Byłam ludzkim strzępem, cierpiącym na noszach. Do tego

stopnia cuchnęła ode mnie śmierć, że pasażerowie transportującego mnie samolotu zaczęli

protestować. I chociaż ułożono mnie za zasłoną, moja obecność była dla nich nie do

zniesienia. Powiedziano mi, że będę żyła, ale ja czułam, że wcale nie, czekałam na śmierć.

Śmierć była lepsza od cierpień i upokorzenia. Niewiele pozostało z mojego ciała, dlaczego

więc chcieli, żebym żyła, gdy ja sama wolałam już nie istnieć ani cieleśnie, ani duchowo?

Jeszcze dzisiaj zdarza mi się o tym myśleć. Wolałam umrzeć, to prawda, niż stawić

czoło temu nowemu życiu, które mi tak szlachetnie ofiarowywano. Jednak w moim

przypadku przeżyć graniczyło z cudem. Teraz dane mi jest świadczyć o wszystkim w

imieniu

tych kobiet, które nie miały takiej szansy, które nadal umierają z jednego tylko powodu:

bo są

kobietami.

Musiałam nauczyć się francuskiego, słuchając rozmawiających ludzi i zmuszając się

do powtarzania słów, których znaczenie tłumaczono mi gestami: „Boli? Nie boli? Jeść?

Pić?

Spać? Chodzić?” Odpowiadałam znakami „tak” lub „nie”.

Znacznie później nauczyłam się czytać słowa w gazecie, cierpliwie, dzień po dniu. Na

początku rozszyfrowywałam drobne ogłoszenia, nekrologi, krótkie zdania z niewielką

liczbą

słów, które uczyłam się wymawiać fonetycznie. Czasem odnosiłam wrażenie, że jestem

zwierzęciem, które uczą sposobu porozumiewania się, podczas gdy ja stawiałam sobie po

arabsku pytania, gdzie jestem, w jakim kraju i dlaczego właściwie nie umarłam w mojej

rodzinnej wiosce. Wstydziłam się, że nadal jestem przy życiu, jednak nikt o tym nie

wiedział.

Bałam się tego życia, ale nikt tego nie rozumiał.

Powinnam o tym wszystkim powiedzieć, zanim spróbuję poskładać w jakąś całość

kawałki mojej pamięci, gdyż chciałabym, aby moje słowa zostały zapisane w formie

książki.

Moja pamięć jest pełna pustych plam. Pierwsza część mego życia jawi mi się w

formie obrazów, dziwnych i gwałtownych scen, zupełnie jak w telewizyjnym filmie.

Zdarza

mi się, że sama nie mogę w nie uwierzyć, zwłaszcza że mam ogromny kłopot z ich

chronologią. Czy jest na przykład możliwe, by zapomnieć imienia jednej ze swoich sióstr?

Wieku brata w dniu jego ślubu? A przecież nie zapomniałam kóz, owiec, krów, pieca do

pieczenia chleba, prania w ogrodzie, zbierania kalafiorów, cukinii, pomidorów i fig…

stajni i

kuchni… worków zboża i węży. Tarasu, z którego śledziłam ukochanego. Łanu zboża,

gdzie

dopuściłam się „grzechu”.

Tak więc niewiele pamiętam z wczesnego dzieciństwa. Czasem uderza mnie jakiś

kolor czy przedmiot, wtedy zjawia się obraz, jakaś osoba, krzyki, przeplatające się twarze.

Często, kiedy ktoś zadaje mi pytanie, w mojej głowie powstaje pustka. Zdesperowana,

szukam odpowiedzi, ale ona nie nadchodzi. Albo nagle pojawia się jakiś inny obraz i nie

Souad - Spalona żywcem.pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: