Tomasz Trejderowski - Socjotechnika.pdf

(416 KB) Pobierz
tomasz trejderowski
Socjotechnika
Podstawy manipulacji
w praktyce
EnEtEia
Wydawnictwo Psychologii i Kultury
Warszawa 2009
© www.socjotechnika.net, www.eneteia.pl
Tomasz Trejderowski
Socjotechnika
Spis treści
Przedmowa
– Paweł Karpowicz .....................................7
Wprowadzenie:
Wszechobecna socjotechnika
........11
Rozdział 1:
Socjotechnika, czyli sztuka
manipulowania ludźmi
............................................15
Rozdział 2:
Teoretyczne podstawy socjotechniki
....33
Rozdział 3:
Reguła wzajemności
...............................65
Rozdział 4:
Reguła sympatii
......................................95
Rozdział 5:
Reguła niedostępności
........................123
Rozdział 6:
Reguła dowodu społecznego
.............163
Rozdział 7:
Reguła konsekwencji
..........................185
Rozdział 8:
Reguła autorytetu
................................209
Rozdział 9:
Reguła wartości
....................................231
Rozdział 10:
Narzędzia wpływu
.............................245
Rozdział 11:
Obrona przed manipulacją
..............281
Bibliografia
.................................................................291
© www.socjotechnika.net, www.eneteia.pl
Tomasz Trejderowski
Socjotechnika
Rozdział
1
Socjotechnika, czyli sztuka
manipulowania ludźmi
Czym jest socjotechnika?
Termin „socjotechnika” jest niejednoznaczny. Okre-
śla się nim zarówno ogół metod i działań zmierzają-
cych do uzyskania pożądanego zachowania jednostek
i grup ludzkich, jak i naukę o sposobach i wynikach
świadomego wpływania na rzeczywistość społeczną
poprzez prawo, edukację, sprawowanie władzy itd.
Ujmując rzecz inaczej, można powiedzieć, że socjo-
technika w znaczeniu pierwszym to oddziaływanie
na innych, sprawiające, że podświadomie zachowują
się oni w taki sposób, w jaki świadomie i z własnej
woli prawdopodobnie nie zachowaliby się, bądź by
podjęli decyzję, których by nie podjęli. Socjotechnikę
nazywa się też manipulacją, wywieraniem wpływu,
sterowaniem ludźmi itp. Pożądane zachowania
i decyzje uzyskuje się, fałszując rzeczywistość na
różne sposoby – od prostego naginania faktów
i dobierania ich tak, by przemawiały za określoną
tezą, do otwartego kłamstwa.
© www.socjotechnika.net, www.eneteia.pl
15
Tomasz Trejderowski
Socjotechnika
Obszarów stosowania socjotechniki jest wiele.
Poniżej przedstawiam swój autorski podział, który
obejmuje dziewięć grup:
zz
władza, polityka i stanowienie prawa,
zz
prawo, sądy, policja i instytucje egzekwowania
prawa,
zz
edukacja, resocjalizacja i wychowanie,
zz
zarządzanie zasobami ludzkimi i negocjacje
biznesowe,
zz
media i środki masowego przekazu,
zz
marketing, reklama, sprzedaż, konsumpcja,
zz
życie codzienne, rodzina, uczucia i stosunki
międzyludzkie,
zz
religia, kościoły i wyznania, zakony, sekty,
zabobony,
zz
socjoinformatyka – naruszanie bezpieczeństwa.
Ostatnia z wymienionych grup jest najmłodszą
i dość specyficzną domeną socjotechniki. Wpraw-
dzie oszustwo i próby zawładnięcia rzeczami nie-
przeznaczonymi dla usiłującego je zdobyć są tak
stare jak świat, jednakże dopiero popularyzacja
nowoczesnych technik telekomunikacyjnych i in-
formatycznych (głównie Internetu), które uczyniły
niedostępny kiedyś świat globalną wioską, spowo-
dowały eskalację stosowania tego rodzaju technik
i metod na niespotykaną wcześniej skalę. Dlatego
w starszych publikacjach grupa ta może w ogóle
nie występować.
Podstawowe błędy socjotechniczne
Co stanowi o skuteczności wywierania wpływu przez
stosujących socjotechnikę? Są trzy podstawowe
błędy w ocenie rzeczywistości, których popełnianie
sprawia, iż postępujemy tak, jak sobie tego życzą
16
© www.socjotechnika.net, www.eneteia.pl
Tomasz Trejderowski
Socjotechnika
manipulatorzy: ograniczony horyzont, przenoszenie
cech, zmiana punktu widzenia.
O g r a n i c z o n y h o r y z o n t jest to opieranie
całości dostępnej wiedzy na temat przedmiotu, oso-
by, cechy lub sytuacji na tylko jednym fakcie, jednej
informacji, jednej cesze. Reszta jest dopowiadana
przez nas samych, zwykle w sposób zaplanowany
przez tego, kto usiłuje wywrzeć na nas wpływ.
Jednak uważne przyjrzenie się detalom w wielu
przypadkach może zmienić wydźwięk całej sytuacji
albo opinii o kimś lub o czymś. Poddawaniu się
manipulacji sprzyja chęć podążania „na skróty”.
Zamiast przeanalizować sytuację lub ocenę, woli-
my gotowe, łatwe do zaakceptowania rozwiązanie,
często podsuwane przez manipulatora. W wielu
przypadkach nie mamy innej możliwości. Żyjemy
w świecie i czasach gigantycznego pędu i natłoku
informacji. Chcąc zrozumieć, zanalizować i ocenić
wszystkie fakty, prawdopodobnie popadlibyśmy
w obłęd. Lecz w wielu sytuacjach świadomie wy-
bieramy wygodniejsze rozwiązanie, nawet wtedy,
gdy wiemy, że jesteśmy przedmiotem manipulacji,
a droga „na skróty” jest dla nas mniej korzystna.
Praktycy wpływu społecznego często wywołują
w naszej świadomości i podświadomości wrażenie,
iż pewne cechy, argumenty są związane z innymi.
Związki te są pozorne i dlatego łatwo dochodzi do
p r z e n o s z e n i a c e c h jednej rzeczy na drugą,
zgodnie z czterema najczęściej wykorzystywanymi
regułami socjotechnicznymi: sympatii, niedostęp-
ności, autorytetu, wzajemności.
Z regułą sympatii mamy do czynienia, gdy na
przykład seksowna dziewczyna reklamuje samochód.
Jej uroda i seksapil powodują pozytywne skojarze-
nia z reklamowanym przedmiotem i podświadome
przenoszenie tych skojarzeń na cechy samochodu.
© www.socjotechnika.net, www.eneteia.pl
17
Zgłoś jeśli naruszono regulamin