Robert Piotrowski - (2003) Problem filozozficzny ładu społecznego a porównawcza nauka o cywilizacjach.pdf

(9431 KB) Pobierz
ROBERT PIOTROWSKI
problem filozoficzny
ładu społecznego
a porównawcza nauka
o cywilizacjach
ROBERT PIOTROWSKI
problem filozoficzny
ładu społecznego
a p o r ó w n a w c z a nauka
o cywilizacjach
Wydawnictwo Akademickie
DIALOG
Warszawa 2003
SPIS T R E Ś C I
W stęp
0. W prow adzenie
Feliks Koneczny. Bieg twórczości Konecznego a powstanie nauki
o cywilizacjach. Podstawa etnograficzna. Punkt wyjścia. O czym
jest ta książka. Metoda wykładu. Analogie i kombinacje. Zastrze­
żenia. Racje psychologiczne. Przegląd treści. O analogiach. Dwie
aksjologie. Uzasadnienie przyjętej metody. Socjologia w perspek­
tywie grup i wartości. Pojęcie historii. Napęd dziejów.
xi
1
1. U podstaw kultury
Preliminaria. Próby określenia cywilizacji. Postulat cywilizacyjny.
Dwie definicje. Rysy platońskie. Podstawowe pojęcia.
25
2. Zasadnicze pojęcia doktryny Konecznego
Dualizm a badanie praw duchowych. Abstrakty. Energia. Iloczyn
społeczny zamiast sumy energetycznej. Trójprawo. Rodzaje zrze­
szeń, ustroje rodowe, trójprawa. Rozdroża dziejowe.
Radix.
Tra­
jektorie ewolucji kulturowej. Szeregi pojęć. Indywidualność. Tra­
dycja i opanowywanie czasu. Przykłady. Historyzm. Organizmy
a mechanizmy. Monizm i dualizm. Sześć wyróżników. Sakral-
ność. Generalia a uniwersalia w etykach. Trzy źródła etyki. „Pra­
wa dziejowe". Stany chaotyczne i abstrakty wirulentne. Ciągi cy­
wilizacyjne.
45
X
Problem filozoficzny ładu społecznego ...
3. Zagadnienia szczegółow e
Unde multitudo?
Czterokroć brak determinaq'i: rasa, technika, ję­
81
zyk, religia. Religia a szeregi pojęć. Cywilizacje są samodzielne
i ostateczne. Siedem klasyfikacji i siedem cywilizacji. Enumeracja.
Kombinatoryka. Przestrzeń cywilizacji. Dygresja o ekonomii.
Kombinatoryka ekonomiczna. Informacja i żywotność. Narodzi­
ny cywilizacji. Życie to walka. Centra a peryferie. Kręgi kultur.
Problem współistnienia. Upadek, agonia i śmierć. Granice eks­
pansji. Fikcja ludzkości i historyczny sens cywilizacji.
4. Kombinacje i problem y filozoficzne
Kein Bandwurm.
Problem Europy. Problem islamu. Kres rozwoju.
135
Newman. Łoś z Malmesbury. Spencer. Poziomy rzeczywistości.
Problem czasu.
Sociologia more psychologico. Spiritus temporum.
Prognoza.
5. Dwa m odele
Terminologia systemowa i modelowa. Morfizmy. Części a całość.
Założenia wstępne. Pierwsza wersja. Zarzuty. Drugie podejście.
171
6. Zakończenie
Une seule chose.
Zobowiązania ontologiczne.
Vis abdita.
185
191
A neks.
Cyw ilizacje po am erykańsku
Samuel Huntington. Lista terminów. Tezy Huntingtona. Cywili­
zacja powszechna? Pokrewieństwa kulturowe i zderzenia cywili­
zacji. Brak definicji a metafora mapy. Ewenement cywilizacji za­
chodniej.
U ntergang des Abendlandes.
Implikacje. Znów Koneczny.
Spis skrótów tytułów dzieł Konecznego
L iteratu ra
Spis w ykorzystanych pojęć Koneczniańskich
Skorowidz nazw isk
Sum m ary
207
209
233
235
239
WSTĘP
Pytania o pierwsze zasady organizacji i dziejów społeczeństwa są tak
dawne jak wszelkie o tych sprawach pojęcie. Mniej lub bardziej prze­
konywające odpowiedzi leżą w dziedzinach mitu, religii, filozofii i
nauk szczegółowych, a większość z nich w istocie dotyczy zupełnie
innych kwestii. Jeśliby ograniczyć się tylko do filozofii i nauk, to i tak
trudno o utrzymanie jednolitego ciągu rozważań, konsekwencji termi­
nologicznej a nawet o zachowanie więzi z istotą zagadnienia. Pojawia­
ją się niejasności co do metod, „zasady historii" mieszają się z „sensem
dziejów", przeszłość mota się z teraźniejszością i przepowiednią.
Każda z wysuwanych teorii czy hipotez wyraża i rozwija którąś z
potocznych intuicji, żadna zaś nie obejmuje ich wszystkich. Nie da się
o dziejach rozumianych całościowo pisać tak, jak o losach pojedyn­
czych ludzi, czy poszczególnych państw. Nauka
o historii
musi szukać
solidnych podstaw pozahistorycznych.
Zgłoś jeśli naruszono regulamin