Elektroniczne metody płatności. Istota, rozwój, prognozy - Bartłomiej Chinowski.pdf

(844 KB) Pobierz
Spis treści
Wprowadzenie
Charakterystyka systemów płatności elektronicznych
Działanie systemów płatności internetowych
Mikropłatności
Rozwój płatności elektronicznych
Etapy rozwoju płatności elektronicznych
Determinanty rozwoju płatności elektronicznych
Rynek e-płatności w Unii Europejskiej i w Polsce
Rynek płatności elektronicznych w Unii Europejskiej
Rynek e-płatności w Polsce
Regulacje prawne
Regulacje prawne w UE
Regulacje prawne w Polsce
Podsumowanie
Słowniczek
Bibliografia
Wykaz źródeł internetowych
Wprowadzenie
Płatności elektroniczne, zwane także e-płatnościami
1
to płatności dokonywane za
pośrednictwem internetu
2
. Obejmują one wszystkie operacje finansowe
dokonywane na odległość przy użyciu urządzeń elektronicznych takich jak:
komputery, telefony komórkowe i tablety
3
. Płatności elektroniczne mogą być
realizowane różnymi kanałami: poleceniami przelewu, kartami płatniczymi lub za
pośrednictwem dostawców płatności elektronicznych. W większości przypadków są
one odwzorowaniem tradycyjnych metod płatności – jak płatność przelewem lub
kartą płatniczą – dostosowanych do specyfiki internetu. Podstawą ich działania jest
dostawca usług płatniczych (PSP
4
), pośredniczący między bankiem klienta
dokonującego zakupu a sprzedawcą lub pośredniczący tylko między stronami
transakcji.
W większości systemów płatności elektronicznych nie ma praktycznie żadnej różnicy między płatnością
krajową a płatnością zagraniczną. Jest to znacznie tańsze rozwiązanie niż zagraniczny przelew bankowy.
Powstanie i rozwój płatności elektronicznych jest ściśle związany z handlem
internetowym. Dzięki temu są one znacznie lepiej przystosowane do wymagań
handlu elektronicznego niż karty płatnicze i tradycyjne przelewy bankowe, których
koncepcje tworzone były jeszcze przed upowszechnieniem internetu. Można
wymienić następujące przewagi konkurencyjne płatności elektronicznych:
wygodę – dostawca usług płatniczych zapewnia wymianę niezbędnych informacji
między stronami transakcji, dzięki czemu klient nie musi wypełniać polecenia
przelewu ani przekazywać adresu dostawy sprzedawcy;
bezpieczeństwo – wielu dostawców płatności udziela gwarancji dostarczenia
towaru odpowiedniej jakości przez sprzedawcę, a w razie niewywiązania się
przez niego z umowy kupujący może łatwiej odzyskać swoją wpłatę;
szybkość – informacja o dokonaniu wpłaty przez klienta jest przekazywana
sprzedającemu niemal natychmiast, dzięki czemu od razu może on rozpocząć
realizację zamówienia;
pewność – klient tylko potwierdza polecenie przelewu wcześniej wypełnione
przez dostawcę płatności, dzięki czemu wyeliminowane jest ryzyko pomyłki przy
wpisywaniu danych sprzedawcy.
Z punktu widzenia sprzedawcy zaletą płatności elektronicznych jest wysokość
prowizji – jest ona niższa niż w przypadku transakcji zawieranych za pomocą kart
płatniczych
5
. Na rynku płatności internetowych konkurencja między dostawcami
usług płatniczych jest większa niż na funkcjonującym na granicy oligopolu rynku
kart płatniczych. Dzięki temu dostawcy usług płatniczych są zmuszeni do rynkowej
rywalizacji i oferują sklepom korzystającym z ich systemu korzystniejsze warunki
handlowe. W efekcie technologia i liczba zastosowań płatności elektronicznych
rozwijają się znacznie szybciej niż w przypadku tradycyjnych metod płatności.
Jednym z przykładów szybkiego rozwoju płatności elektronicznych i stagnacji
tradycyjnych metod płatności są płatności transgraniczne. W większości systemów
płatności elektronicznych nie ma praktycznej różnicy między płatnością krajową
a płatnością zagraniczną, podczas gdy np. zagraniczny przelew bankowy obciążany
jest przez banki wysoką prowizją, a często wymaga też dokonania przewalutowania
po niekorzystnych dla klienta kursach walut.
Płatności elektroniczne zdobywają coraz większą popularność także w Polsce.
W przypadku rynku polskiego dodatkowym czynnikiem przemawiającym na korzyść
płatności elektronicznych jest niewielka – w stosunku do innych krajów
rozwiniętych – popularność kart umożliwiających płatność w internecie
6
.
W związku z tym osoby płacące za internetowe zakupy przy wykorzystaniu
tradycyjnych, nieprzystających do e-handlu metod płatności, mają większą
motywację do zastąpienia ich płatnościami elektronicznymi, niż gdyby korzystały
z kart płatniczych. W konsekwencji, dzięki ominięciu szerokiego wykorzystania
jednej generacji płatności, polski handel elektroniczny ma szansę dogonić pod
względem popularyzacji nowoczesnych metod płatności rynki krajów najbardziej
zaawansowanych.
Handel elektroniczny w Polsce ma szansę w niedługim czasie stać się jednym z najbardziej
zaawansowanych na świecie.
W opracowaniu omówione zostały techniczne, ekonomiczne oraz prawne
uwarunkowania rozwoju rynku płatności elektronicznych. Przedstawiono zarys
blisko 20-letniej historii ewolucji metod płatności, a także aktualny stan oraz
przewidywania dotyczące tego segmentu gospodarki w kilkuletnim horyzoncie
czasowym. Omówione zostały również procesy zachodzące na rynku polskim,
z uwzględnieniem jego pozycji na tle rynków innych państw Unii Europejskiej.
Część opracowania poświęcona jest spojrzeniu na płatności z punktu widzenia
użytkownika końcowego – opisane zostały przewagi konkurencyjne oraz ryzyko
wynikające ze stosowanych obecnie rozwiązań technicznych i prawnych.
Celem niniejszej publikacji jest przedstawienie procesów, które w ostatnich latach
zaszły na rynku płatności elektronicznych. Nie do uniknięcia jest sytuacja, w której
wybrane cytowane dane, w porównaniu z szybko aktualizowanymi informacjami
w internecie, mogą w momencie opublikowania nie być tymi ostatnimi dostępnymi.
Pozostaje jedynie zachęcić zainteresowanych czytelników, aby korzystając
z podanych w przypisach i bibliografii źródeł, postarali się uzyskać najnowsze dane
samodzielnie. W obecnej dobie technologicznej jest to problem wszystkich
publikacji drukowanych, a niniejsza nie jest tu wyjątkiem.
Stosowane w niniejszym opracowaniu słownictwo podparte jest częściowo
angielską terminologią. Polskie nazewnictwo w omawianej dziedzinie jeszcze się nie
ugruntowało bądź w ogóle nie powstało. Jednocześnie należy zauważyć, że nawet
terminologia angielskojęzyczna bywa niejednoznaczna – np. termin PSP bywa
używany zamiennie z Independent Sales Organization – ISO czy Merchant Service
Provider – MSP
.
Omawiane dane dotyczące rozmiarów rynków internetowych i zawieranych na nich
transakcji mogą znacząco różnić się, w zależności od cytowanego źródła. Ośrodki
badawcze przyjmują różne metody pozyskiwania informacji i różnie definiują
pojęcia rynku internetowego i poszczególnych metod płatności. Jednak choć
wymienione dane wykazują znaczące różnice w wartościach bezwzględnych, to
w większości przypadków potwierdzają występowanie tych samych trendów.
1
Terminologia usług płatniczych została szczegółowo omówiona w opracowaniu M. Polasika i K.
Maciejewskiego Innowacyjne usługi płatnicze w Polsce i na świecie, „Materiały i studia” nr 241, NBP
,
Warszawa 2009, s.14–16.
Niniejsze opracowanie omawia zagadnienia związane z płatnościami na stronach internetowych,
nie zajmuje się natomiast pokrewną problematyką związaną z płatnościami elektronicznymi
dokonywanymi za pośrednictwem telewizji i konsol do gier.
Ani w praktyce biznesowej, ani w teorii naukowej nie istnieje jedna, powszechnie uznawana definicja
pojęcia płatności. W zależności od potrzeb może ona obejmować płatności mobilne, w skład których
wchodzą metody płatności, których funkcjonowanie nie jest uzależnione od internetu, czyli z definicji
nie są płatnościami internetowymi. Granica między płatnościami mobilnymi a płatnościami
elektronicznymi jest nieostra i wydaje się, że w przyszłości jeszcze bardziej będzie się zacierać.
Ang. Payment Service Provider.
K. Budek, Jak ułatwić płacenie e-klientom, [w:] Internet Standard Raport eCommerce 2012, red.
A. Jadczak, Internet Standard, Warszawa 2012, s. 12.
Oprócz kart kredytowych można do tego celu stosować karty przedpłacone (pre-paid), karty
wirtualne i wybrane modele kart debetowych.
2
3
4
5
6

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin