Pfiffner L. - Wszystko o ADHD. Kompleksowy, praktyczny przewodnik dla nauczycieli.pdf

(49588 KB) Pobierz
Linda J. Pfiffner
Wszystko o ADHD
Kompleksowy, praktyczny przewodnik dla nauczycieli
Przekład
Jacek Bieroń
Zysk i S-ka
W ydawnictwo
Spis treści
P o d z ię k o w a n ia..................................................................................................................
P r z e d m o w a .......................................................................................................................
W s t ę p .................................................................................................................................
W p ro w a d z e n ie..................................................................................................................
9
11
13
14
Rozdział pierw szy
Przegląd AD H D .............................................................................................................
Czym je st A D H D ....................................................................................................
A D H D w trakcie życia o s o b y ................................................................................
Podtypy A D H D ........................................................................................................
Problemy, które często pojaw iają się łącznie z A D H D ..............................
Co je st przyczyną A D H D .....................................................................................
W pływ AD HD na nauczycieli
...........................................................................
Edukacyjne potrzeby dzieci z A D H D .................................................................
Etykiety d ia g n o s ty c z n e ..........................................................................................
Rozdział drugi
A D H D w klasie: model nauczania rów noległego . . .
D ostosow anie o to c z e n ia .......................................................
Strategie n a u c z a n ia .................................................................
Zaangażow anie uczniów w proces dydaktyczny . . .
W zorcow e program y zaprojektow ane w celu skutecznej
Zadania i prace pisemne
..................................................
Interw encje — oddziaływ anie na zachow ania dzieci w
r ó w n o le g łe g o ..................................................
Zasady stosow ania interwencji w modelu nau<
U stanaw ianie r e g u ł .............................................
. . .
Zaangażow anie dzieci w czasie l e k c j i .................................................................
U dzielanie w s k a z ó w e k ..........................................................................................
Strategiczne kierow anie twojej u w a g i .................................................................
Specjalizow ane program y dla uczniów z A D H D .............................................
17
17
18
20
26
29
30
31
33
oz
64
65
67
72
5
Rozdział trzeci
Z ind y w idualizo w ane p ro g ra m y behaw ioralne: gdy p o trze b a wi ę c e j . . .
Ocena z a c h o w a n ia ..................................................................................................
Wybór celów oraz pożądanych z a c h o w a ń ......................................................
U stanaw ianie k o n s e k w e n c j i ...............................................................................
Stosowanie przyw ilejów i zajęć jako n a g r ó d .................................................
Stosowanie gospodarki ż e t o n o w e j .....................................................................
Program y nagród indywidualnych i k l a s o w y c h ............................................
N agrody g r u p o w e ..................................................................................................
Zaspokajanie potrzeby n o w o ś c i ..........................................................................
Stosowanie k o n t r a k t ó w ........................................................................................
Samokontrola i sam oocena
...............................................................................
W ycofywanie program ów n a g r ó d .....................................................................
Rozsądne stosow anie negatywnych k o n s e k w e n c j i........................................
Stosowanie kosztu r e a k c j i ...................................................................................
Stosowanie z a d a ń ..................................................................................................
Stosowanie w ykluczania
....................................................................................
84
84
88
90
91
95
101
111
115
116
118
121
122
122
127
128
U regulow ania praw ne dotyczące identyfikacji, poradnictw a oraz terapii
AD HD z punktu w idzenia n a u c z y c i e l a .......................................................
Jakie terapie stosuje się w przypadku A D H D ..................................................
163
165
Rozdział ósmy
M otyw ow anie n a u c z y c ie la
..........................................................................................
168
Rozdział dziewiąty
Pytania i odpowiedzi
...............................................................................................
170
174
176
Bibliografia i literatura u z u p e łn ia ją c a ......................................................................
Ź r ó d ł a .................................................................................................................................
Rozdział czwarty
P a rtn e rstw o rodziców i n a u c z y c i e l i .....................................................................
W spółpraca
.............................................................................................................
D zienna karta z raportem dla r o d z i c ó w ...........................................................
130
130
131
Rozdział piąty
D ecyzja o w y borze s t r a t e g i i ....................................................................................
Lista problem ów i strategii
...............................................................................
Przykładow e rozw iązania powszechnie w ystępujących problem ów dzieci
z A D H D .................................................................................................................
141
142
146
Rozdział szósty
J a k ocenić, czy p ro g ra m d z i a ł a ...............................................................................
Jak zatopić w łasną ł ó d ź .........................................................................................
Stosowanie techniki rozwiązywania problem ów do m odyfikacji program u
152
152
154
Rozdział siódm y
A D HD : poza k l a s ą ........................................................................................................
Krótka historia A D H D .........................................................................................
W jaki sposób diagnozuje się A D D /A D H D ......................................................
Co należy zrobić, gdy podejrzewa się, że uczeń m oże m ieć ADHD
. .
Jaka je st rola specjalistów w diagnozowaniu it e r a p i i ....................................
157
157
158
160
161
6
Podziękowania
K siążkę tę dedykuję:
° pracownikom Centrum Rozwoju Dziecka przy University o f Califor­
nia w Irvine: Davidowi Aglerowi, Jennifer Baiir, Cheryl Crosswait,
Danielowi Flynnowi, Rose Holland, Kelly Passante, Cindy Vander-
veen i dr. Ronaldowi K otkinow i, których wieloletnie doświadczenie
w uczeniu dzieci z ADHD stanowiło dla mnie nieocenioną pomoc
° Sarah Churchill, Donnie Hall, K athleen Healy, Norrie Hirsch, Karen
Lerner, Shirley LaCroix, Fran M artin, M ary Olvak, Jayowi Teema-
nowi i Suzanne Vighetti — nauczycielom z różnych stron USA, któ­
rzy podzielili się ze m ną swoimi pomysłami sprawdzonymi w ich
własnej pracy z dziećmi z ADHD
• m oim nauczycielom i opiekunom naukowym, dr Susan O ’Leary,
dr. Jamesowi Swansonowi i dr. Russellowi Barkleyowi, którzy wspie­
rali mnie w pracy naukowej i klinicznej
° Terry Cooper, która zachęciła mnie do napisania tej książki, oraz
pełnym entuzjazmu pracow nikom wydawnictwa Scholastic
° dr. Keithowi M cBum ettow i, który podzielił się ze m ną swoimi twór­
czymi koncepcjami i interesującym i pomysłami, zachęcając mnie
w ten sposób do wytrwałej pracy nad książką
° potencjałowi ukrytem u w każdym rozpoczynającym szkołę dziecku
z ADHD
"
Przedmowa
W szyscy nauczyciele dobrze wiedzą, że niesforne, nieuważne i im­
pulsyw ne zachowania są dość często obserwowane u małych dzieci,
zw łaszcza u chłopców w wieku szkolnym. Gdy rodzice lub nauczycie­
le w yrażają obawy związane z takim zachowaniem u pozostającego
pod ich opieką dziecka, na ogół rozsądnie jest doradzić im cierpliwość.
W iększość dzieci prędzej czy później wyrasta z tych'dokuczliw ych
i uciążliwych zachowań. Jeżeli jednak trw ają one wiele miesięcy i w y­
dają się przekraczać poziom obserw ow any u rówieśników, należy
z całą pow agą potraktować obawy o dobro takiego dziecka. W tym
przypadku próby przeczekania są nie tylko nierozsądne, lecz m ogą
także okazać się szkodliwe dla społecznego i intelektualnego rozwoju
dziecka. Gdy dziecko mieści się w śród 5-7 procent swoich rów ieśni­
ków o najw yższym poziomie impulsywności, braku koncentracji uwa­
gi i niesfornych zachowań, gdy zachowania te pojaw iają się przed 12
rokiem życia, utrzym ują się przez co najmniej 6 do 12 m iesięcy i nie
m ogą być uznane za objawy opóźnienia intelektualnego, to należy
brać pod uw agę ADHD — zespół nadpobudliwości psychoruchowej
z zaburzeniam i koncentracji uwagi*.
Dzieci z ADHD są wystawione na wiele zagrożeń, z których znacz­
na część wiąże się ze szkołą. Od 25 do 40 procent uczniów z ADHD
przynajm niej raz będzie pow tarzać klasę, zostanie zawieszonych,
przeniesionych lub nie ukończy szkoły średniej. Istnieją jednak spo-
* W Polsce istnieje w iele tłum aczeń angielskiej nazw y tego zaburzenia: atten­
tion deficit hyperactivity disorder (ADHD). N ajczęściej stosowane są określenia „ze­
spół hiperkinetyczny” „nadpobudliw ość ruchow a z deficytem uwagi; w dalszej czę­
ści książki będzie używ any angielski skrót ADHD. (W szystkie przypisy pochodzą
od tłum acza).
11
Zgłoś jeśli naruszono regulamin