Vademecum tłumacza Komisji Europejskiej.pdf

(1014 KB) Pobierz
VADEMECUM TŁUMACZA
Wskazówki redakcyjne dla tłumaczy
wersja 13 (styczeń 2015 r.)
Departament Języka Polskiego
Dyrekcja Generalna ds. Tłumaczeń Pisemnych
Komisja Europejska
Luksemburg 2007
–
2014
1
SPIS TREŚCI
WSTĘP ---------------------------------------------------------------------------------------------------- 6
1. JĘZYK POLSKI W PRACY TŁUMACZA ---------------------------------------------------- 7
1.1.
ZASADY ORTOGRAFII ------------------------------------------------------------------- 7
1.1.1.
Wielkie i małe litery ------------------------------------------------------------------- 7
1.1.1.1. Traktaty, porozumienia, konwencje, karty, protokoły, umowy --------------- 7
1.1.1.2. Akty prawne UE--------------------------------------------------------------------- 9
1.1.1.3. Krajowe akty prawne -------------------------------------------------------------- 10
1.1.1.4. Konstytucja-------------------------------------------------------------------------- 11
1.1.1.5. Części aktów prawnych ----------------------------------------------------------- 11
1.1.1.6. Plany, programy, pakty, działania------------------------------------------------ 11
1.1.1.7. Taryfy, nomenklatury itp. --------------------------------------------------------- 12
1.1.1.8. Cele, instrumenty, fundusze------------------------------------------------------- 12
1.1.1.9. Strategie, unie----------------------------------------------------------------------- 12
1.1.1.10.
Konferencje ---------------------------------------------------------------------- 13
1.1.1.11.
Forum ----------------------------------------------------------------------------- 13
1.1.1.12.
Wspólnoty, instytucje, organy, komitety, urzędy, władze ----------------- 14
1.1.1.13.
Rok, dzień ------------------------------------------------------------------------ 15
1.1.1.14.
Komunikaty, sprawozdania, białe i zielone księgi, dokumenty robocze - 16
1.1.1.15.
Nazwy publikatorów ------------------------------------------------------------ 16
1.1.1.16.
Polityka --------------------------------------------------------------------------- 16
1.1.1.17.
Obszary, przestrzenie ----------------------------------------------------------- 16
1.1.1.18.
Nagrody--------------------------------------------------------------------------- 16
1.1.1.19.
Przykłady użycia małych liter ------------------------------------------------- 17
1.1.2.
Inne reguły ortograficzne------------------------------------------------------------- 18
1.1.2.1. Odmiana nazwisk obcych --------------------------------------------------------- 18
1.1.2.2. Odmiana nazw zakończonych na X (typu EUR-Lex, N-Lex) ---------------- 18
1.1.2.3. Transkrypcja nazwisk i nazw bułgarskich -------------------------------------- 18
1.1.3.
Wyrażenia w języku obcym w polskim tekście ----------------------------------- 20
1.2.
ZASADY INTERPUNKCJI --------------------------------------------------------------- 21
1.2.1.
Uwagi ogólne -------------------------------------------------------------------------- 21
1.2.2.
Użycie przecinka – wybrane zasady szczegółowe -------------------------------- 21
1.2.2.1. Nie stawiamy przecinka ----------------------------------------------------------- 21
1.2.2.2. Stawiamy przecinek---------------------------------------------------------------- 25
1.2.2.3. Stawiamy lub nie ------------------------------------------------------------------- 29
1.2.3.
Inne znaki interpunkcyjne ------------------------------------------------------------ 31
1.2.3.1. Kropka ------------------------------------------------------------------------------- 31
1.2.3.2. Dwukropek -------------------------------------------------------------------------- 32
1.2.3.3.
Średnik-------------------------------------------------------------------------------
32
1.2.3.4. Cudzysłów--------------------------------------------------------------------------- 32
1.2.3.5. Myślnik, półpauza,
łącznik--------------------------------------------------------
33
1.2.3.6. Wielokropek ------------------------------------------------------------------------ 35
1.2.3.7. Ukośnik prawy---------------------------------------------------------------------- 35
1.2.3.8. Znak zapytania---------------------------------------------------------------------- 36
1.2.3.9. Podział wyrazów w tabeli --------------------------------------------------------- 36
1.3.
PORADY GRAMATYCZNE I STYLISTYCZNE------------------------------------- 37
1.3.1.
Wstęp ----------------------------------------------------------------------------------- 37
1.3.2.
Kolejność podawania znanych i nowych informacji------------------------------ 37
2
1.3.3.
Sformułowania idiomatyczne i przenośne ----------------------------------------- 37
1.3.4.
Strona bierna --------------------------------------------------------------------------- 38
1.3.5.
Liczba pojedyncza i mnoga ---------------------------------------------------------- 39
1.3.6.
Zgodność przypadku w związkach rządu ------------------------------------------ 40
1.3.7.
Logika spójników --------------------------------------------------------------------- 41
1.3.7.1.
and/or
a różnica między
lub
i
albo-----------------------------------------------
41
1.3.7.2.
lub
i
ani
w wyrażeniach z przeczeniem ----------------------------------------- 41
1.3.8.
Przyimek for wyrażający cel--------------------------------------------------------- 42
1.3.9.
Spójnik however na początku zdania ----------------------------------------------- 43
1.3.10. Następstwo czasów-------------------------------------------------------------------- 43
1.3.11. Wykonawca czynności --------------------------------------------------------------- 43
1.3.12. Podmiot złożony a forma orzeczenia ----------------------------------------------- 44
1.3.13. Posiedzenia Rady Europejskiej ------------------------------------------------------ 46
1.3.14. dwa lub więcej ------------------------------------------------------------------------- 46
1.3.15. may not --------------------------------------------------------------------------------- 46
1.3.16.
Żeńskie
formy nazw funkcji i urzędów--------------------------------------------- 47
1.3.17. Miejsce zaimka „który” -------------------------------------------------------------- 47
1.3.18. Miejsce spójników „bowiem”, „natomiast” i „zaś”------------------------------- 47
1.3.19. Spójnik „zatem” ----------------------------------------------------------------------- 47
1.3.20. Inne problematyczne słowa i wyrażenia-------------------------------------------- 48
1.3.20.1.
strengthen
------------------------------------------------------------------------ 48
1.3.20.2.
ensure that------------------------------------------------------------------------
49
1.3.20.3.
relevant
--------------------------------------------------------------------------- 49
1.3.20.4.
na rzecz, w zakresie, w celu
---------------------------------------------------- 50
1.3.20.5.
it is appropriate------------------------------------------------------------------
51
1.4.
INNE ZASADY ----------------------------------------------------------------------------- 52
1.4.1.
Skróty i skrótowce -------------------------------------------------------------------- 52
1.4.1.1. Skrótowce angielskie czy polskie?----------------------------------------------- 52
1.4.1.2. Skróty i skrótowce – użycie i gramatyka---------------------------------------- 52
1.4.1.3. Skrótowce instytucji i organów Unii--------------------------------------------- 53
1.4.1.4. Odpowiednik angielskiego wyrazu
see
------------------------------------------ 53
1.4.2.
Liczby i daty --------------------------------------------------------------------------- 53
1.4.2.1. Pisownia liczb ---------------------------------------------------------------------- 53
1.4.2.2. Pisownia dat------------------------------------------------------------------------- 53
1.4.2.3. Zapis walut -------------------------------------------------------------------------- 54
1.4.3.
Symbole -------------------------------------------------------------------------------- 55
1.4.4.
Adresy i listy --------------------------------------------------------------------------- 55
1.4.4.1. Tłumaczenie adresów -------------------------------------------------------------- 55
1.4.4.2. Adres przedstawiciela RP --------------------------------------------------------- 55
1.4.4.3. Adresy elektroniczne--------------------------------------------------------------- 56
1.4.4.4. Listy ---------------------------------------------------------------------------------- 56
1.4.4.5. Numery telefonów------------------------------------------------------------------ 57
1.4.5.
Nazwy geograficzne ------------------------------------------------------------------ 57
1.4.5.1. Nazwy państw ---------------------------------------------------------------------- 57
1.4.5.2. Kolejność alfabetyczna wymieniania państw i języków ---------------------- 58
1.4.5.3. Nazwy miejscowości i ich spolszczanie----------------------------------------- 58
1.4.5.4. Nazwy miejscowości pojawiające się w tekście oryginalnym w języku
innym niż miejscowy -------------------------------------------------------------------------- 59
1.4.5.5. Nazwy kategorii jednostek terytorialnych--------------------------------------- 60
1.4.5.6. Nazwy własne jednostek terytorialnych ----------------------------------------- 60
3
1.4.5.7. Klasyfikacja NUTS a nazwy własne jednostek terytorialnych --------------- 60
1.4.6.
Użycie kursywy ----------------------------------------------------------------------- 61
1.4.7.
Czego nie należy tłumaczyć? -------------------------------------------------------- 61
2. SPECYFIKA TŁUMACZENIA AKTÓW PRAWNYCH UE ------------------------------ 62
2.1.
STRUKTURA AKTU PRAWNEGO ---------------------------------------------------- 62
2.1.1.
Rodzaje aktów prawnych i ich podział --------------------------------------------- 62
2.1.1.1. Rodzaje aktów prawnych---------------------------------------------------------- 62
2.1.1.2. Numeracja aktów prawnych ------------------------------------------------------ 62
2.1.1.3. Oznaczenia dokumentów---------------------------------------------------------- 63
2.1.1.4. Struktura aktu prawnego ---------------------------------------------------------- 64
2.1.2.
Zmiany aktów prawnych ------------------------------------------------------------- 73
2.1.2.1. Zmiana, zastąpienie, dodanie, skreślenie, uchylenie, zmiana numeracji ---- 73
2.1.2.2. Sprostowania i odesłania do sprostowanych aktów---------------------------- 79
2.1.2.3. Przekształcenie, ujednolicenie, konsolidacja ----------------------------------- 79
2.1.2.4. Amended proposal ----------------------------------------------------------------- 80
2.1.2.5. Tytuły aktów zmieniających ------------------------------------------------------ 80
2.1.2.6. Zmiany niemające wpływu na polski tekst-------------------------------------- 81
2.1.3.
Odesłania w tekście ------------------------------------------------------------------- 82
2.1.3.1. Odesłanie a odniesienie------------------------------------------------------------ 82
2.1.3.2. Odesłania wewnętrzne i zewnętrzne --------------------------------------------- 82
2.1.3.3. Odesłania do Dziennika Urzędowego ------------------------------------------- 82
2.1.3.4. Odesłania do części aktów prawnych-------------------------------------------- 84
2.1.3.5. „Zwany
dalej”-----------------------------------------------------------------------
85
2.1.3.6. Definicje w aktach prawnych ----------------------------------------------------- 86
2.1.3.7. Spójność formalna i materialna--------------------------------------------------- 86
2.2.
ZAGADNIENIA LEKSYKALNO-PRAWNE ------------------------------------------ 88
2.2.1.
Repeal vs. Delete ---------------------------------------------------------------------- 88
2.2.2.
Legislation------------------------------------------------------------------------------ 88
2.2.3.
Enter into force vs. application vs. take effect------------------------------------- 88
2.2.4.
Transpose vs. implement ------------------------------------------------------------- 89
2.2.5.
Established in vs. nationality -------------------------------------------------------- 90
2.2.6.
na mocy rozporządzenia, rozporządzeniem, w drodze rozporządzenia, zgodnie
z rozporządzeniem itp.---------------------------------------------------------------------------- 91
2.2.7.
Przepisy vs. postanowienia----------------------------------------------------------- 92
2.2.8.
Umowa o coś czy o czymś ----------------------------------------------------------- 92
2.2.9.
Without prejudice --------------------------------------------------------------------- 93
2.2.10. If appropriate--------------------------------------------------------------------------- 93
2.2.11. Delegation, (permanent) representation, mission --------------------------------- 93
2.2.12. Export & import ----------------------------------------------------------------------- 94
2.2.13. Legislative------------------------------------------------------------------------------ 94
2.2.14. Shall ------------------------------------------------------------------------------------- 94
2.2.15. provide for------------------------------------------------------------------------------ 95
2.2.16. Unless ----------------------------------------------------------------------------------- 96
3. MATERIAŁY I POMOCE ---------------------------------------------------------------------- 97
3.1.
GDZIE ZNALEŹĆ AKTY PRAWNE I INNE DOKUMENTY? -------------------- 97
3.1.1.
EUR-Lex ------------------------------------------------------------------------------- 97
3.1.1.1. Podstawowe informacje ----------------------------------------------------------- 97
3.1.1.2. Wybrane dokumenty --------------------------------------------------------------- 98
3.1.1.3. Formex------------------------------------------------------------------------------- 98
3.1.2.
Bazy dokumentacyjne poszczególnych instytucji--------------------------------- 99
4
3.1.3.
Jednostki organizacyjne w poszczególnych instytucjach ------------------------ 99
3.2.
GDZIE ZNALEŹĆ POTRZEBNĄ TERMINOLOGIĘ?----------------------------- 100
ZAŁĄCZNIK Nazwy miejscowości i regionów---------------------------------------------------101
5

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin