Wykład Pisma Świętego Nowego Testamentu.pdf

(35092 KB) Pobierz

KS. EDWARD SZYMANEK TChr

WYKŁAD

PISMA

ŚWIĘTEGO

NOWEGO TESTAMENTU

PALLOTTINUM,

POZNAŃ

1990

'·

OD AUTORA

pouczanie o

Piśmie św. łączy się

z poczuciem zaszczytu i swoistego wy-

braństwa

bo to jest

przybliżanie

drugiemu

człowiekowi Słowa Bożego.

Ale

też

łączy się

wielką nieśmiałością

bo to jest

właśnie Słowo Boże,

wobec którego

obowiązuje

wielka

miłość, delikatność,

pokora i poczucie ogromnej niekompetencji.

Dlatego musi

dołączyć się

wielkie pragnienie wielbienia Boga, który

zechciał

obja-

wiać się

nam poprzez swoje

Słowo. Słowo

różnej

postaci wypowiadane.

Wciąż

na sposób ludzki, bo skierowane do

człowieka

wciąż niosące

samego Boga,

Stwórcę

i Zbawiciela

człowieka. Słowo,

które - wreszcie -

będąc

Bogiem,

pośród pełni

czasów

stało się człowiekiem, rodząc się

z Matki Dziewicy. To

Słowo właśnie,

Bóg

Wcielony, Jezus Chrystus, jest

wypełnieniem

treścią

wszystkich Pism, które

są

Biblią

Starego i Nowego Przymierza. Jest

Obecnością pośród

nas -

obok Naj-

świętszej Obecności, jaką

jest Eucharystia. Jest bogactwem

stołu

obok

stołu

Najśw.

Sakramentu.

Niniejszy

wykład

- oby

był

znakiem i

miłości,

i pokory wobec

Słowa Bożego,

jednocześnie głębokiego

uwielbienia-

nazwał się Wykładem

Nowego Testamentu,

ponieważ

pragnie

być aluzją

i odpowiednikiem

Wykładu

Starego Testamentu, który

przed laty

opracował nieodżałowanej pamięci

Ks.

Michał

Peter. Jest

więc

przezna-

czony dla czytelnika

ksiąg

Nowego Przymierza, który pragnie nieco wnikliwiej od-

czytywać święte

teksty tak dla

własnego życia

religijnego, jak i dla ewentualnego

wspierania innych w ich pielgrzymowaniu do Pana. Mam na

myśli

przede wszystkim

alumnów

wyższych

seminariów duchownych jak i

całą młodzież duchowną.

Dla-

tego

główny

akcent we wprowadzeniach do poszczególnych

ksiąg

jak i do poszcze-

gólnych tekstów

spoczął

treści

religijnej, a

więc

teologicznej, mniej natomiast na

archeologicznej, historycznej, geograficznej i filologicznej.

Chodziło

bowiem

wciąż

o to, by

docierać

głównej treści posłania,

jakie niesie ze

sobą Księga święta

lub

fragment tekstu z niej

zaczerpnięty. Stąd

i selekcja tekstów - bo trzeba

było

jej

dokonywać- zdążała

ku wydobyciu tych perykop, które

zdały się być

obfitsze pod

względem

doktrynalnym lub moralnym.

Myśl

wprowadzającym

wspierającym

charakterze tego

wykładu podyktowała

też formę przekładu

tekstu oryginalnego jak i bibliografii. Tekst grecki opiera

się

na populamym

już

krytycznym wydaniu Nowego Testamentu: Kurt A land i in ..

The Greek New Testament, United Bibie Societies, 1975 (3 wyd.).

Przekład chciał

być

niemal

dosłowny,

tak aby

możliwie

jak

najłatwiej można

było śledzić

i po-

równywać

z brzmieniem

oryginału. Stąd

nie jest

piękny

w swej

polszczyźnie. Piękna

literackiego w Biblii trzeba

będzie-

pożyteczne

to jest!-

szukać

przekładach

Każde

naszych poetów, od Kochanowskiego

poczynając~

kończąc

Miłoszu,

Brand,

staetterze. Bi'bliografia natomiast

ograniczyła się

opracowań

polskich

języku

polskim. Nie jest ona kompletna. bo

pominięto

niej

artykuły

popularne znajdu-

jące się

bardziej popularnych czasopismach lub

ksiątkach.

Przy tym z

pewnością

zdarzyło się.

przy pomijaniu

opracowań

popularnych

pominięto

nicktóre - na

skutek nicuwagi

-zasługujące

zauważenie

podkreślenie.

W tym

więc

jut

miejscu

pragnę przeprosić

tak autorów

tych:!e

opracowań,

jak

czytelników.

Pragnę wyrazić głęboką wdzięczność

wielu, wielu ludziom.

Było

ich bardzo

wielu. Przecie;!;

ksią:l:ka

ta jest owocem przeogromnej

współpracy. lluż

to nauczycieli

stanęło

na mojej drodze -

i tych, których

wykładów

pouczeń bezpośrednio słu

chałem.

przed którymi egzaminy

składałem,

tych, których

poznałem

tylko z lektury

ich pism. A ile trzeba

zawdzięczać

swoim uczniom i

słuchaczom,

którzy przez swoje

dociekliwe pytania zmuszali do

przemyślenia

i bardziej

dokładnego wyłożenia

po-

szczególnych

zagadnień, sformułowa1\, słów.

Tym wszystkim - braciom i siostrom

wierze -

serdecznie

dziękuję.

A szczególniejsze

podziękowanie

winienem za•

służonemu

\Vydawnictwu Pallottinum, które

odważyło się powierzyć

mi opraco-

wanie takiego

wykładu. Mówiąc

o Wydawnictwie,

myślę

szczególniej o Ks. Kazimie-

rzu Dynarskim, który wiele serca i

doświadczenia włożył

w zaistnienie

książki.

Kie-

ruję też

synowskie wyrazy

wdzięczności

wobec mojej Rodziny zakonnej, Towa-

rzystwa Chrystusowego dla Polonii Zagranicznej, które tyle mi

dało możliwości,

bym

mógł

nieco lepiej

poznać

ukochać Księgę,

która jest

Bożym Słowem.

Niech wszystko

służy

wielbieniu Boga.

Ks. Edward Szymanek TChr

Poznań,

II listopada

1989

">i.

•if"ll

•Al

'.;,J

. .

·~~r.~~:·~

-~~. ~).

,;·\l

t."·

. ,,....

~,·,;',

~-··..

q;·:~

~~·· -~

ŚRODOWISKO

NOWEGO TESTAMFNTU

BIBLIOGRAFIA

Dąbrowski,

Glosy

odkryci<1 bib/ijnt',

Warszawa

1954, 7-23;

Odkrycia z Qumran nad Morzrm

,\łartl4•ym

a .\·owy

Tt"stament.

Pl.""~znań

1961

~ .Vo~'_V

Testament

tle epoki.

Gl•og,·afia

historia

kultura,

Pozna1\

1965;

D:iesięć

lat

,>dkryć

Pu.<f.l'ni Jud:kiej,

Warszawa

1968; F. Gry-

glewicz.

.Vajemny r,•bvl11ik

..,

Palestynie :a czasów Chrystusa Pana,

RTK

(1958) 5-120;

.Viewo/nicy

;VOl4'Jo'"'

Tesramenci~.

Lut'tlln 1961; H.

Strąkowski.

/Hanuskrypty

Qumran a clrrze..

Lublin

1958;

Łach

.\fistr: Spra•·iedliwo.fci z Qumran a Chrystus z Nazaretu,

ZNKUL

2 (1959) 83-91; S. Grzybek,

.\fanuskrypty z Qumran a

chrześcijaństwo,

RBL

13 (1960) 81-103;

W. Tyloch,

R~;kopisy

z Qumr<Jn nad .\Jor:em Afart":l'm,

Warszawa

1963;

H. Danici-Rops,

Życie

cod:ienne

Pale>tynitt

czasach Chrystusa,

Poznań

1964;

A. Krawczuk,

Herod, król Judei,

Warszawa

1965;

J. Jeremias,

Oryginal1ł(l.f<'

or(d:ia Sow<'g<> Tntamentu. Qumran a teologia,

Kudasiewicz

(red.).

Biblia d:isiaj,

Kraków

1969, 167-186;

W. G nutek,

Środowisko

Nowego

Tcstamttntu,

F. Gryglewicz (red.),

Wstęp

do Nowego Tt!stamentu.

Poznań-Warszawa

1969

13-48; J. Chmiel.

Papirusy groty 7 Qumran,

RBL

(1973) 93-98;

P. Prigent,

Upadek

świątyni:

Warszawa

1975;

M. Bednarz.

Odkrycia Jt!rycha Heroda Wit!lkiego,

RBL 33

(1980) 325-331;

Szlaga.

Spoit"C:ne i teowgic=ntt aspekty biblijneyo sp<>jrzenia na dziecko,

ZNKUL

23,

(1980)

51-61;

X. Leon-Dufour.

IVpro~+·ad:mie,

Słownik

Nawttgo Tttstamentu,

Poznań

1981 18-117·

A. Tron i na.

s.uiuceus:e- historia i doktryna stronnictwa,

RBL

34 (1981) 215-220;

Codzienn~

liturgia

ś•'iqtyni

jero:,>limskiej

c:asach Jtt:usa,

ZNKUL

28,

(1985) 37-46.

ścijańst••o,

Środowisko

Nowego Testamentu to miejsca, narody i ich kultury, uwarunkowa-

nia polityczne,

społeczne

i gospodarcze w I w. po Chr.,

wśród

których

kształtowały

się

wydarzenia i

księgi

zwane Nowym Testamentem.

Obejmowało

ono dwa

ośrodki:

Palest)nę

oraz tereny poza

nią będące: Syrię, Małą Azję, Grecję

i Rzym.

Określamy

je jako

środowisko palestyńskie

i grecko-rzymskie.

ŚRODOWISKO PALESTYŃSKIE

Pałestyna-

kraj Filistynów,

już

tak przez Greków naz)'\vana-

oznaczała

teren

leżący

na zachód i wschód od Jordanu. W czasach Jezusa

obejmowała Judeę,

Sama-

rię

Galileę

oraz

Pereę

i Dekapol

(związek

10 miast).

Całość liczyła

ok. 30 tys. km

oraz 2-3 mln

mieszkańców.

Zagadnienia

związane

środowiskiem palestyńskim obejmują:

dzieje polityczne,

życie

religijne oraz

życie społeczne,

rodzinne i prywatne.

a. Dzieje polityczne

Pierv•:sze sto lat

narodzeniu Chrystusa

są

okresem panowania w

Pałestynie

synów Heroda Wielkiego oraz przedstawicieli

władzy

rzymskiej, a

także

czasem

powstania

żydowskiego, związanego

ze zburzeniem Jerozolimy

świątyni.

Herod Wielki (37-4 przed Chr.), znany z Ewangelii Mateusza i

Łukasza, wywarł

wielki

wpływ

polityczny i kulturowy a nawet religijny na

życie mieszkańców

Pa-

lestyny.

Był

on synem Idumejczyka Antypatra i Nabatejki Kypros. Chorobliwie

ambitny i

żądny władzy,

przez

cały

czas panowania

był wiernopoddańczy

wobec

cesarza rzymskiego. Jeden z najbardziej zbrodniczych

władców

w historii - ofiara-

mi jego stali

się członkowie

rodziny wraz z prawdziwie

kochaną

przez niego

żoną

Mariamme, oraz wielu

Żydów. Wsławił się

natomiast jako wielki budowniczy. Na

pierwszym miejscu nale:ty

wyliczyć świątynię jerozolimską, którą rozpoczęto

budo-

wać

w r. 20/19 (po 10 latach

odbyło się poświęcenie,

prace

zaś wykończeniowe

trwały

do 62-64 r.). Inne budowle to twierdza Masada (400 m powyuj Morza Mar-

twego, po jego zachodniej stronie), Antonia (od pólnocno-wschodniej strony

świą

tyni), warownia Herocliurn (12 km na

płd.-wschód

od Jerozolimy, tu zlo:tono jego

zwłoki), pałac

zw. Herodowym (w Jerozolimie) i

pałac

królewski obok Jerycha.

W miejscu zburzonej Samarii

wybudował

nowe miasto- Sebaste- a nad Morzem

Śródziemnym Cezareę,

która

stała się

portem oraz miejscem pobytu prokuratorów

rzymskich. Prace te jednak

przyczyniły się

do pod niesienia podatków i w ten sposób

zwiększyły nienawiść

do króla, której

już

wiele

było

z powodów religijnych, kulturo-

wych i politycznych. Nic dziwnego,

że śmierć

Heroda Wielkiego powitano z

ulgą.

Władzę

nad przydzielonymi im przez ojca

częściami objęli

jego synowie.

Archelaus (4 przed Chr. - 6 po Chr.)

miał

18 lat, gdy

stał się etnarchą

Judei,

Samarii i Idumei.

Musiał

najpierw

stłumić

rozruchy -

pomógł

mu w tym legat

syryjski, Varus, który

kazał ukrzyżować

2 tys.

Żydów,

a dla podtrzymania spokoju

pozostawił

w Jerozolimie legion rzymskich

żołnierzy. Rządy

Archelausa

były cięższe

od Heroda (por. Mt 2, 22)- dlatego w r. 6 delegacja

złożona

Żydów

i Samarytan

wniosła

na niego

skargę

do cesarza, wskutek czego

został

skazany na wygnanie

(Vienne w Galii, tu prawdopodobnie

zmarł

przed 18 r.), a jego terytorium

stało się

częścią

rzymskiej prowincji Syrii.

Antypas (4 przed Chr.- 39 po Chr.) w 17 r.

życia stał się tetrarchą

Galilei i Perei.

Lubił

wystawne

życie, był człowiekiem

o wielkich ambicjach,

uległy

wobec Rzymu.

Budowal miasta i nadawal im imiona cesarza lub jego rodziny (np. Tyberiada,

Julias). Szczególnym zaufaniem

cieszył się

u Tyberiusza. Antypas

właśnie kazał ściąć

Jana Chrzciciela wskutek intryg Hcrodiady,

żony

przyrodniego brata, Heroda Filipa.

również stał się

negatywnym

przykładem

zainteresowania

się osobą

Chrystusa,

zwłaszcza

podczas

męki (Łk

23, 7-15). Cesarz Kaligula w r. 39

pozbawił

władzy

skazał

na wygnanie do Lyonu w Galii, a terytorium jego

przejął

Herod Agryppa l,

który od 38 r.

był

królem

północnych

ziem

graniczących

państwem

Antypasa.

Filip (4 przed Chr. - 34 po Chr.), spokojny i sprawiedliwy,

był tetrarchą

pól-

nocnych terenów: Trachonitis, Gaulanitis, Bctanei, Hauranitis (lturea). U

źródeł

Jordanu

odbudował

miasto Panion i

nazwał

Cezareą

(

Filipową:

M t 16, 16nn

par.),

a nad jeziorem Genezaret

odbudował Betsaidę

nazwał ją

Julia (na

cześć

córki

Augusta). Po jego

śmierci

terytorium

objął

Herod Agryppa I, który nadto od r. 41

do swej

śmierci

(r. 44), za cesarza Klaudiusza,

władał całym

terytorium Heroda

Wielkiego. Syn jego, Agryppa II,

otrzymał

tylko tereny

znajdujące się

północno

-wschodniej

części

Palestyny. Reszta

znalazła się

pod

władzą

prokuratorów.

Wydarzeniem szczególnym w l w.

było

powstanie

żydowskie. Bezpośrednim

po-

wodem wybuchu powstania w

było żądanie

prokuratora Cesiusza Florusa

wy-

dania ze skarbca

świątyni

17 talentów.

Dokonał

on nadto masakry 3.600

Żydów

w Jerozolimie. Dodajmy,

że

od czasów prokuratorów rzymskich, którzy sprawowali

władzę

kontrolowani jedynie przez legatów z Syrii i rezydowali w Cezarei,

działali

zeloci ustawicznie

podsycający dążenia Żydów

samodzielności.

Prokuratorami

często

byli ludzie chciwi i okrutni -

np.

Piłat

(r. 26-36) - a

zwłaszcza

tacy byli

przed

70-tym, gdy

Żydzi

stawali

się

coraz bardziej

rozdrażnieni

nieustępliwi.

W odpowiedzi

więc

na czyn Florusa

splądrowali Antonię, wybijając

jej

obsadę,

rozgromili nadto

wysłany

przeciw nim syryjski legion wojska. Atmosfera

powstańcza

objęła cały

kraj. Wtedy

chrześcijanie, różniący się już

znacznie od wyznawców

Starego Przymierza,

opuścili Jerozolimę

i udali

się

do Pelli, za Jordan. Neron

wysłał

Wespazjana,

doświadczonego

wodza, z trzema legionami i grupami pomocniczymi,

liczącymi

ok. 50 tys.

żołnierzy. Wiosną

68 r. wojska rzymskie

zajęły Galileę, niszcząc

Plik z chomika:

Ceslaus

Inne pliki z tego folderu:

Pliki które zostały usunięte(1).rar (652 KB)
Pliki które zostały usunięte.rar (91621 KB)
Komentarz praktyczny do Nowego Testamentu.pdf (392130 KB)
Biblia Tysiąclecia - 1 Księga Rodzaju.pdf (213827 KB)
Biblia Tysiąclecia z komentarzami.pdf (29093 KB)

Wykład Pisma Świętego Nowego Testamentu.pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: