Tuwim J. Pisma prozą.pdf

(16759 KB) Pobierz
JULIAN TUWIM
PISMA
PROZĄ
OPRACOWAŁ
JANUSZ STRADECKI
1964
C Z Y T E L N I K
SPIS R Z E C Z Y
O d r e d a k c j i
...............................................................................................................
I.
W SPO M N IEN IA
5
Moje dzieciństwo w Ł o d z i ............................................................................ 11
Wspomnienia o Ł o d z i ................................................................................................33
„Dziady” i dzieciństwo
.
................................................................ 4 2
Nauka szkolna i zainteresowaniapozaszkolne....................................................... 4 7
Książki, Chopin i In o w łó d z .......................................................................................60
Pierwsze w iersz e..................................... .............
76
O „moim” S t a f f i e ....................................................................................................... 97
Pamięci Zdzisława D ę b i c k i e g o .................................. ........
.
.
.
106
Wspomnienie o L e ś m i a n i e .....................................................................................108
Nasz pierwszy w i e c z ó r ............................................................................................. 114
Pamięci Feliksa P r z y s i e c k i e g o ............................................................................ 117
Akakij A k a k j e w i c z ......................................................................................................124
„Youth” ...................................................................................................................... 130
[Słowo wstępne na wieczorze polskich p io sen ek ].......................................... 143
Moje zb ieractw o .............................................................................................................. 150
List b i b l i o f i l a .............................................................................................................. 153
Igel V
............................................................................................................................... 155
..............................................................158
164
Słowo wstępne [do „Cicer cumcaule”]
[O kolekcjonerstwie]......................................................................................................162
Ś. p. b ib lio te k a .....................................................................................
II.
SZKICE
Manifest powszechnej m i ł o ś c i ............................................................................ 169
W alt Whitman — poeta nowego ś w ia ta ........................................................... 186
Majakowski po raz pierwszy .
.
196
[Aleksander P u s z k i n ] ....................................................................
^00
Przemówienie na cześć Konstantego B a lm o n ta ..........................................203
SPIS
RZECZY
Pogawędka gwiazdkowa o M ickiew iczu ................................................... 205
Wiersz wigilijny do czarnych w Stanach Zjednoczonych .
„Ja
tiebia liubliu”
Zapomniany poeta
Wiersz
.
.
.
.
210
..............................................................................................213
............................................................................. 219
p o e t y ............................................................221
nieznanego
O istocie p o e z ji...................................................................................................... 299
Melanż, makaron i inne sp e cjały .................................................................... 301
T ra d u tto re -tra d ito re ..............................................................................................315
Czterowiersz na w a r s z t a c i e .............................................................................339
„Eugeniusz Oniegin” w przekładzie Adama Ważyka .
„Cukrowana”
Odpowiedź recenzentom .
.
.
.
357
r e l a c j a ..................................................................................... 393
............................................................................. 402
Dentysta a ciepła woda do g o le n ia ............................................................429
O naśladowaniu obcych języków .
.................................. 437
[O gwarze aktorskiej i krypto ję zy k u ]............................................................4 6 0
R o m a n e s k a ...............................................................................................................469
Lingwista. Kartka z m em u aró w .................................................................... 471
O języku haw ajskim ..............................................................................................474
U ż a s ! ....................................................................................................................... 478
O u n i e s i e n i u ...................................................................................................... 4 8 0
Sonata k s i ę ż y c o w a ..............................................................................................482
Atuli m iro h ła d y ...........................................**.......................................................485
W oparach a b su rd u ..............................................................................................499
Jeszcze o „Kara Mustafie” .............................................................................518
Słówko o „Eleonorze” i „Jęku ziemi” ................................................... 522
Wierszomania
.......................................................................................................525
Zarys ć w i e r k o l o g i i ..............................................................................................533
O p i o s e n c e ...............................................................................................................552
[Pogawędka o polskiej piosence kabaretow ej]...........................................* 566
In vino v e r i t a s .................................. ....................................................................574
Coctail, flip, fizz, sling, smash and s o u r ................................................... 581
T o a s t y ....................................................................................................................... 584
C z a r y i c z a r t y p o l s k i e .................................................................... 590
III.
PO LEM IK I I R E C E N Z JE
W sprawie wiersza „Do prostego człowieka” ...........................................677
O G a ł u s z k a c h ...................................................................................................... 679
„Automat spod Verdun” i c e n z u r a ............................................................684
Słówko o p. Stanisławie Cyw ińskim ............................................................687
List do przyjaciela p o e t y ...................................................................................691
8o6
SPIS
RZECZY
Nic się nie zm ien iło.......................................................................................... 695
Tak jest, panie profesorze! .
.
.
.
.
.
.
.
...
.
699
7 07
714
719
.
.
.
.
.
721
723
724
Wiatr i ś n i e g ...................................................................................................704
Dużo radości i trochę zmartwień .
.
. .
.
. .
.
Czy Sokrates był m e ła m e d em ?.................................................................711
Karygodna s e n s a c j a ..............................................................................................
Zygmunt W a s i l e w s k i ..................................................................................716
[Recenzja książki S. Komornickiego
„Z wielkich dni”].
.
.
.
.
.
[Recenzja książki J.N . Millera „Korowód”]
. .
.
[Recenzja książki M. Bożawoli-Poznańskiego„Gołębie”]
[Recenzja książki J. Wyszomirskiego„Całopalenie”].
.
Gawędy o W a r s z a w i e .............................................. .......................................725
Przypisy
.
.
.
.
.
.
.
i
...................................... 727
OD R E D A K C JI
Tom piąty „Dzieł” Juliana Tuwima obejmuje najmniej znaną dziedzinę
jego twórczości: pisma prozą. Są to artykuły i szkice z zakresu prozy pa­
miętnikarskiej, łiteracko-warsztatowej i polemicznej, pochodzące z całego
okresu twórczości1, a
oparte
przeważnie na
przedrukach
z
czasopism
i autografach (szczegółowe dane o ich pochodzeniu podano w przypisach).
Zebrane materiały podzielono na trzy odrębne działy tematyczne i ro­
dzajowe: I — wspomnienia, II — szkice, III — polemiki.
Dział I (Wspomnienia) przynosi artykuły i szkice o charakterze autobio­
graficznym i dzieli się na dwa poddziały. Pierwszy obejmuje wszystkie
wspomnienia sensu stricto, drugi w całości wiąże się z kolekcjonerstwem
Tuwima. Zebrane materiały ułożono według chronologii spraw przedsta­
wianych: od wspomnień o łódzkim dzieciństwie i latach młodzieńczych
(1894— 1916) poprzez wspomnienia z lat międzywojennych, do ostatniego
artykułu autobiograficznego napisanego przez Tuwima na emigracji w 1940
roku („Youth”). Trzy artykuły w tym dziale to sylwety poetów-przyjaciół:
Staffa, Leśmiana i Przysieckiego, mające również charakter zwierzeń oso­
bistych.
Dział
II
(Szkice)
rozpoczynają
okolicznościowe
wypowiedzi
Tuwima
o poetach obcych (Whitman, Puszkin, Balmont, Majakowski) i polskich
(Mickiewicz, Korotyński, Gomulicki, Stebelski). Po nich idą kolejno szkice
literacko-warsztatowe (rozprawa „Wiersz nieznanego poety” , wybór arty­
kułów z czasopism i z książki „Pegaz dęba”) oraz szkice obyczajowe.
Szkice „literacko-warsztatowe” to najważniejsza i najobszerniej repre­
zentowana w dorobku Tuwima z zakresu prozy część jego twórczości.
W wydaniu obecnym uwzględniona jest tylko w wyborze. Większość bo­
wiem materiałów z tego rodzaju twórczości Tuwima zawiera tom szkiców
„Pegaz dęba” (1950), którego nowe wydanie ukaże się poza serią ,,Dzieł” .
W wydaniu obecnym przedrukowano więc z „Pegaza” tylko artykuły naj­
1 Ściślej z lat 1917 — 1953, od młodzieńczego referatu o Waltcie Whitmanie
z 1917 roku do ostatniej polemiki z Adamem Ważykiem na temat przekładu pusz­
kinowskiego „Eugeniusza Oniegina** z 1953 roku.
Zgłoś jeśli naruszono regulamin