Wprowadzenie do psychologii i historii myśli psychologicznej
14.10.2016
Dystans psychiczny/ potrzeba dystansu psychicznego – pojęcie opisuje Obuchowski w książce „Galaktyka potrzeb” – jest to taka potrzeba, której zaspokojenie jest niezbędne do tego, aby móc się rozwijać i być wolnym psychicznie. Powinniśmy dystansować się do wszystkiego np. przeszłości, cech, pragnień.
Przeszłość kształtuje naszą osobowość, niesie dla nas naukę, gdy potrafimy się do niej zdystansować.
Brak snu, zaburzenia łaknienia, płacz mogą być powodem problemów psychicznych, objawy fizjologiczne pokazują, że potrzebna jest nam pomoc psychologiczna.
Dystans w odniesieniu do cech, jeżeli postrzegamy siebie przez pryzmat jakiejś cechy, utożsamiamy się z nią, mogą one mieć wpływ na nasze decyzje. Jeżeli cechy są naszymi właściwościami to posiadamy wiele takich właściwości – uczciwość, zaangażowanie. Należy patrzeć na te cechę, jako jedną z wielu, jeśli jedna cecha jest duża i ma dużą siłę rażenia może przejąć kontrolę nad naszym życiem.
Jak pracować nad dystansem:
· Trzeba coś przeżyć; czas
· Pomoc psychologiczna, psychiatryczna
· Zmiana miejsca pobytu, aby zobaczyć problem z innej perspektywy
· Słuchanie muzyki, sport/hobby
· Nazywanie problemu – rozmowa, podzielenie się z kimś problemami
· Schłodzenie emocji
· Relacje z bliskimi
· Pomoc innym osobom i nie skupianie się na sobie
Zbyt duży dystans może powodować, że staniemy się nieczuli, w gronie najbliższych powinniśmy się dystansować do sytuacji czy wypowiedzi, ale nie od osoby.
Wgląd – świadomość własnych procesów psychicznych i tego, co się z nami dzieje.
Źródło wiedzy o nas jest podważalne, chodzi o obiektywizację obrazu siebie.
Skąd wiemy, jacy jesteśmy?
· Z toczenia, z opisu innych;
· Porównywanie się do innych, do zasad, obyczajów;
· Z doświadczenia;
· Z języka;
· Porównanie się do rodziców;
· Z kwestionariuszy, testów specjalistycznych;
· Zasady, normy, obyczaje;
· Wgląd;
Psychologia – to nauka, która dąży do skrajnego obiektywizmu.
Historia myśli psychologicznej sięga czasów starożytnych – teoria Hipokratesa IV wiek p.n.e.
Nazwa psychologia – nauka o duszy, gr. „psyche: - dusza i „logos” – nauka, słowo dusza obecnie zostało zastąpione takimi pojęciami jak „ja”, świadomość, osobowość.
Jest niewielu psychologów wyróżniających psychikę, ciało i duszę. Zaczęto częściej zwracać uwagę psychikę i ciało, czyli to, co namacalne.
Psychologia ma długie dziele lecz krótką historię (powstała 19 wieku)
Słowo psychologia pojawiło się w 16 wieku (1590 r) jest tytułem rozprawy R. Goeckel’a – niemieckiego filozofa. Dotyczyła polemiki z tradycjonalistami na temat pochodzenia duszy ludzkiej. Wg tradycjonalistów dusza pochodzi od rodziców wraz z poczęciem. W 1597 r wychodzą kolejne dzieła Goeckel’s.
Przez wiek 17 nauka o duszy była nazywana pneumologią.
Nazwa psychologii a w wieku 18 upowszechnił Ch. Wolf – Psychologia –empiryka. 1732r
W Polsce pierwszą publikają ze słowem psychologia – 1786 r, przekład dzieła francuskiego z polecenia Anny Pauliny Jabłonowskiej z Sapiechów – wojewodziny wrocławskiej.
Podejście Platona:
Wyróżnił on funkcje duszy:
· Biologiczna – jego zdaniem dusza była czynnikiem życia - bez duszy ciało jest martwe. Życie polega na tym, że istota, która posiada to życie jest źródłem ruchu samoistnego, co stanowi istotę duszy, jest tym, co wprowadza duszę w ruch. Dusza jest przeciwieństwem materii, bo jest bezwładna, dusza jest czymś realnym a nie materialnym.
· Poznawcza – wskazuje, że dusza poznaje za pomocą zmysłów. Platon podkreśla, że to poznanie jest z różnych zmysłów a narządem poznania jest ciało, dusza poznaje przez ciało i zmysły pośrednio i bezpośrednio. Poznanie idei, mimo, że ciało nie ma styczności (pośrednio). Dusza jest czynnikiem życia, ale skoro Platon dodaje f. poznawczą to zaważamy, że przyczynia się on do nowożytnego poznania duszy.
· Religijna – przejawia się tym, że dusza jest pierwiastkiem nieśmiertelności w człowieku. Dusza zaspakaja potrzebę nieśmiertelności w człowieku.
Dusza w znaczeniu węższym oparta jest o rozważania religijne. Dusza jest rozumem niezwiązana z przyrodą. To pojęcie duszy zostało przyjęte przez religijnych filozofów, chrześcijaństwo.
W znaczeniu szerszym opiera się o rozważania biologiczne i psychologiczne. Obejmuje rozważania zmysłowe i jednocześnie stanowi składnik materialnej przyrody. Dalej to pojęcie w tym ujęciu rozwijał Arystoteles.
Platon uważał, że dusza i ciało to pokrewne …?
Tezy Platona odnoszące się do dualizmu duszy i ciała:
1. Dusza jest nieśmiertelna.
2. Dusza jest oddzielna, niezależna od ciała, ale jest zespolona z ciałem w człowieku. Złączenie z ciałem nie jest niezbędne dla duszy.
3. Dusza jest niezłożona (w przeciwieństwie do ciała).
4. Dusza jest doskonalsza od ciała. Platon rozumie to w kontekście idei, dusza jest źródłem prawdy i wszystkiego najlepszego w człowieku. Dusza włada ciałem, ciało podlega duszy.
5. Niekorzystne dla duszy jest złączenie się z ciałem – byłaby lepsza, szczęśliwsza, ciało z drugiej strony jest więzieniem duszy.
6. Dusza jest nieśmiertelna – dusza nie ma początku i końca, jest bytem wiecznym.
Platon zakłada, że dusza pierwotnie egzystuje bez ciała. Niestety na duszy zaciążył grzech. Aby odkupić ten grzech dusza zostaje złączona z ciałem, gdy odkupi winę będzie wolna. Najpewniejszym środkiem do uwolnienia duszy jest poznanie prawdy w filozofii.
Arystoteles
Arystoteles chcąc ująć stosunek duszy i ciała posłużył się określeniami „formy” i „materii”. Ujęciu formy odpowiada współcześnie określenie organizacji. Dusza jest formą czyli energią ciała organicznego. Dusza jest nierozłączna z ciałem, stanowi całość z ciałem, nie może istnieć bez ciała, a ciało nie może żyć bez duszy, ponieważ dusza je odżywia. Jest to dynamiczne ujęcie duszy. Pogląd ten nazywany jest hellemorfizmem.
Ujęcie arystotelesowskie jest bardzo ogólnobiologiczne, ponieważ dusza jest czynnikiem życia człowieka. Podstawowym terminem, którym zajmuje się Arystoteles jest człowiek. Dusza jest zaczynem, a człowiek jest to substancja istniejąca realnie.
Funkcje duszy (formy duszy, rodzaje duszy) – układ hierarchiczny:
- dusza roślinna – powoduje ona ożywienie i wzrost;
- dusza zwierzęca – funkcja wyższego szczebla – jest związana ze wzrostem, ożywianiem oraz postrzeganiem. Dusza ta posiada uczucia i popędy np. dążenie do przyjemności, unikanie przykrości;
- dusza myśląca (rozumna) – dusza właściwa człowiekowi, najwyższą funkcją duszy jest poznanie, rozum – związany tylko z człowiekiem. Duszę rozumną Arystoteles odnosi do woli. Uważa że dusza kieruje wolą. Wola dzięki duszy staje się rozumna.
W tym ujęciu trzech rodzajów duszy Arystoteles nie wskazuje na różny poziom funkcji istot żywych. Każda z tych duszy nie stanowi odrębnego bytu.
Rozum
Arystoteles stwierdza, że rozum może być:
- bierny,
- czynny.
Rozum bierny – rozum, który operuje materiałem otrzymanym od zmysłów, związana jest z tym funkcja poznawcza rozumu, przedmiot zmysłów, funkcja poznawcza polega a wyabstrahowaniu pojęć z wyobrażeń zmysłowych.
Rozum czynny – rozum czynny wprowadza w ruch rozum bierny. Rozum czynny jest pierwszą przyczyna samorzutnych poczynań duszy. Czyni on zadość samorzutności duszy.
Jeżeli rozum bierny jest aparatem odbiorczym duszy to rozum czynny jest motorem aparatu odbiorczego duszy.
19.11.2016
Teoria potrzeb A. Maslowa – podejście psychologii humanistycznej
Piramida potrzeb Maslowa
Maslow zakładał, że potrzeby u dołu piramidy dotyczą maksymalnej liczby ludzi. Im wyżej, tym dotyczą mniejszej ilości osób. W swoich badaniach analizował osoby zdrowe, które podejmowały próby samorealizacji. Wyróżniał cechy osób samorealizujących się.
Potrzeby homeostatyczne (potrzeby organiczne, potrzeba bezpieczeństwa, potrzeba miłości i przynależności, potrzeba uznania i szacunku) – gdy organizm ich doświadcza zostaje wybity z homeostazy i dąży do stanu sprzed tego wybicia.
Potrzeby heterostatyczne (p. poznawcze, p. estetyczne, p. samorealizacji) – potrzeby wyższego rzędu, im więcej zaspakajamy daną potrzebę tym chcemy jej więcej.
Maslow uznał, że nie można realizować potrzeb wyższego rzędu, jeżeli nie zaspokoimy tych niższych. Przeciwnicy tej teorii uważają, że potrzebę samorealizacji mogą realizować nawet osoby, które nie zaspokoiły potrzeby bezpieczeństwa. Z tego powodu Maslow dokonał zmian i twierdził, że potrzeby mogą się między sobą zamieniać.
Ujęcie klasyczne
Obuchowski dziali potrzeby na:
Potrzeby:
powszechne: indywidualne:
- fizjologiczne, - nawykowe,
- orientacyjne, - chorobowe,
- seksualne, - potrzeby odmienności
- dystansu psychicznego,
- poznawcze,
- kontaktu emocjonalnego,
- sensu życia
Obuchowski nie zajmuje się potrzebami indywidualnymi.
Oddziela on potrzeby seksualne, jako coś odrębnego, ponieważ (różnice między potrzebami seksualnymi a potrzebami fizjologicznymi):
- seks nie jest potrzebny do przeżycia jednostki, jedynie do podtrzymania gatunku;
- seks może być wzbudzony przez każdy bodziec, jaki tylko można sobie wyobrazić;
- wzbudzenie potrzeby seksualnej jest niezależne od deprywacji czy nasycenia (zaspokojenia), nie dotyczy to krótkiego okresu po zaspokojeniu potrzeby seksualnej;
- wzbudzenia popędu seksualnego poszukuje się równie aktywnie jak rozładowania;
- seks motywuje niezwykle szeroki zakres różnorodnych zachowań i procesów psychicznych;
- podważenie homeostatycznej potrzeby seksu – nie jest jasne, co stanowi końcową reakcję spełniającą popęd seksualny.
Potrzeby fizjologiczne:
· Brak tlenu to anoksja, gdy brakuje tlenu jednostce dochodzi do przejściowych zaburzeń osobowości.
· Potrzeba snu – brak snu (insomia) powoduje zaburzenia psychiczne i somatyczne np. opóźniona reakcja, zaburzenia te są całkowicie odwracalne. Po 100 h bez snu zauważono zaburzenia psychotyczne, ale zależące od osobowości osób, halucynacje wzrokowe i słuchowe, zespół Korsakowa, agnozja semantyczna.
· Potrzeba bodźców informacji – deprywacja sensoryczna, czyli brak bodźców oddziałujący na nasze zmysły, eksperyment – osobom badanym przypomniały się lęki z przeszłości, rzeczy, o których zapomniały, traumy, konflikty, inni reagowali planowaniem tego, co by robiły, gdy zakończy się eksperyment. Skierowanie swoich myśli na przeszłości może wynikać z problemów psychicznych.
· Potrzeba pokarmowa – o wiele gorszy jest lęk przed głodem niż sam głód. Jest to potrzeba, która może zastępować zaspokojenie innych potrzeb. Przy zaburzeniach psychicznych takich jak anoreksja człowiek spełnia pozornie potrzebę kontroli.
17.12.2016
Kartezjusz „Myślę wiec jestem” – I połowa 17 wieku – przyjmuje się, że od tego czasu rozpoczyna się nowy okres filozofii, na nowo sformułowany dualizm.
Założenie „myślę wiec jestem” wskazuje, ze w człowieku należy szukać fundamentu wiedzy a nie w świecie zewnętrznym. Fundamentu wiedzy należy szukać w podmiocie a nie przedmiocie, nie w materii, lecz w świadomym duchu. Zdaniem Kartezjusza to świat myśli jest nam bliższy, lepiej znany. Jest dla nas pewniejszy niż świat zewnętrzny. W tym ujęciu następuje wywyższenie myśli nad materią. Myśl stanowi cos najwyższego. Z istnienia myśli człowieka wynikało w tym ujęciu istnienie jaźni. Skoro jest myśl, to musi być ktoś, kto myśli. To ja jestem istotą, która myśli. Wszystko jest wątpliwe. Wątpię. A skoro wątpię to istnieje myśl; myśli jaźń, to jest równoważne z tym, że ja istnieję. Dusza określona jest, jako jaźń myśląca. Kartezjusz uznaje, że ta jaźń myśląca istnieje niezależnie od ciała. Jest to substancja niezależna od ciała. Przymiotem duszy jest świadomość - myślenie. Myślenie określone jest w tym ujęciu, jako wszelkie funkcje psychiczne łącznie z wolą i rozumem. Zdaniem Kartezjusza myślenie jest jedynym przymiotem duszy. Tak właściwie, żadne właściwości cielesne nie są na stałe związane z duszą. Takie stwierdzenie stanowi ostateczne zerwanie z greckim rozumieniem duszy. Dusza jest jedynie czynnikiem myśli. Dusze posiadają jedynie istoty świadome (nie rośliny ani zwierzęta). Radykalny dualizm duszy i ciała.
Kartezjusz mówi o istnieniu dwóch substancji:
1. Dusza, która przeciwstawiona jest ciału.
2. Ciało, które jest substancja rozciągłą.
Skoro ciało jest rozciągłe, to dusza pozbawiona jest ciągłości, a skoro dusza jest myśląca, to ciało pozbawione jest świadomości. Substancje te są przeciwstawne, ale łączą się w człowieku. Nie mają też na siebie bezpośredniego wpływu. Ciało, które nie wpływa na procesy duszy, a dusza nie może spowodować, aby coś się zadziało w ciele. Ciało może wpłynąć na zmianę kierunku tego, co się dzieje w duszy i odwrotnie. Tłumaczenie to jest dziwne i niekompletne. Ta radykalność dualizmu wskazuje na to, że usuwa się tutaj wszystko, co duchowe, usuwa się znaczenie tego, co duchowe na działanie ciała. Takie rozdzielenie na dwa byty/substancje pozwoliło na rozwój nauki. Możemy obserwować ciało, jako takie i jego funkcjonowanie.
Kartezjusz w swoich poglądach/filozofii dążył do stworzenia metody. Dotychczasowy stan nauki wynikał z braku metody. Chodziło o metodę ułatwiającą zdobywanie wiedzy. Takimi niezawodnymi miarami wiedzy są jasność i wyrazistość. To, co jest jasne i wyraziste jest pewne. Pewne jest też to, co jest proste. Jest to przeciwieństwo myśli, myśli, które są złożone. Myślenie może być błędne. Myśli podlegają błędom, bo są złożone. Przez to mogą stać się ciemne i bezużyteczne. Dlatego też kieruje swoje myśli w stronę metody analitycznej. Jest twórcą metody określonej, jako geometria analityczna. Ta metoda wg niego może być wykorzystywana przez inne nauki.
Kartezjusz dąży do szerokiego spojrzenia na naturę. Jego praca, to była praca nad stworzeniem nauki uniwersalnej. Byłaby to metoda/sposób ujmowania całokształtu wiedzy o przyrodzie, o człowieku.
Kartezjusz twierdzi, że wątpienie jest czymś naturalnym, co może doprowadzić człowieka do prawdy. Można ten rodzaj podejścia do wiedzy określić mianem sceptyzmu metodologicznego. Poszukuje stwierdzenia, które oparłoby się wszelkim wątpliwościom.
Te argumenty na temat zwątpienia można sprowadzić do trzech zwątpień:
1. Złudzenie zmysłów
2. Brak wyraźnej granicy między jawą a snem
...
qbgirl