Czy życiem człowieka rządzi przypadek? Rozważ problem i uzasadnij swoje stanowisko,odwołując się do fragmentu powieści Wiesława Myśliwskiego i wybranych tekstówkultury. Twoja praca powinna liczyć co najmniej 250 słów.
Wiesław MyśliwskiTraktat o łuskaniu fasoli
Któregoś roku jadę właśnie pociągiem, pociąg zatrzymuje się na jakiejś stacji i pochwili w drzwiach staje kobieta. Jak mnie nie obchodziło, kto siedzi w przedziale, tak ona odrazu przykuła moją uwagę. Zerwałem się, żeby pomóc jej włożyć walizkę na półkę […]. Byłamniej więcej w średnim wieku, chociaż, jak pan wie, średni wiek najtrudniej określić. Ubranaz gustem, zadbana. Promieniowała dojrzałą, lecz z lekka zachodzącą już urodą. Czy możejakby przebijająca przez tę urodę dotkliwość istnienia sprawiała takie wrażenie, zarazemwydobywając głębokość tej urody. […] Nie to jednak zawładnęło moimi myślami, chociażnie byłoby w tym nic dziwnego, gdyby tylko to. Otóż im dłużej jej się przypatrywałem, masię rozumieć, ukradkiem, tym bardziej byłem pewny, że gdzieś się już spotkaliśmy. Tylkogdzie, kiedy, zacząłem się zastanawiać. […] Na tym zastanawianiu się zeszła mi cała dalszapodróż.Wysiadła na tej samej stacji co ja. Ukłoniłem jej się na peronie na pożegnanie,wkładając w ten ukłon cały mój żal, że się już nigdy pewnie nie spotkamy. Nieprzypuszczam, aby mój ukłon tak odczytała. Odkiwnęła mi bowiem głową bez żadnegouśmiechu. Więc tym bardziej byłem przekonany, że się już nie spotkamy.I otóż któregoś dnia, nie uwierzyłby pan, siedzę na ławeczce w parku, palę papierosa,nagle widzę, idzie ona. […] Z daleka ją poznałem. Miałem ją cały czas w myślach od tejwspólnej podróży w jednym przedziale. […] Podeszła do ławeczki, na której siedziałem. Nieuśmiechnęła się jednak, chociażby na znak, że przypomina mnie sobie. Spytała tylko, czymoże się przysiąść. […] Zacząłem znów się zastanawiać, skąd ją znam. Bo teraz nie miałemjuż najmniejszych wątpliwości, że dużo, dużo wcześniej niż w pociągu. W parku, w słońcuwyraźniej się widzi, widzi się jakby z najdalszego czasu. Ale jak to dawno być mogło,próbuję sobie przypomnieć. […] Przeglądnąłem jak gdyby w albumie prawie wszystkiekobiety, które znałem, lecz jej nigdzie nie znalazłem. […]Za kilka dni zaszedłem po spacerze do kawiarni, siedzę, piję kawę, przeglądam gazetę,gdy wtem coś mnie tknęło, żeby podnieść znad gazety wzrok. Kawiarnia zapełniona,wszystkie stoliki zajęte, a tu widzę, jak wtedy do przedziału, tak teraz do kawiarni wchodziona. Przeszła kilka kroków, rozglądając się, czy gdzie nie ma wolnego stolika. Poszedłemmimo woli za jej wzrokiem, ale nie zauważyłem, żeby ktoś miał zamiar zwolnić jakiś stolik.Na myśl mi nie przyszło, że przecież mógłbym ją do swojego zaprosić. Prawdopodobnieobawiałem się, że […] mi odmówi. […] Nagle słyszę nad sobą jej głos:– Czy pozwoli mi pan usiąść przy swoim stoliku? Wszystkie miejsca są zajęte. Możewkrótce się gdzieś zwolni, więc nie na długo. […]Nim usiadła, zawahała się i spytała:– A może pan na kogoś czeka? W takim razie…– Proszę, proszę – ponowiłem znacznie cieplej zaproszenie. I […] dodałem półżartem,kiedy już usiadła: – Co prawda nie wiadomo, czy zawsze na kogoś nie czekamy, jakkolwieknie zawsze to sobie uświadamiamy.Najwyraźniej się spłoszyła. […]Odniosłem wrażenie, jakbym czegoś w niej dotknął. […] I może chciałem naprawić swojąniezręczność czy coś innego mną powodowało, że powiedziałem:– Jakkolwiek w żadnej sytuacji nie możemy być pewni, czy jakiś przypadek nieposłużył się nami.– Jaki przypadek? – żachnęła się.
– Na przykład, że gdy pani przyszła, nie było wolnych miejsc. Dzięki temu siedzimyrazem przy stoliku.– Przypadek? – jakby się zastanowiła. […]– Czyżby kawiarnie zmieniały przypadki w przeznaczenia? To chciał pan powiedzieć?– drwina zabrzmiała w jej głosie.– Niewykluczone – powiedziałem, również nadając głosowi odcień drwiny, chociażnie miałem zamiaru drwić. – Wszystko zależy, co za co uznamy. Dlaczego więc niemoglibyśmy uznać, że przyszła pani, ponieważ czekałem na nią.
Źródło: Wiesław Myśliwski, Traktat o łuskaniu fasoli, Kraków 2007, s 385–388.
WprowadzenieAutorzy tekstów kultury często próbują odpowiedzieć w swych dziełach na pytania, jakim prawompodlega ludzkie życie, co kieruje losem człowieka, jego decyzjami i wyborami. Na pytania te trudnoudzielić jednoznacznej odpowiedzi.Ustalenie stanowiskaChoć człowiekowi wydaje się, że sam kieruje swym losem, największy wpływ na jego życiewywierają zwykłe z pozoru przypadki.Rozwinięcie1. Argumenty związane z tekstem danym w zadaniu (Wiesław Myśliwski, Traktat o łuskaniu fasoli) Trzy kolejne spotkania nieznajomych – przeświadczenie mężczyzny, że skądś zna kobietę;obojętne zachowanie nieznajomej. Przeświadczenie mężczyzny, że te przypadkowe spotkania nabierają znamion przeznaczenia;wahanie i obawa kobiety. Przypadki mogą zmieniać życie człowieka.2. Argumenty związane z wybranym tekstem (Adam Mickiewicz, Pan Tadeusz) Przypadkowe spotkanie przez Tadeusza młodej dziewczyny w swoim dawnym pokoju – zachwyt. Przekonanie Tadeusza, że widziana w pokoju kobieta to Telimena (poznana podczas wydanejprzez Sędziego uczty w zamku). Zaręczyny Zosi i Tadeusza – szczęśliwe zakończenie znajomości zapoczątkowanej przypadkiem.3. Argument związany z wybranym tekstem (film Przypadek w reżyserii Krzysztofa Kieślowskiego) Ukazanie bohatera w trzech sytuacjach rozpoczynających się w tym samym miejscu (dworzeckolejowy), lecz inspirowanych różnymi przypadkami. Za każdym razem przypadek (wskoczenie do pociągu w biegu, bójka na dworcu, spóźnienie napociąg) inaczej kieruje losami bohatera.PodsumowaniePrzypadek odgrywa w życiu człowieka ogromną rolę. Często pojedyncze zdarzenie, nieoczekiwanysplot okoliczności, mogą doprowadzić do całkowitej odmiany losu, jednak nie zawsze i nie wszyscyzdają sobie z tego sprawę.
Wskazówki do rozwiązania zadaniaPrzystępując do realizacji zadania, pamiętaj, że musisz napisać rozprawkę problemową, dlategouważnie przeczytaj polecenie i sformułowany w nim problem. Twoim zadaniem jest postawienie tezy,która będzie wskazywać sposób rozwiązania tego problemu. Może to być teza odpowiadająca napostawione w poleceniu pytanie w sposób twierdzący albo w sposób przeczący, albo niedającyostatecznego rozstrzygnięcia, np.: To prawda, że przypadki determinują życie człowieka. Przypadki nie mają wpływu na dysponującego wolną wolą człowieka. Trudno jednoznacznie określić, jaką rolę w życiu człowieka odgrywa przypadek i jak wiele odniego zależy.Po przeczytaniu tekstu zastanów się, w jaki sposób przedstawione w nim sytuacje mogą stanowićuzasadnienie dla postawionej przez ciebie tezy. Rozważ, jaki charakter miały spotkania parybohaterów. Jak na spotkania te reagował mężczyzna, a jak kobieta? Jakie znaczenie dla interpretacjiproblemu ma końcowa scena tekstu?Przypomnij sobie, jakie znane ci teksty kultury podejmują problem znaczenia przypadku w życiuczłowieka. Czy są to tylko teksty współczesne, czy także dawne? Rozważ, przez co jest naprawdędeterminowane życie człowieka – przez przypadek, przeznaczenie, a może wolną wolę?Teksty kultury, które możesz wykorzystać to, np.:Sofoles, Król Edyp (postać Edypa),Dzieje Tristana i Izoldy (tytułowi bohaterowie),William Szekspir, Romeo i Julia (tytułowi bohaterowie),Adam Mickiewicz, Pan Tadeusz, (Tadeusz, Zosia, Telimena),Bolesław Prusa, Lalka, (Wokulski i Izabela),film Przypadek w reżyserii Krzysztofa Kieślowskiego (główny bohater, Witek Długosz),Henryk Sienkiewicz, Latarnik (Skawiński).Sformułuj uogólniającą konkluzję, podsumowującą twoje rozważania i nawiązującą do przyjętegostanowiska
berlingo2008