rozwoj_zrownowazony_w_budownictwie_przeglad_inicjatyw_ue_i_prac_normalizacyjnych.pdf

(1128 KB) Pobierz
Dr inŜ. Sebastian Wall
Instytut Techniki Budowlanej
Zesp ds. Harmonizacji Technicznej
ół
w Budownictwie
Rozwój zrównowaŜony w budownictwie – przegląd inicjatyw Unii Europejskiej i prac
normalizacyjnych.
1. Wykaz skrótów
BT – Technical Board – Rada Techniczna
BWR – Basic Works Requirement – Wymaganie Zasadnicze
CEN – European Committee for Standardization – Europjski Komitet Normalizacyjny
CPD – Construction Products Directive – Dyrektywa dot. wyrob budowlanych
ów
ów
CPR – Construction Products Regulation – Rozporządzenie dot. wyrob budowlanych
EMAS – Eco – Management and Audit Scheme – System Ekozarządzania i Audytu
EMAT - Economically Most Advantageous Tender – kryteria oferty najbardziej korzystnej
ekonomicznie
EN/EC – EN Eurocode - Eurokod
EPBD – Energy Performance of Buildings Directive – Dyrektywa dot. charakterystyki
energetycznej budynk
ów
ER – Essential Requirement – Wymaganie Podstawowe
GPP – Green Public Procurement – Zielone Zam
ówienia Publiczne
IPP – Integrated Product Policy – Zintegrowana Polityka Produktowa
ISO – International Organisation for Standardization – Międzynarodowa Organizacja
Normalizacyjna
KE – Komisja Europejska
KT – Komitet Techniczny
LCA – Life Cycle Analisys – Analiza Cyklu
śycia
LCC – Life Cycle Cost –Koszt Cyklu
śycia
LMI – Lead Market Initiative – Inicjatywa Rynkw Pionierskich
ó
ó
OŹE – Odnawialne
Źr
dło Energii
PKN – Polski Komitet Normalizacyjny
RSL – Reference Service Life – czas
Ŝycia
wyrobu w warunkach odniesienia
SDS – Sustainable Development Strategy – strategia zr wnowaŜonego rozwoju
ó
TC – Technical Committee – Komitet Techniczny
TR – Technical Report – Raport Techniczny
UE – Unia Europejska
WG – Working Group – Grupa Robocza
2. Wstęp
Definicja
rozwoju zrównowaŜonego – rozwoju pozwalającego na spełnienie
teraźniejszych potrzeb bez naraŜania na szwank moŜliwości spełniania potrzeb przez przyszłe
pokolenia
– odnosi się do wielu obszar w działalności człowieka, między innymi do
ó
ó
budownictwa. W przypadku rozpatrywania zagadnień rozwoju zr wnowaŜonego w
1
budownictwie naleŜy wyr
Ŝnić
trzy grupy aspekt w:
środowiskowe,
socjalne (społeczne) i
ó
ó
ekonomiczne (Rysunek 1). Aspekty
środowiskowe
(w szczeg
ólności związane z emisją
ó
dwutlenku węgla i zapotrzebowanie na energię pierwotną) były i są przedmiotem zar wno
szerokiej gamy opracowań naukowych jak i prac normalizacyjnych. Aspekty społeczne i
ekonomiczne były dotychczas, z uwagi na trudności w ustaleniu jasno definiowalnych i
kwantyfikowalnych wskaźnik
ów, obiektem mniejszego zainteresowania
świata
nauki i
ó
techniki. Poszczeg
ólne aspekty zr wnowaŜonego rozwoju (grupy aspektw) są przedmiotem
ó
akt w i inicjatyw legislacyjnych Unii Europejskiej. Ostatnio jednak coraz więcej regulacji
ó
odnosi się do całego obszaru zr wnowaŜonego budownictwa, stwarzając jednocześnie
ó
zapotrzebowanie na nowe dokumenty normalizacyjne.
Rysunek 1: Aspekty rozwoju zrównoważonego w budownictwie
3. Aspekty
środowiskowe
Aspekty
środowiskowe
to aspekty związane z obiektem budowlanym w pełnym cyklu
Ŝycia,
mogące spowodować zmiany w
środowisku.
Wśr d aspekt w
środowiskowych
ó
ó
najczęściej wymienia się potencjał wzmacniania efektu cieplarnianego i potencjał niszczenia
warstwy ozonowej, potencjał wytwarzania ozonu, eutrofizacji i zakwaszania, mikroklimat,
zapotrzebowanie na energię pierwotną, wytwarzanie odpad
ów, emisja substancji
niebezpiecznych, zuŜycie wody i inne aspekty wpływające na
środowisko
globalne i lokalne.
ZuŜycie energii pierwotnej i emisja gazów cieplarnianych
Z uwagi na rosnącą
świadomość
problemu nadmiernego zuŜycia energii i związanej z
tym emisji gaz cieplarnianych do atmosfery powstał szeroki zakres dokument w UE
ów
ó
związanych z energetycznym (a zatem ekologicznym) aspektem rozwoju zr wnowaŜonego w
ó
budownictwie.
2
Zgodnie z danymi Komisji Europejskiej budynki są odpowiedzialne za 42% zuŜycia
energii i 35% emisji gaz
ów cieplarnianych w skali Unii Europejskiej. W ramach
przeciwdziałania zmianom klimatu konieczne jest zatem wprowadzenie zmian w zakresie
projektowania, budowy, eksploatacji i rozbi rki budynk Odnosi się to głwnie do:
ó
ów.
ó
•
obniŜenia zapotrzebowania na ciepło, chł d i energię elektryczną,
ó
•
wykorzystania niekonwencjonalnych i odnawialnych
źr
deł energii,
ó
•
zwiększenia sprawności wyposaŜenia i system wykorzystywanych do ogrzewania,
ów
wentylacji i klimatyzacji budynk
ów,
•
zmian zachowań uŜytkownik
ów,
•
zmian podejścia do systemu projektowania,
•
optymalizacji architektury budynk
ów,
•
minimalizacji emisji gazw cieplarnianych (poza CO
2
).
ó
Jednym z pierwszych aktw mających na celu ograniczenie emisji dwutlenku węgla do
ó
atmosfery była dyrektywa 93/76/EWG [1] dotycząca poprawy efektywności energetycznej.
Zwracała ona uwagę na konieczność poprawy efektywności energetycznej między innymi w
budownictwie, z naciskiem na potrzebę prowadzenia usług audytorskich, izolacji termicznej
budynk i odpowiedniego sposobu naliczania koszt w. Kolejnym waŜnym dokumentem
ów
ó
kształtującym politykę energetyczną państw europejskich był podpisany w 1997 roku protok
ół
z Kioto [2]. Nakłada on na poszczeg
ólne kraje określone cele ilościowe dotyczące redukcji
emisji gaz cieplarnianych do atmosfery. Akt ten wym zmiany nie tylko w zakresie
ów
ógł
energetyki zawodowej, ale takŜe w obszarze budownictwa.
NajwaŜniejszym aktem UE odnoszącym się do aspektu energetycznego budownictwa
jest wdraŜana obecnie dyrektywa 2002/91/WE [3]. Ma ona na celu poprawę charakterystyki
energetycznej budynk
ów nowych oraz istniejących poprzez wprowadzenie obowiązku
opracowywania dla nich tzw.
świadectw
charakterystyki energetycznej mogących nabrać
znaczenia dla konsumenta na rynku pierwotnym i wt rnym. Dla budynk o powierzchni
ó
ów
2
większej niŜ 1000m oznacza to takŜe konieczność opracowania rekomendacji mających
polepszyć wynik certyfikacji. Dyrektywa EPBD (Energy Performance of Buildings Directive)
nakłada takŜe obowiązek prowadzenia cyklicznej kontroli kotł w centralnego ogrzewania i
ó
układ klimatyzacyjnych, co moŜe poprawić sprawność tych system w całym okresie ich
ów
ów
eksploatacji. Dodatkowym elementem jest wprowadzenie obowiązku weryfikacji kwalifikacji
os wykonujących
świadectwa,
co miałoby gwarantować odpowiednią ich jakość. Europejski
ób
Komitet Normalizacyjny (CEN) wspomaga implementację dyrektywy 2002/91/WE poprzez
opracowany pakiet norm.
3
We wniosku Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 13 listopada 2008 r. [4]
przedstawione zostały podstawowe zmiany, kt re mają zostać wprowadzone do treści
ó
dyrektywy 2002/91/WE. Proponowane zmiany powinny wpłynąć na:
•
•
•
ObniŜenie konsumpcji energii o 5-6% do roku 2020
Zmniejszenie emisji CO
2
o 4-5% do 2020 r.
Zwiększenie zatrudnienia bezpośrednio związanego z certyfikacją, a takŜe w
ów
przemyśle (produkcja wyrob stosowanych w budynkach energooszczędnych).
Modyfikacje treści samej dyrektywy będą oznaczać:
•
Ustalenie minimalnych wymagań odnośnie charakterystyki energetycznej –
ó
opracowanie przez Komisję wielokryterialnej metodyki por wnawczej
•
Promowanie alternatywnych
źr
deł energii
ó
•
Usunięcie wyłączeń części budynk objętych renowacjami z obszaru wymagań
ów
dyrektywy
•
Promowanie budynk niskoenergetycznych i o zerowej emisji dwutlenku węgla
ów
•
Wymaganie opracowania
świadectwa
dla budynk
ów, w kt rych więcej niŜ 250 m
2
ó
zajmowane jest przez władze publiczne (najp
óźniej do końca 2010 roku)
•
Wyjaśnienia dotyczące częstotliwości przegląd system klimatyzacji i ogrzewania
ów
ów
•
Promowanie połączenia certyfikacji budynk z zachętami finansowymi.
ów
W Polsce, podstawowe wymagania odnośnie charakterystyki energetycznej budynku i
jego element w zamieszczone są w Rozporządzeniu w sprawie warunk technicznych jakim
ó
ów
powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie [5]. Z kolei uwzględnienie efektywności
energetycznej na etapie eksploatacji budynku moŜliwe będzie gł wnie przy wykorzystaniu
ó
narzędzia oceny w postaci
świadectwa
charakterystyki energetycznej budynku. Na podstawie
danych charakterystyki techniczno – uŜytkowej budynku, sposobu wykorzystania,
klimatycznych warunk odniesienia, przy wykorzystaniu metodyki obliczeniowej, określa się
ów
obliczeniowe zapotrzebowanie na nieodnawialną energię pierwotną pozwalające na pokrycie
potrzeb ogrzewania, chłodzenia, wentylacji, przygotowania ciepłej wody uŜytkowej, a takŜe,
w przypadku budynk uŜyteczności publicznej, oświetlenia. Wynikiem obliczeń jest wartość
ów
wskaźnika EP [kWh/m
2*
rok]. Zgodnie z Prawem budowlanym [6] wdraŜającym dyrektywę
2002/91/WE, od 1 stycznia 2009 r. opracowanie
świadectwa
charakterystyki energetycznej
jest obowiązkowe dla wszystkich nowopowstałych nieruchomości. System ma w załoŜeniu
pozwalać na przeprowadzanie por wnań efektywności energetycznej pomiędzy poszczeg
ó
ólnymi
budynkami. Program certyfikacji energetycznej budynk odnosi się takŜe do budynk
ów
ów
eksploatowanych (wymaganie wystawiania
świadectwa
przy obrocie handlowym) oraz
poddawanych modernizacji (mogącej wpłynąć na charakterystykę energetyczną budynku.
Dodatkowe narzędzie na rynku krajowym moŜe stanowić system audyt w
ó
energetycznych wprowadzonych w Polsce Ustawą o wspieraniu przedsięwzięć termo
modernizacyjnych z 1998 r. [7] (Dz. U. Nr 162 /98, 76/2001), zastąpioną ustawą o wspieraniu
termomodernizacji i remont w z 2008 r. (Dz. U. Nr 223 poz. 1459) [8]. Audyty energetyczne
ó
są opracowaniami ekonomiczno – inŜynierskimi pozwalającymi na wyb najbardziej
ór
4
korzystnego wariantu termomodernizacji budynku. Opracowane takie jest podstawą do
wsp
ółfinansowania przedsięwzięcia przez Bank Gospodarstwa Krajowego.
Dyrektywa 93/76/EWG została uchylona dyrektywą 2006/32/WE [9] w sprawie
efektywności końcowego wykorzystania energii i usług energetycznych. Dyrektywa ta odnosi
się gł wnie do rynku energetyki zawodowej oraz efektywności końcowego wykorzystania
ó
energii w sferze przemysłowej, nie pomijając jednak aspekt w związanych z energią w
ó
budynkach. Jednym z element w dyrektywy jest umoŜliwienie wykonywania audyt w
ó
ó
energetycznych, kt re mogą być zastąpione certyfikacją zgodną z EPBD.
ó
Kolejnym istotnym dokumentem podkreślającym wagę sfery energetycznej rozwoju
zr wnowaŜonego w budownictwie jest „Plan działania na rzecz racjonalizacji zuŜycia energii”
ó
ó
[10]. Ma on na celu mobilizację społeczeństwa i decydent w dla polepszenia efektywności
energetycznej infrastruktury. Budownictwo wymienione jest jako element infrastruktury
dysponujący największym potencjałem redukcji zuŜycia energii (od 27% dla budownictwa
mieszkaniowego do 30% dla budynk uŜyteczności publicznej do 2020 roku). Cel ten ma
ów
ó
ów
zostać osiągnięty poprzez zwiększanie efektywności energetycznej wyrobw i budynk (min.
poprzez wprowadzenie minimalnych wymagań odnośnie charakterystyki energetycznej).
Działania mają być wspomagane przez finansowanie energooszczędności, zachęty
ekonomiczne oraz zwiększanie
świadomości
uŜytkownik
ów.
ówką m
ówiącą o potencjalnych kierunkach rozwoju budownictwa w
WaŜną wskaz
aspekcie energetycznym jest treść komunikatu „Poprawa efektywności energetycznej przez
zastosowanie technologii informacyjno – komunikacyjnych” [11]. W dokumencie zwraca się
uwagę na role technologii ICT w poprawie efektywności energetycznej gospodarki min.
poprzez zastosowania w inteligentnych energooszczędnych domach i budynkach,
wyposaŜonych w zaawansowane i elastyczne systemy zarządzania energią optymalizujące
charakterystykę energetyczną a takŜe wprowadzenie energooszczędnego oświetlenia.
Cele ilościowe dotyczące wykorzystywania energii ze
źr
deł odnawialnych stawiane są
ó
w politykach og
ólnoeuropejskich. Zgodnie z treścią „Mapy Drogowej rozwoju OŹE” [12]
polityka UE wpłynie na znaczny rozw generator w wiatrowych (mogących być lokalnymi
ój
ó
źr
dłami energii dla obiekt w budowlanych), kolektor w słonecznych, czy pomp ciepła (nie
ó
ó
ó
wchodzących de facto w obszar definicji energii odnawialnej). Wobec faktu, iŜ największy
potencjał wzrostu planowany jest wobec spalania biomasy dla cel w grzewczych naleŜy
ó
zdawać sobie sprawę z ograniczenia podaŜy tego nośnika energii związanego z rosnącym
popytem na „zielone
świadectwa”
na rynku energii elektrycznej. Kolejne wymagania wiązane
są takŜe z projektem wprowadzenia dyrektywy w sprawie promowania stosowania energii ze
źr
deł odnawialnych [13]. Wobec przewidywanych trudności z wypełnieniem cel w stawianych
ó
ó
w tym zakresie przed UE dokument prezentuje bardziej kompleksowe podejście promujące
wykorzystanie OŹE takŜe w budynkach, poprzez chociaŜby wprowadzenie przez państwa
członkowskie obowiązku stosowania rozwiązań zapewniających minimalny udział zielonej
energii w budynkach nowych lub poddawanych gruntownej renowacji.
5

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin