W4_Pomaganie_04XI2017_www_duże-slajdy.pdf

(1235 KB) Pobierz
Wykład 4
Pomaganie
Literatura obowiązkowa:
Wojciszke, B. (2011). Psychologia
społeczna, Rozdz. 14:
Prospołeczność (s. 350-375).
Warszawa: Scholar.
1
2
Pomaganie
Zachowanie pomocne
– działanie ukierunkowane na spowodowanie czyjejś korzyści
(materialnych, biologicznych, psychicznych)
Zachowania prospołeczne
– działania ukierunkowane na korzyści pozaosobiste: innego człowieka,
społeczności, ogółu
(np. dbanie o środowisko naturalne)
*
Zachowania pseudoprospołeczne
– działania na rzecz innych podejmowane ze względu na uzyskanie nagród lub
uniknięcie kar z zewnątrz
Altruizm
– zachowanie pomocne bez motywacji egoistycznej,
tj. nie przynoszące pomagającemu korzyści lub wręcz przynoszące straty
3
Decyzyjny model interwencji w sytuacji kryzysowej
(Latane i Darley, 1970)
Etapy/warunki udzielenia pomocy:
zauważyć
uznać sytuację za kryzysową
niewiedza wielu, obojętność przechodnia
* jednoznaczne domaganie się pomocy przez ofiarę podnosi szansę na uzyskanie pomocy z 29% na 81%
przyjąć odpowiedzialność
rozproszenie odpowiedzialności
uznać własne kompetencje do udzielenia pomocy
zadecydować o podjęciu działania pomocnego
udzielić pomocy
4
Model pobudzenia – bilansu
(Piliavin, 1981)
Cudze problemy wywołują nieprzyjemne pobudzenie:
tym silniejsze, im większe natężenie, jednoznaczność i dłuższy czas trwania
tym słabsze, im większy dystans dzieli nas od osoby w potrzebie
Motywacja do usunięcia pobudzenia
im silniejsze pobudzenie, tym silniejsza motywacja
pobudzenie empatyczne vs egoistyczne
motywacja egzocentryczna
(redukcja cudzego cierpienia)
vs endocentryczna
(uniknięcie stanu niekorzystnego dla nas)
Wybór najskuteczniejszego sposobu redukcji napięcia –
Bilans kosztów i zysków związanych z podjęciem działania pomocnego
lub rezygnacją z zachowania prospołecznego
Subiektywna ocena, czy udzielenie pomocy jest najskuteczniejszym sposobem
redukcji dyskomfortu
(nieprzyjemnych emocji związanych z cudzą krzywdą)
5
Dovidio, 1984; Dovidio i in. 1991, za: Wojciszke 2002, s. 318
Koszty udzielenia pomocy
* pomoc impulsywna
* pomoc empatyczna
(stracony/poświęcony czas, wysiłek, narażenie się na
niebezpieczeństwo lub ośmieszenie,
zyski: poczucie skuteczności, własnej wartości, podziw innych)
małe
duże
Koszty
zaniechania
pomocy
(charakter
osobisty:
samoobwinianie
lub empatyczny:
cierpienie
wywołane
cierpieniem
ofiary)
małe
Reakcje
uwarunkowane
normami związanymi
z dana sytuacją
Opuszczenie sytuacji,
zignorowanie,
zaprzeczanie sytuacji,
zaniechanie pomocy
duże
Bezpośrednia
interwencja
Interwencja pośrednia
lub redefinicja sytuacji
obniżająca
subiektywne koszty
zaniechania pomocy
Zgłoś jeśli naruszono regulamin