20.11.2013r.docx

20.11.2013r.

ŁAŃCUCHY TROFICZNE – szereg gatunków przetwarzających materię organiczną.

Przykład w Morzu Bałtyckim:

Słońce -> Fitoplankton -> Zooplankton -> Śledź -> Dorsz -> Foki

Łańcuchy troficzne

1.Krótkie:

-Biocenozy młode/ uproszczone:

*podatne na degradację;

*więcej energii dociera do ostatniego ogniwa;

-przykład:

                            TUNDRA

Trawa -> renifer -> wilk; człowiek

Roślinność -> lemingi -> sowy leśne

2.Długie:

-Biocenozy starsze/ skomplikowane:

*mniej energii dociera do ostatniego ogniwa;

-przykład:

Szpilki sosnowe -> mszyca -> drapieżny bzyg -> pająk -> drapieżna osa -> ptak owadożerny -> jastrząb

Łańcuch detrytusowy – wiele gatunków, koprofagia + saprotrofy (symbionty rozkładają celulozę, ligninę, chitynę, zawyżają metabolizm fagotrofów).

Wpływ łańcuchów troficznych na biologię i morfologię gatunku widoczny jest w glebie:

-ściółka słabo rozłożona (duże przestwory) – osobniki duże, ruchliwe;

-próchnica bezpostaciowa (małe przestwory) – oobniki małe, mało ruchliwe, ze słabym aparatem gryzącym.

Pozycja małych organizmów w sieciach troficznych:

-jest ich więcej niż dużych organizmów;

-małe organizmy są bliżej autotrofów niż duże;

-są aktywniejsze w rozkładzie materii (szybkość metabolizmu jest proporcjonalna do masy ciała).

Piramidy troficzne biocenozy:

-liczebność – preferuje gatunki małe (aktywne);

-biomasy – preferuje gatunki duże;

-energii – najbardziej wiarygodna.

Ekonomiczny wymiar łańcuchów troficznych:

-łańcuch krótki (tani) – roślina -> człowiek (dużo energii), zalecana przy dużym przyroście ludności;

-łańcuch długi (drogi) – dużo ogniw w łańcuchu, duże straty energii.

Na człowieka przypada: Polska – 0,5ha; Indie – 0,2ha, Japonia – 0,06ha.

Gospodarka intensywna – duże nakłady, produkcja 4-5 x wyższa niż w krajach biednych.

Zagrożenia: chemizacja gleby (żywność – złe proporcje składników, nieprzerobione związki, np. azotany, zanieczyszczenia).

Akumulacja toksyn w łańcuchu troficznym:

-akumulacja toksyn w łańcuchu troficznym -> zagrożone ogniwa końcowe (drapieżniki, człowiek);

-DDT (dwuchloro-dwufenylo-trójchloroetan) -> ptaki drapieżne (duża śmiertelność + osłabienie skorupy jajowej -> słaba regulacja liczebności roślinożerców, osłabienie homeostazy);

-PCB – wielochlorowane dwufenylo, itp.

Efekt w glebie: zubożenie łańcucha detrytusowego -> wolniejszy rozkład materii, zmniejsza żyzność.

Ekosystemy ubogie są wrażliwsze na toksyny niż ekosystemy bogate (wiele gatunków, możliwe zastępstwo gatunkowe).