Wiktor Stępięń BHP i Ergonomia.docx

Prawne obowiązki pracodawcy i pracownika w zakresie systemu szkoleń z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy

Kielce, 19.12.2017

Społeczna Akademia Nauk

Wiktor Stępień 92809              

Dla: Dariusz Żak z przedmiotu „BHP i Ergonomia”

Prawne obowiązki pracodawcy i pracownika w zakresie systemu szkoleń z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy

Spis treści

1.      Wprowadzenie……………………………………………………………………………. 3

2.      Służba BHP……………………………………………………………………………...4-5

3.      Zadania Państwowej Inspekcji Pracy…………………………………………………...…6

4.      Obowiązek przekazania pracownikom informacji w zakresie BHP………………………7

5.      Podstawowe obowiązki pracodawcy w zakresie BHP…………………………………….8

6.      Podstawowe obowiązki pracownika w zakresie BHP………………………………….….9

7.      Przyczyny wypadków przy pracy…………………………………………...……………10

8.      Przykładowy strój ochronny…………………………………………………...…………11

9.      Źródła pomocnicze…………………………………………………………..………..….12

Wprowadzenie

Kodeks pracy jest zbiorem przepisów regulującym prawa i obowiązki pracodawcy oraz pracowników. W Polsce obowiązuje kodeks uchwalony 26 czerwca 1974. Wielokrotnie od tego czasu modyfikowany, powstał w ścisłym oparciu o dyrektywy ówczesnej Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej (EWG), obecnie przekształconej w Unię Europejską.
Polski kodeks pracy składa się z 15 działów. Każdy z nich reguluje poszczególne zagadnienia związane z zatrudnieniem, zarobkami i organizacjami pracowniczymi. W sprawach nieuregulowanych stosuje się przepisy Kodeksu Cywilnego bądź rozporządzenia wydane przez Ministerstwo Pracy. W Kodeksie pracy jako podmioty praw i obowiązków w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy zostały określone strony stosunku pracy, czyli pracodawca i pracownik.

Pracodawca ma obowiązek przeszkolić pracownika w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy przed dopuszczeniem go do pracy. Pracodawca ma także obowiązek prowadzenia szkoleń okresowych w czasie trwania stosunku pracy pracownika. Pracodawca ma obowiązek zapewnić pracownikom bezpieczne i higieniczne warunki pracy. Przejawem tego jest przeprowadzanie przez pracodawcę szkoleń BHP. Pracodawca nie może dopuścić do pracy pracownika, który nie posiada wiedzy na temat zasad bezpieczeństwa i higieny pracy. Szkolenia z zakresu bhp są jedynymi obowiązkowymi szkoleniami pracownika. Szkolenia z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy odbywają się w czasie pracy oraz na koszt pracodawcy.

Zgodne przepisami Kodeksu pracy pracownik jest obowiązany wykonywać pracę sumiennie i starannie oraz stosować się do poleceń przełożonych, które dotyczą pracy, jeżeli nie są one sprzeczne z przepisami prawa lub umową o pracę. Pracownik, który wbrew zakazowi udostępnił poufne dane podlega odpowiedzialności cywilnej, jak i odpowiedzialności karnej. Należy również zaznaczyć, że interes pracodawcy chronią także przepisy, Kodeksu cywilnego (np. art. 415 i 439 K.c.) lub przepisy Kodeksu postępowania cywilnego (art. 189 K.p.c.).

Służba BHP

Art. 237 Kodeksu Pracy pełni funkcje doradcze i kontrolne w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy. Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 2 września 1997 r. w sprawie służby bezpieczeństwa i higieny pracy:

§ 2. 1. Do zakresu działania służby bhp należy:

1)        przeprowadzanie kontroli warunków pracy oraz przestrzegania przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, ze szczególnym uwzględnieniem stanowisk pracy, na których są zatrudnione kobiety w ciąży lub karmiące dziecko piersią, młodociani, niepełnosprawni, pracownicy wykonujący pracę zmianową, w tym pracujący w nocy, oraz osoby fizyczne wykonujące pracę na innej podstawie niż stosunek pracy w zakładzie pracy lub w miejscu wyznaczonym przez pracodawcę,

2)        bieżące informowanie pracodawcy o stwierdzonych zagrożeniach zawodowych, wraz z wnioskami zmierzającymi do usuwania tych zagrożeń,

3)        sporządzanie i przedstawianie pracodawcy, co najmniej raz w roku, okresowych analiz stanu bezpieczeństwa i higieny pracy zawierających propozycje przedsięwzięć technicznych i organizacyjnych mających na celu zapobieganie zagrożeniom życia i zdrowia pracowników oraz poprawę warunków pracy.

§ 3. Służba bhp jest uprawniona do:

1)     przeprowadzania kontroli stanu bezpieczeństwa i higieny pracy, a także przestrzegania przepisów oraz zasad w tym zakresie w zakładzie pracy i w każdym innym miejscu wykonywania pracy,

2)     występowania do osób kierujących pracownikami z zaleceniami usunięcia stwierdzonych zagrożeń wypadkowych i szkodliwości zawodowych oraz uchybień w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy,

3)     występowania do pracodawcy z wnioskami o nagradzanie pracowników wyróżniających się w działalności na rzecz poprawy warunków bezpieczeństwa i higieny pracy,

4)     występowania do pracodawcy o zastosowanie kar porządkowych w stosunku do pracowników odpowiedzialnych za zaniedbanie obowiązków w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy,

5)     niezwłocznego wstrzymania pracy maszyny lub innego urządzenia technicznego w razie wystąpienia bezpośredniego zagrożenia życia lub zdrowia pracownika albo innych osób, System ochrony pracy w Polsce Prawa i obowiązki pracodawcy oraz pracownika w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy niezwłocznego odsunięcia od pracy pracownika zatrudnionego przy pracy wzbronionej,

6)     niezwłocznego odsunięcia od pracy pracownika, który swoim zachowaniem lub sposobem wykonywania pracy stwarza bezpośrednie zagrożenie życia lub zdrowia własnego albo innych osób,

7)     wnioskowania do pracodawcy o niezwłoczne wstrzymanie pracy w zakładzie pracy, w jego części lub w innym miejscu wyznaczonym przez pracodawcę do wykonywania pracy, w wypadku stwierdzenia bezpośredniego zagrożenia życia lub zdrowia pracowników albo innych osób.

Zadania Państwowej Inspekcji Pracy

Ustawa z dnia 13 kwietnia 2007 r. o Państwowej Inspekcji Pracy (Dz. U. z dnia 21 maja 2007 r.) Art. 1. […] Art. 10. 1. Do zadań Państwowej Inspekcji Pracy należy:

1)     nadzór i kontrola przestrzegania przepisów prawa pracy, w szczególności przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisów dotyczących stosunku pracy, wynagrodzenia za pracę i innych świadczeń wynikających ze stosunku pracy, czasu pracy, urlopów, uprawnień pracowników związanych z rodzicielstwem, zatrudniania młodocianych i osób niepełnosprawnych;

2)     kontrola legalności zatrudnienia, innej pracy zarobkowej, wykonywania działalności oraz kontrola przestrzegania obowiązku:

a)      informowania powiatowych urzędów pracy o zatrudnieniu bezrobotnego lub powierzeniu mu wykonywania innej pracy zarobkowej,

b)     informowania powiatowych urzędów pracy przez bezrobotnych o podjęciu zatrudnienia, innej pracy zarobkowej lub działalności,

c)      opłacania składek na Fundusz Pracy (…);

d)     udzielanie porad i informacji technicznych służących eliminowaniu zagrożeń dla życia i zdrowia pracowników, a także porad i informacji w zakresie przestrzegania prawa pracy;

3)     prawo wnoszenia powództw, a za zgodą osoby zainteresowanej - uczestnictwo w postępowaniu przed sądem pracy, w sprawach o ustalenie istnienia stosunku pracy;

4)     współpraca z urzędami państw członkowskich Unii Europejskiej odpowiedzialnymi za nadzór nad warunkami pracy i zatrudnienia pracowników, polegająca na:

a)      udzielaniu informacji o warunkach zatrudnienia pracowników skierowanych do wykonywania pracy na terytorium państwa członkowskiego Unii Europejskiej na określony czas, przez pracodawcę mającego siedzibę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej,

5)     ściganie wykroczeń przeciwko prawom pracownika określonych w Kodeksie pracy, wykroczeń, o których mowa w art. 119-123 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz. U. Nr 99, poz. 1001, z późn. zm.4)).

Obowiązek przekazania pracownikom informacji w zakresie BHP

Pracodawca zgodnie z art. 2071 Kodeksu pracy jest obowiązany przekazywać pracownikom informacje o:

·         zagrożeniach dla zdrowia i życia występujących w zakładzie pracy, na poszczególnych stanowiskach pracy i przy wykonywanych pracach, w tym o zasadach postępowania w przypadku awarii,

·         działaniach ochronnych i zapobiegawczych podjętych w celu wyeliminowania lub ograniczenia zagrożeń, o których mowa w pkt. 1,

·         pracownikach wyznaczonych do:

·          udzielania pierwszej pomocy,

·          wykonywania działań w zakresie zwalczania pożarów i ewakuacji pracowników.

Podstawowe obowiązki pracodawcy w zakresie BHP

Art. 207. § 1. Pracodawca ponosi odpowiedzialność za stan bezpieczeństwa i higieny pracy w zakładzie pracy. Na zakres odpowiedzialności pracodawcy nie wpływają obowiązki pracowników w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy oraz powierzenie wykonywania zadań służby bezpieczeństwa i higieny pracy specjalistom spoza zakładu pracy, o których mowa w art. 23711 § 2.

Zgodnie z art. 207 § 2  przepisami Kodeksu pracy pracodawca, ma obowiązek chronić zdrowie i życie pracowników przez zapewnienie bezpiecznych i higienicznych warunków pracy przy wykorzystaniu osiągnięć nauki i techniki, zwracając szczególną uwagę na:

·         Organizowanie pracy w sposób zapewniający bezpieczne i higieniczne warunki pracy,

·         Zapewnienie przestrzegania w firmie przepisów oraz zasad w zakresie BHP,

·         Usuwanie uchybień,

·         Reagowanie na potrzeby w zakresie BHP oraz dostosowanie środków podejmowanych w celu doskonalenia istniejącego poziomu ochrony zdrowia i życia pracowników, biorąc pod uwagę zmieniające się warunki wykonywania pracy,

·         Uwzględnianie ochrony zdrowia pracowników młodocianych, pracownic w ciąży lub karmiących piersią oraz pracowników niepełnosprawnych w ramach podejmowanych działań profilaktycznych,

·         Zapewnienie wykonania nakazów, wystąpień, decyzji i zarządzeń wydawanych przez organy nadzoru nad warunkami pracy,

·         Zapewnienie wykonania zaleceń społecznego inspektora pracy.

Obowiązki pracodawcy w zakresie BHP to także i koszty, jakie pracodawca ponosi w zakresie BHP i nie mogą one obciążać pracowników. Pracodawca ma także obowiązek poinformowania pracowników o zagrożeniach związanych z wykonywaną pracą oraz o zasadach postępowania w przypadku awarii lub innych sytuacji zagrażających życiu i zdrowiu pracowników. Przedsiębiorca zatrudnienie nowego pracownika musi poprzedzić szkoleniem w zakresie BHP, które będzie dostosowane do rodzaju wykonywanej pracy. Szkolenie ma na celu przekazanie informacji oraz instrukcji związanych z wykonywaniem pracy na danym stanowisku.

Podstawowe obowiązki pracownika w zakresie BHP

Kodeks pracy wyraźnie stanowi, że podstawowym obowiązkiem pracownika jest przestrzeganie przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy. Szczegółowy katalog obowiązków pracownika związanych z BHP zawiera art. 211 kodeksu pracy. Pracownik jest zobowiązany w szczególności:

·         znać przepisy i zasady bezpieczeństwa i higieny pracy, brać udział w szkoleniu i instruktażu z tego zakresu oraz poddawać się wymaganym egzaminom sprawdzającym,

·         wykonywać pracę w sposób zgodny z przepisami i zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy oraz stosować się do wydawanych w tym zakresie poleceń i wskazówek przełożonych,

·         dbać o należyty stan maszyn, urządzeń, narzędzi i sprzętu oraz o porządek i ład w miejscu pracy,

·         stosować środki ochrony zbiorowej, a także używać przydzielonych środków ochrony indywidualnej oraz odzieży i obuwia roboczego, zgodnie z ich przeznaczeniem,

·         poddawać się wstępnym, okresowym i kontrolnym oraz innym zaleconym badaniom lekarskim i stosować się do wskazań lekarskich,

·         niezwłocznie zawiadomić przełożonego o zauważonym w zakładzie pracy wypadku albo zagrożeniu życia lub zdrowia ludzkiego oraz ostrzec współpracowników, a także inne osoby znajdujące się w rejonie zagrożenia, o grożącym im niebezpieczeństwie,

·         współdziałać z pracodawcą i przełożonymi w wypełnianiu obowiązków dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy.

Przyczyny wypadków przy pracy

Przykładowy strój ochronny

Strój ochronny do pracy z urządzeniami ciśnieniowymi

Źródła pomocnicze

...