Młody Technik #2018.10.pdf

(18398 KB) Pobierz
Istnieje od 1932 roku
EDWIN
i d
LAND
Ojciec Polaro
a i  kina 3D
nr 10. październik 2018
e-suplement www.mt.com.pl
Tu przejrzysz
i kupisz ten numer
NEWS
codziennie
24/7
przeglądaj
Fizyka na manowcach
Zwodnicze piękno niesprawdzonych teorii
RAPORT:
na swoim smartfonie
Technika pieniądza w XXI wieku
Niekończące się pożegnanie z gotówką
cena:
9,90 zł
(w tym 8% VAT)
WYDANIA
SPECJALNE
DIGITAL
CAMERA
POLSKA
PRZEJRZYJ TE
WYDANIA ONLINE
I ZAMÓW NA
ULUBIONYKIOSK.PL
)
(PRZESYŁKA GRATIS
Czym się różni Higgs
od Demokryta?
Od stworzenia teorii fizycznej do jej potwierdzenia mogą minąć całe tysiąc-
lecia. Przykładem jest atom, którego najbardziej znanym teoretykiem był sta-
rożytny filozof grecki, Demokryt z Abdery. Na doświadczalne potwierdzenie
spekulacji, że materia składa się właśnie z tego rodzaju drobin, trzeba było
czekać grubo ponad dwa tysiące lat. Demokryt nie miał szans na Nobla.
Z drugiej strony, czasem droga do naukowego uznania jest znacznie krót-
sza. Georges Lemaître przedstawił swoją teorię Wielkiego Wybuchu w 1927 r.
Uznano ją początkowo za czystą spekulację i wyraz wiary religijnej, gdyż autor
był księdzem. Już jednak dwa lata później, po opublikowaniu prac astrono-
mów Edwina Hubble’a i Miltona Humasona, Wielki Wybuch wszedł, jakbyśmy
to dziś powiedzieli, do mainstreamu – choć, co znamienne, ani Lemaître, ani
Hubble Nobla nie dostali.
Z pierwszego przykładu płynie nauka, że nie warto popadać w desperację,
gdy nie widzimy obecnie możliwości sprawdzenia hipotez fizyków-teorety-
ków. Dopóki nie odkryto atomu doświad-
czalnie, koncepcje Demokryta żyły jako
część historii myśli ludzkiej, pośród całego
tłumu innych propozycji i rozważań staro-
żytnych filozofów przyrody. Fakt, że fizyka
drogą eksperymentów potwierdziła nie-
dawno jego myśl, nie skreśla reszty tradycji
starożytnych myślicieli. W każdym z tych
systemów, od Parmenidesa po Heraklita, wszyscy – fizycy także – mogą odna-
leźć inspirację do poszukiwania prawdy o świecie.
Patrząc na drugi przykład, po latach widzimy z kolei, że nawet szybkie ob-
serwacje potwierdzające teorię oraz jej akceptacja przez fizykę, nie oznaczają
uznania danej koncepcji za obowiązującą raz na zawsze. Wielki Wybuch jest
wciąż kwestionowany i weryfikowany, podobnie jak ogólna teoria względności
Einsteina, która – mimo że potwierdzono ją już wiele razy – wciąż jest spraw-
dzana na Ziemi i poza nią.
Panuje opinia, że Komitet Noblowski w dziedzinie fizyki nie przepada
za teoretykami. Niemniej to właśnie teoretyk Peter Higgs otrzymał Nobla
w 2013 r. Dlaczego? Bo jego teoria została rozwinięta w nowych ciekawych
badaniach – zarówno eksperymentalnych, prowadzonych w Wielkim Zderza-
czu Hadronów, jak i teoretycznych. Miał to szczęście, że doczekał jej potwier-
dzenia jeszcze za swojego życia, choć każdy, kto przeczyta ten numer „MT”,
będzie wiedział, że to dopiero początek badań „higgsonów”, a co z tego wynik-
nie, to się jeszcze okaże.
Noble zatem, przynajmniej w dziedzinie fizyki, przyznawane są za oryginal-
ną myśl i jej udaną naukową kontynuację. Trzeba mieć też trochę szczęścia.
To akurat przydaje się nie tylko w fizyce.
Temat okładkowy
Dokąd zmierza współczesna
fizyka? W przededniu przy-
znania corocznej Nagrody
Nobla w tej dziedzinie,
przyglądamy się panującym
w niej tendencjom, delikat-
nie sugerując przy okazji,
kto może zostać laureatem
prestiżowej rywalizacji…
W fizyce sukces
odnosi teoria, która
ma interesujący
ciąg dalszy.
Szkoły,
Nauczyciele
Miesięcznik „Młody Technik”
jest dostępny dla szkół
podstawowych i ponadpod-
stawowych w prenumeracie
częściowo sponsorowanej
przez Wydawnictwo AVT.
Szkoły opłacają 67% kosz-
tów prenumeraty „Młodego
Technika”. Dzięki tej formie
„Młody Technik” trafia
prawie do każdej biblioteki
szkolnej i jest czytany przez
kilkaset tysięcy uczniów.
Specjalnie dla nich ozna-
czamy stopień trudności
artykułów:
• jeden punkt oznacza,
że artykuł powinni zro-
zumieć uczniowie szkół
podstawowych,
• dwa punkty odpowiada-
ją poziomowi uczniów
gimnazjum,
• trzy punkty – poziom
szkoły średniej.
Mirosław Usidus
PRENUMERATA – TO SIĘ OPŁACA!
CZYTAJ NA STR. 124
od wydawcy
3
Active
Reader
Super nagrody!
Szczegóły na stronie 127
STAŁY KONKURS
Gdy w szeregi komandosów
nauki wdaje się zwątpienie,
bojowe nastroje mogą opaść,
ale nie łudźmy się, że na długo.
Być może rzeczywiście
współczesna fizyka trochę
błądzi, penetrując tereny
(czytaj: proponując teorie),
które prowadzą donikąd, ale
zapewne są wśród dzisiejszych
eksploratorów i tacy badacze,
którzy ostatecznie dotrą
do żyznych pól nowej ziemi
obiecanej. Miejmy nadzieję,
że to właśnie jeden z nich
– a nie fałszywy prorok
– dostanie tegoroczną Nagrodę
Nobla z fizyki. Lista kandydatów
jest długa, podobnie jak spis
tematów, którymi się zajmują.
Obie listy próbujemy przejrzeć
i ocenić, typując faworytów.
Wyniki naszego śledztwa
publikujemy w najnowszym
Temacie Numeru.
KSIĄŻKI
GRY
PŁYTY
MODELE
NARZĘDZIA
SPRZĘT
AKCESORIA
4
m.technik
– www.mt.com.pl – nr 10/2018
Spis treści
TEMAT NUMERU
10/2018
25
Fizyka na manowcach
• Upiory znikają, gdy znika czas
• Zagubieni w matematyce nie
widzą rzeczywistości
• Kto dostanie w 2018 r. Nobla
z fizyki?
• Nowe perspektywy, czyli jak
podejść do problemu z innej
strony
• Róbmy swoje
8 Info zoom
16 Dodaj do obserwowanych
18 Horyzonty mgłą spowite:
• DNA pomaga rozwiązać stare
kryminalne zagadki.
Sprawiedliwość po latach
• Osobiste urządzenia latające.
Wymarzony stan uniesienia
• Życie w stratosferze. Twardziele
z pogranicza kosmosu
48 Raport MT: Pieniądze
w XXI wieku. Abstrakcja, która
rządzi światem
58 Nasi idole: Maratończyk
wynalazczości – Edwin Land
62 e-Technologie: Agro-Internet.
Druga zielona rewolucja
Fizyka
na manowcach
48
m.technik
szkoła
prezentacje
inne
hobby
25
technika
66 Matematyka z ludzką twarzą:
Szachownica i szachy
71 Pomysły genialne, zwariowane
i takie sobie
72
Chemia inna niż w szkole:
Mokre związki – część 1
76 Fizyka bez tajemnic:
Turbiny odrzutowe
81 Edukacja przez szachy:
Olimpiady szachowe
85 Koniec i co dalej:
Smartfony – szału już nie ma
88 MT studiuje: Budownictwo
90 Klub i szkoła wynalazców
95
Na warsztacie: Pływająca
parowa zabawka
98 Na warsztacie: Kurs
projektowania 3D w 360
– lekcja 2: Bryły walcowe
104 Na warsztacie: Elektronika
dla Ciebie – Irytator – dokuczliwy
natręt nocny
106 Na warsztacie: Uniwersalny
zasilacz modelarski UZM 100
112 Historia wynalazków:
Zabezpieczenia biometryczne
117 Technologia i muzyka:
Yamaha AG03/AG06
miksery-interfejsy audio
120 Kreatywne fotografowanie
122 MT testuje: TP-Link Deco
– system Wi-Fi z antywirusem
w pakiecie
123 MT testuje: ADATA HD650
– nowa odsłona, czyli odporny
dysk USB
Listy
Quiz momentalny
Prenumerata
Sędziwy technik
– 100 lat temu prasa pisała
127 Active Reader – KONKURS
6
65
124
126
Niekończące
się pożegnanie
z gotówką
5
Zgłoś jeśli naruszono regulamin