Encyklopedia 'Białych plam' - tom 9 Jeske Choiński Teodor – Koniuchy.pdf

(18945 KB) Pobierz
ENCYKLOPEDIA
„BIAŁYCH PLAM ”
TOM
IX
JESKE CHOIŃSKI TEODOR - KONIUCHY
Polskie Wydawnictwo Encyklopedyczne
RADOM 2002
SPIS HASEŁ TOMU IX
JESKE-CHOIŃSKI TEODOR JÓZEF
FRYDERYK
JEZIORAŃSKI JAN JÓZEF BARTŁOMIEJ
JEŻÓW NIKOŁAJ IWANOWICZ
JĘDRZEJEWICZ JANUSZ
JĘDRZEJEWICZ WACŁAW
JOANNA d’ARC
JOGA
JÓZEFINIZM
JÓZEWSKI HENRYK JAN
JUAN DIEGO
JUDAIZM
JUDENRATY
JUDEOPOLONIA
JUNG CARL GUSTAV
„JUTRO PRACY”
JUVENTUS CHRISTIANA
KABAŁA
KACZMAREK CZESŁAW, bp
KACZYŃSKI ZYGMUNT
KAIM JAN
KAJETANOWICZ DIONIZY
KALENKIEWICZ MACIEJ
KANDINSKY WASSILI
KANIEWSKI JULIAN
KANTOR TADEUSZ
KAPITALIZM
KAPŁAŃSTWO KOBIET
KARA ŚMIERCI
KARLIZM
KASPRZYCKI TADEUSZ ZBIGNIEW
KASZNICA STANISŁAW JÓZEF
BRONISŁAW
KATARZYNA II
KATASTROFIZM
KATOLICKIE STOWARZYSZENIA
ROBOTNICZE
KATOLICKIE STOWARZYSZENIA
RZEMIEŚLNICZE
KATOLICYZM LIBERALNY
KATYŃSKA ZBRODNIA
KAUTSKY KARL
KAWALERIA
KEDYW
KELSENHANS
KEMNITZ EDWARD MARCIN
KGB
KIELECKA PROWOKACJA
KIM IR SEN
KIWERSKI JAN WOJCIECH
KL WARSCHAU
KLERYKALIZM
KLONOWANIE CZŁOWIEKA
KLUB KRZYWEGO KOŁA
KLUBY INTELIGENCJI KATOLICKIEJ
KOLEKTYWIZACJA ROLNICTWA W ZSRR
KOLEKTYWIZM
KOLONIALIZM
KOŁO KSIĘŻY „CARITAS”
KOŁYMA
KOMIEROW SKI WITOLD ADRIAN ROGER
KOMINTERN
KOMITET NARODOWY POLSKI
KOMPUTER
KOMUNISTYCZNA PARTIA POLSKI
KOMUNISTYCZNA PARTIA ZWIĄZKU
RADZIECKIEGO
KOMUNIZM
KONCENTRACYJNY OBÓZ
KONECZNY FELIKS KAROL
KONFEDERACJA BARSKA
KONFEDERACJA NARODU
KONFEDERACJA TARGOWICKA
KONIUCHY
Wykaz skrótów
adm.
afr.
alb.
amer.
analog.
ang.
anglik.
antropol.
arab.
aram.
archeol.
argent.
art.
arystokr.
arystot.
atom.
austr.
austral.
azjat.
bałk.
barok.
belg.
białor.
bibl.
bizant.
bolszew.
braz.
bryt.
bułg.
ces.
chiń.
chorw.
chrześc.
czes.
dawn.
demokr.
duń.
egip.
ekonom.
etn.
europ.
filol.
filoz.
administracyjny
afrykański
albański
amerykański
analogiczny
angielski
anglikański
antropologiczny
arabski
aramejski
archeologiczny
argentyński
artystyczny
arystokratyczny
arystotelesowski
atomowy
austriacki
australijski
azjatycki
bałkański
barokowy
belgijski
białoruski
biblijny
bizantyjski
bolszewicki
brazylijski
brytyjski
bułgarski
cesarski, cesarz
chiński
chorwacki
chrześcijański
czeski
dawny, dawniej
demokratyczny
duński
egipski
ekonomiczny
etniczny
europejski
filologiczny
filozoficzny
fin.
fiz.
flam.
franc.
gat.
germ.
gosp.
got.
gr.
handl.
hebr.
hind.
hist.
hiszp.
hitler.
hoi.
human.
ideol.
ind.
indonez.
irl.
islam.
izrael.
jap.
j?z.
jug.
kanad.
kapl.
katol.
klas.
komun.
konserw.
kosc.
krak.
krol.
liber.
liter.
litew.
log.
lotn.
lud.
fiński
fizyczny
flamandzki
francuski
gatunkowy, gatunek
germański
gospodarczy
gotycki
grecki
handlowy
hebrajski
hinduski
historyczny
hiszpański
hitlerowski
holenderski
humanistyczny
ideologiczny
indyjski
indonezyjski
irlandzki
islamski
izraelski
japoński
językowy, język
jugosłowiański
kanadyjski
kapłański
katolicki
klasyczny
komunistyczny
konserwatywny
kościelny
krakowski
królewski
liberalny
literacki
litewski
logiczny
lotniczy
ludowy
łac.
łot
maced.
mat.
mech.
metafiz.
mist.
mit.
mong.
mor.
muz.
nacjonalist.
nar.
nast.
nauk.
niderl.
niem.
norw.
nowoż.
oświeć.
łaciński
łotewski
macedoński
matematyczny
mechaniczny
metafizyczny
mistyczny
mityczny
mongolski
moralny
muzyczny
nacjonalistyczny
narodowy
następnie
naukowy
niderlandzki
niemiecki
norweski
nowożytny
oświeceniowy
republ.
rom.
romant.
ros.
rum.
rzym.
serb.
skand.
słow.
słowac.
socjalist.
socjol.
sow.
społ.
Stalin.
staroż.
szkoc.
szlach.
szwaj c.
szwedz.
średniow.
świat.
teatr.
teol.
teor.
totalit.
tow.
trąd.
tur.
ukr.
warsz.
węg.
wewn.
wł.
właśc.
woj.
wojsk.
współcz.
wyd.
zał.
zewn.
zwł.
żyd.
republikański
romański
romantyczny
rosyjski
rumuński
rzymski
serbski
skandynawski
słowiański
słowacki
socjalistyczny
socjologiczny
sowiecki
społeczny
stalinowski
starożytny
szkocki
szlachecki
szwajcarski
szwedzki
średniowieczny
światowy
teatralny
teologiczny
teoretyczny
totalitarny
towarzystwo
tradycyjny
turecki
ukraiński
warszawski
węgierski
wewnętrzny, wewnętrznie
włoski
właściwy, właściwie
wojewódzki,województwo
wojskowy
współczesny, współcześnie
wydany
założony
zewnętrzny, zewnętrznie
zwłaszcza
żydowski
panc.
państw.
pap.
patriot.
pedag.
piat.
pocz.
poet.
poi.
polit.
portug.
powsz.
pozytywist.
prakt.
praw.
prawosł.
protest.
prus.
przyr.
psych.
psychol.
publ.
radz.
rei.
renes.
pancerny
państwowy
papieski, papież
patriotyczny
pedagogiczny
platoński
początkowy, początek
poetycki
polski
polityczny
portugalski
powszechny
pozytywistyczny
praktyczny
prawniczy
prawosławny
protestancki
pruski
przyrodniczy
psychiczny
psychologiczny
publiczny
radziecki
religijny
renesansowy
J
JESKE-CHOIŃSKI TEODOR JÓZEF FRY­
DERYK, pseud. M. Bogdanowicz, T.J. Orlicz,
„Pancerny”, „Habdank”, „Łada”, „Polikrates” (ur.
27II 1854 w Pleszewie w woj. poznańskim, zm. 14
IV 1920 w Warszawie) - intelektualista, pisarz, hi­
storyk, publicysta konserw., krytyk teatr, i liter.,
autor terminu „pozytywizm”.
Był synem urzędnika sądowego; nauki pobie­
rał w gimnazjach klas. w Śremie i Poznaniu, gdzie
1872 otrzymał maturę; studiował inżynierię drogo­
wą na politechnice we Wrocławiu, filozofię na uniw.
w Pradze i literaturę w Wiedniu. 1881 został preze­
sem Koła Pol. w Pradze i był założycielem towa­
rzystwa kulturalnego „Ognisko Polskie”.
W 1882 zakończył studia i zamieszkał w War­
szawie; w tym czasie był przejściowo związany ze
środowiskiem pozytywistów; 1880-82 publikował
stale w „Przeglądzie Tygodniowym”, „Nowinach”
(gdzie współpracował z czołowym pozytywistą
Aleksandrem Świętochowskim) i „Ateneum”,
wszedł w skład kolegium redakcyjnego pisma
„Niwa”; w poł. lat 80. XIX w. w jego poglądach
nastąpił zasadniczy przełom, w wyniku którego
J. zerwał ostatecznie z pozytywistami, stając się jed­
nym z czołowych publicystów środowiska młodych
konserwatystów; w tym czasie podjął współpracę
z pismami: „Słowo” (w którym publikował od 1885
z przerwami do 1908), „Wiek” (1878-85 i 1888-96),
„Rola” (od 1883 z przerwami do 1909).
Od 1889 mieszkał w Paryżu, gdzie w latach 90.
redagował pismo „Wędrowiec”; 1910 przeniósł się
do Lwowa, do 1914 redagował tam „Kronikę Po­
wszechną”; łącznie J. publikował w blisko 80 pi­
smach i periodykach ukazujących się w Europie i
Ameryce Pn.; przez kilka lat był także redaktorem
popularnej serii wydawniczej Biblioteki Dzieł Wy­
borowych, która przybliżała poi. czytelnikowi do­
robek prozaików poi. i zagranicznych.
Po wybuchu I wojny świat. (1914) wyjechał do
Wiednia; do Warszawy powrócił 1915. Był żonaty z
Ludwiką Miłkowską, kompozytorką i śpiewaczką.
J. należał do autorów utalentowanych i bardzo
płodnych; napisał ok. 30 powieści, dramatów i no­
wel o tematyce hist. i współcz.; popularność zyskał
dzięki powieściom hist., które zarazem mają naj­
większą wartość w jego dorobku. Dwie pierwsze
(Gasnące słońce. Powieść z czasów Marka Aure­
liusza,,
1895;
Ostatni Rzymianie. Powieść z czasów
Teodozjusza Melkiego,
1897), podejmujące tema­
tykę ścierania się chrześcijan w Imperium Rzym. z
obrońcami starego porządku i bogów przodków,
zostały przyjęte przez krytykę negatywnie; zarzu­
cano autorowi zbytnią przychylność dla pogan, a
nawet sprowadzenie tryumfu chrześcijaństwa do
efektu jedynie gry ludzkich namiętności; w ocenach
pominięty został aspekt niezmiernie istotny dla ca­
łej twórczości J.: akcentowanie więzi łączących
cywilizację chrześc. z cywilizacją antyczną; J. jako
pierwszy w literaturze poi. postawił tezę, że cywi­
lizacja europ, opiera się na 4 podstawach: filozofii
gr., prawie rzym., religii chrześc. i germ. instytucji
królestwa; rozważając zagadnienie upadku Cesar­
stwa Rzym., J. odrzucał pogląd o „końcu Rzymu”;
twierdził, że przeznaczeniem Imperium pogańskie­
go było przechowanie fundamentów ładu gr.-rzym.,
a jego kres stanowił przejście do europ, cywilizacji
chrześc., wzniesionej na tych właśnie podstawach;
misja budowania nowej cywilizacji przypadła Fran­
kom: „Wychowani w szkole Rzymu, któremu słu­
żyli najsamprzód przez dwa wieki jako najemnicy,
zanim postawili młodą stopę na jego zwiędłym kar­
ku, ocierając się od wielu pokoleń o resztki cywili­
zacji dogorywającego świata pogańskiego, zrozu­
mieli Frankowie - pierwsi spomiędzy ludów nie­
mieckich - znaczenie jednolitości państwa. Odzie­
dziczywszy po swoich mistrzach geniusz politycz­

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin