Kołodko G. - Hiperinflacja i stabilizacja w gospodarce postsocjalistycznej.pdf

(36135 KB) Pobierz
GBZIGOBZ
W.KOł.ODKO
DA!łUTA
GO!Z· KOZIIBKIIWIOZ
BIJBIITA
SKIZISZIWSKA
·PACZEK
Hiperinflacja
i stabilizacja
w
gospodarce
postsocjalistycznej
Państwowe
Wydawnictwo Ekonomiczne
Spis
tre
śc
i
Wprowadzenie.
I. Programy
stabilizacji
-
założenia
,
uwarunkowania,
cele.
1.
Pojęcie
stabilizacji.
2. Cele
i
przesłanki
programów
dostosowawczych MFW
3.
Gospodarka
krajów postsocjalistycznych
a
polityka
stabilizacji.
Il.
St abilizacja w
Jugosławii.
1.
Źródła
hiperinflacji w
Jugosławii.
.7
.13
.13
.1
5
.21
.33
34
.47
.53
.58
2. Program stabilizacji
w
1990
r.
3.
Realizacja
programu.
4.
Próba
oceny.
HI.
Polska
hiperinflacja i
stabilizacj a
1989-1990.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
.61
.
2
6
Źródła
hiperinflacj
i
w Polsce.
Nierównowaga
ekonomiczna.
Ortodoksyjny szok
-
styczel't
1990.
Realizacja
programu.
Próba
oceny.
Elementy
„drngiego
biegu" stabilizacji.
.69
.70
.77
.93
97
IV.
Stabilizacja
w Wietnamie.
.102
1.
Tło
i
przebieg
inflacji
w
latach
80.
.102
2. Program
stabilizacji.
.107
3. Wyniki
programu
w sferze
realnej
w
1989
r.
i
prognoza
na 1990
r.
131
4.
Ocena programu.
.134
V.
Stabilizacja, transformacja
i
wzrost
-
analiza
porównawcza
1.
Stabilizacja
a
transfotmacja
systemowa
2. Uwarunkowania
i
skutki
stabilizacji
-
podobieństwa
i
różnice.
3. Ortodoksja czy
heterodoksja.
4. Stabilizacja a
sfera
realna
140
.140
.143
.147
.149
5
Aneks.
Stabilizacja
w
Izraelu.
1.
Procesy inflacyjne w
Izraelu
przed
1985
r.
2.
Założenia
programu
stabilizacyjnego.
3.
Początkowe
wyniki programu.
4.
Ocena
pie1wszego etapu programu.
5.
Żródła
recesji
gospodarczej.
6.
Przyczyny ograniczonej
skali
stłumienia
inflacji.
7.
Koszty
stabilizacji
opartej na.
kursie
walutowyn1 jako
8.
Próba
oceny
programu.
Literatura.
głównej
„kotwicy"
.152
.152
.153
.155
.158
.1
61
.163
.
1
6 4
.167
.1
75
Kpan oe
It3l
IOlKCHHe
181
Wprowadzenie
z
inflacją państwa
i narody
mają już
tak wiele,
politycy,
stojący
u steru tych
państw
,
uczynią
wszystko, aby
inflacji
-
a
zwłaszcza
jej bardzo
natężonej
postaci, tj
.
hiperinflacji
-
zapobiec. Tak jednak nie jest. Po wielkich inflacjach
początku
lat
20„
po
powojennych
hiperinflacjach lat 40
,
również
współcześnie
obserwujemy
intensywne, niezwykle dokuczliwe ekono-
micznie,
społecznie
i politycznie
procesy
inflacyjne.
Szczególnie
zapiszą
się
tutaj
w
historii lata
80.,
kiedy
w
pewnych krajach inflacja
nabrała
wyjątkowo
dynamicznego
charakteru. Odnosi
się
to
przede
wszystkim
do
Ameryki
Łacińskiej
,
ale
nie
tylko. Nie bez
powodu
-
jak
to
wykazujemy
na kartach tej
książki
-
inflacja
o szczególnym
natężeniu
dotknęła
także
kraje, które
-
zgodnie
z
onegdajszą doktryną
ekono-
miczną
-
miały
być
w ogóle
ominięte
przez to schorzenie
ekonomiczne.
Przy
najwyższym
stopniu uogólnienia
można
przyjąć, że
inflacja jest
zjawiskiem
jednorodnym,
dającym
się
w
każdym
przypadku
okreś
lić
przez
uniwersalną definicję,
wiele
natomiast
jest
jej
form
i
typów
wyodrębnianych
z punktu
widzenia
kryteriów
dotyczących
przyczyn
pierwotnych
i
wtórnych,
mechanizmu,
sposobów
przejawiania
się
i
skutków oraz
metod
przec
iwdziałania
(Kołodko
,
1987). Tak podcho-
dząc
do zagadnienia,
„mflaqja
to proces
wzrostu ogólnego
poziomu
cen
lub presja na ten
wzrost, wskutek
rosnących
kosztów
wytwarzania
i nadmiernego
w stosunku do
podaży
strumienia
popytu, którym
towarzyszy
deprecjacja
pieniądza
i
wzrost
jego
ilości
w obiegu oraz
niekontrolowana
redystrybucja
majątku
i
dochodu narodowego"
(Kołodko,
1987,
s.
150). Definicja takajest
dostatecznie
szeroka, aby
7
Wydawałoby się,
że
złych
doświadczeń
procesy inflacyjne
występujące
w gospodarce centralnie
planowanej zarówno
klasycmej, jak
i
reforn10wanej. W tym bowiem
systemie gospodarczym,
zwłaszcza
w odniesieniu
do
okresu sprzed
refonn systemowych,
inflacja
przejawiała
się głównie
w postaci
tłu­
mionej,
rzadziej
zaś
w forn1ie otwartego
wzrostu
ogólnego
poziomu
cen,
co
z kolei
jest
typową formą
przejawiania
się
inflacji
w gospodarce
rynkowej.
Gospodarki
powszechnie
określane
jako socjalistycme
-
i w
postaci
klasycmej
gospodarki centralnie
planowanej, i
w
jej bardziej
czy
mniej
zreformowanej,
zmodyfikowanej
fonnie
-
były
i
w
różny
sposób
uwikłane
w procesy
inflacyjne.
Duże zróżnicowanie
,
które
występuje
w tym
zakresie,
można zaobserwować
zarówno
w czasie, jak
i w przestrzeni.
I tak,
wskazać
można
w przypadku poszczególnych
krajów
różne
okresy
z punktu
widzenia
nasilenia
procesów
inflacyjnych
(np. od
ś
ladowej
inflacji
cenowej
i niewielkiego
natężenia
niedoborów
w
Polsce
w
latach
60. do
kilkudzies ięcioprocentowej
inflacji
otwartej
i
bardzo
rozległych
niedoborów w drugiej
połowie łat
80.)
i
zgoła
odmienną skalę
inflacji
w
różnych
krajach
w tym samym czasie
(np.
inflacja
na poziomie
kilku
tysięcy
procent w
Jugosławii
i
kilku procent
w
Czechosłowacji
w
1989
r.).
Procesy te
coraz
lepiej
rozpomane od
strony
teoretycmej,
aczkolwiek wiele
pytań
z
tego zakresu
wciąż
wymaga odpowiedzi.
Szczególnie
dotyczy
to hiperinflacji
i
stabilizacji w gospodarce
post-
socjalistycmej.
Problemy
te
tym
ważniejsze
od strony
teoretycmej
i
politycmej,
że
nie
można
wykluczyć,
w
fazę
bardzo
silnych
procesów
inflacyjnych
-
z wszystkimi tego
konsekwencj
ami
ekonomicmymi
i
politycmymi
-
wkroczyć
mogą także
gospodarki, które dotychczas
tego
uniknęły.
Z naszych
rozważań
wynika jednak,
że nieuchronnośc i
takiej bynajmniej
nie
ma,
ale
niebezpieczeństwo
uwikłania się
w
hiperinflację
jest
poważne.
Okazuje
się
bowiem,
że
w pewnych
przypadkach
-
dotychczas
dotyczy to
tylko
trzech
krajów
-
procesy
inflacyjne
rozwinęły się
do
rozmiarów, które
można
określić
jako hiperinflacja. Mówimy
w tym
miejscu,
że
można
je
tak
określić, ponieważ
pojęcie
to
różnie
jest
interpretowane
w
literaturze. Przyjmujemy,
że
hiperinflacja
to takie
natężenie
procesów
inflacyjnych, które prowadzi
do
całkowitej
erozji
systemu
finansowego
państwa,
jednoznacznie
obraca
się
przeciwko
wzrostowi gospodarczemu
i
całkowicie
zrywa
związki m
iędzy
wydaj-
objąć
także
Zgłoś jeśli naruszono regulamin