Matura Zbiór Zadań PODKOWA.pdf

(14541 KB) Pobierz
B
Krystyna Grykiel, Janina Bigajczyk,
Barbara Potulska-Klein
I
M fi T U R fi
z biologii
S p is tr e ś c i
1. B u d o w a c h e m ic z n a o r g a n iz m ó w .............................................................................................7
Odpowiedzi........................................................................................................................................ 17
2. B u d o w a i fu n k c jo n o w a n ie k o m ó r k i................................................................................. 20
O dpowiedzi........................................................................................................................................ 38
3. M e t a b o liz m .................................................................................................................................... 4 2
Odpowiedzi........................................................................................................................................ 55
4 . Z w ie r z ę t a ........................................................................................................................................ 58
O dpowiedzi........................................................................................................................................ 76
5. P rz e g lą d ró ż n o ro d n o ś c i o r g a n iz m ó w ............................................................................. 80
5.1.
Zasady klasyfikacji i sposoby identyfikacji o rg a n izm ó w .......................................... 80
5.2. Wirusy, bakterie ..................................................................................................................... 82
5.3. Protisty i rośliny pierwotnie w o d n e ................................................................................. 86
5.4. Rośliny...................................................................................................................................... 89
5.5. G rz y b y .................................................................................................................................... 109
O dpowiedzi...................................................................................................................................... 111
6. G e n e ty k a ........................................................................................................................................ 119
Odpowiedzi...................................................................................................................................... 133
7. E k o lo g ia .......................................................................................................................................... 135
O dpowiedzi...................................................................................................................................... 163
8. B u d o w a i fu n k c jo n o w a n ie o rg a n iz m u c z ło w ie k a ................................................... 165
Odpowiedzi...................................................................................................................................... 188
9. E w o lu c jo n iz m ............................................................................................................................... 193
Odpowiedzi...................................................................................................................................... 199
10.
P o d s ta w y p ro g ra m o w e z b io lo g ii z d n ia 2 3 g ru d n ia 2 0 0 8 r o k u ....................... 201
7
1. Budowa chemiczna organizmów
1.1.
Dokonaj analizy porównawczej budowy chemicznej organizmu roślinnego i zwie­
rzęcego. Wyjaśnij, z czego wynikają różnice w zawartości białek, węglowodanów i tłusz­
czów w tych organizmach.
|
| woda
związki nieorganiczne
związki organiczne
.J
kwasy nukleinowe
tłuszcze
jjjjH węglowodany
I I I białka
lilii Ili
1.2.
Występujące w organizmach substancje o dużej masie cząsteczkowej zbudowane są
z prostych związków organicznych.
Wskaż, które z niżej wymienionych związków stanowią jednostki budulcowe białek,
polisacharydów, lipidów i kwasów nukleinowych:
aminokwas,
glicerol, kwas tłuszczowy,
cukier prosty, zasada azotowa.
1.3.
W tabeli umieszczono dane dotyczące składu chemicznego (w % suchej masy) nasion
lub owoców wybranych roślin uprawnych.
Gatunek
żyto zwyczajne
kukurydza zwyczajna
fasola wielkokwiatowa
groch zwyczajny
słonecznik zwyczajny
Białko
7,2
9,7
23,7
23,5
17,4
Cukrowce
bez błonnika
73,2
67,8
55,6
52,6
21,4
Błonnik
1,6
2,2
4,9
5,6
28,3
Tłuszcze
1,5
4,9
2,6
1,9
26,4
Sole
mineralne
1,5
1,3
2,6
2,7
5,1
Wybierz gatunek/gatunki roślin, których owoce lub nasiona są bogatym źródłem:
a) białka,
b) tłuszczów.
8
1.4.
Uzupełnij schemat
dotyczący głównych
składników chemicz­
nych wchodzących
w skład budowy
organizmów.
1. Budowa chemiczna organizmów
składniki c h e m ic zn e '
organizm ów
1.5.
Grupa pierwiastków:
azot, potas, siarka, fosfor, wapń, magnez
to tzw. makroełe-
menty. Wszystkie pobierane są z gleby strefą włośnikową korzenia.
Podaj po jednym objawie niedoboru azotu i fosforu w roślinie.
1.6.
Pierwiastki niezbędne do prawidłowego wzrostu i rozwoju dzieli się, w zależności od
ich zawartości w organizmie, na makro- i mikroelementy.
Wśród poniższych zestawów (A - D) wskaż ten, który zawiera wyłącznie makroelementy.
A)
N, Ca, K, Fe, Mg
B)
K, Ca, Zn, S, N
C) Mg, P, K, N, Ca
D)
Ca, P, Fe, S, K
1.7.
Przeprowadzono doświadczenie, w którym badano wpływ niedoboru żelaza
i magnezu na pomidory. Grupę kontrolną stanowiły rośliny hodowane na podłożu
zawierającym wszystkie pierwiastki w ilościach niezbędnych dla prawidłowego wzro­
stu i rozwoju. Grupę doświadczalną A stanowiły rośliny hodowane na podłożu nieza-
wierającym żelaza, a grupę doświadczalną B - na podłożu niezawierającym magnezu.
Zaobserwowano, że skutki deficytu obu pierwiastków są takie same, ale w przypadku
niedoboru żelaza pojawiają się początkowo na młodych liściach, a w przypadku niedo­
boru magnezu na liściach starszych.
a)
Podaj nazwę oraz przyczynę zaobserwowanego objawu chorobowego wywołanego
niedoborem obu pierwiastków.
b)
Wyjaśnij, dlaczego objawy niedoboru żelaza pojawiają się na młodych liściach,
a objawy niedoboru magnezu na liściach starszych.
1.8.
Pierwiastki występujące w organizmach z reguły wchodzą w skład różnych związ­
ków chemicznych.
Przyporządkuj podane symbole pierwiastków chemicznych (A - C) do nazw związków
(1-4), w skład których wchodzą te pierwiastki.
1. Budowa chemiczna organizmów
9
A) P
B) Mg
C) Fe
1) chlorofil
2) plastocyjanina
3) cytochrom
4) ATP
1.9.
Uczniowie przygotowali zestaw
Kolejne płuczki zawierają:
1 - jeden papierek nasycony
octanem ołowiu i drugi
chlorkiem kobaltu,
2 - odczynnik Nesslera,
3 - roztwór wodorotlenku baru.
Po zakończeniu doświadczenia
odnotowali następujące wyniki
obserwacji.
Kolejne
płuczki
1.
2.
3.
Wynik obserwacji
Papierek nasycony octanem ołowiu przyjmuje ciemne zabarwienie.
Papierek nasycony chlorkiem kobaltu zmienia barwę z niebieskiej na różową.
Roztwór przyjmuje żółte zabarwienie, a następnie wytrąca się brunatny osad.
Wytrąca się biały osad.
a) Określ, jakie pierwiastki lub związki pochodzące z materiału roślinnego wykryto
w kolejnych płuczkach.
b) Podaj nazwę procesu zilustrowanego na schemacie.
1.10.
Wielu naukowców uważa, że chemia życia to chemia wody.
Podaj przynajmniej dwa argumenty popierające powyższe stwierdzenie.
1.11.
Cząsteczka wody sta­
nowi dipol, co przedstawiono
na schemacie.
Określ, co oznacza stwierdze­
nie, iż cząsteczka wody ma
charakter dipolowy.

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin