Obraz Syberyi.pdf

(15487 KB) Pobierz
MiMHHBMP
OBRAZ
8 Y B E R Y I
¥.
M., W&ADYS&AWA
CZAPLICKIEGO
Autora „Czarnej Ksifgi."
3
>
W KRAKOWIE
W DRUKAENI
WINCBNTBGO
KIECHMAYBEA.
N A K t A D E M JULIUSZA W I L D T A .
1871.
Biblioteka Narodowa
Warszawa
30001001820515
SPIS ROZDZIAL6W.
W s t § p.
Granice, historyczny szkic i podzial Syberyi
Klimat, wegetacya i noco
. . .
Owocowe drzewa, jagody tudziez moszka
mokryca
.
. . .
Tajga
Cedry sybirskio i zbior orzechow cedrowych
Zwierzyna i ptactwo
.
.
.
.
Polowanie na nicdzwiedzia, iimc zwiei-zgta
ptaki
.
.
.
.
.
.
Zmije
Ryby
Goscirice i stacye pocztowe .
Na jeziorzc i wogole podroi na wiosne,
Jenisiejem wsrod zimy
Rzekami na wiosne,
.
.
.
.
Str.
1
6
14
17
21
25
27
34
35
37
40
44
50
Z//
Przeprawa przez progi Jenisieja .
Parowcem wsrod lata .
Podroz renifcrami i psami .
Miasta
.
.
.
.
.
.
.
Wioski
.
.
.
.
.
.
.
Plody
Konie, bydlo i drob
.
.
.
.
Skarby i handel
.
.
.
.
Podzial ludnosci i szkie etnograficzny .
0 rybolowstwie
.
.
.
.
.
0 jgzyku „Inorodcow" i slubne Tatarow o-
brzedy
.
.
.
.
.
Milosc Tatarki
Sybirscy Rosyanie ze stanowiska etnografi-
cznego
.
.
.
.
.
Kolonie'
.
.
.
.
.
.
Bradiagi
.
.
.
.
.
.
Duchowienstwo
.
.
.
.
.
Kupcy
.
.
.
.
.
.
Urzgdnicy i oswiata
Sybiraczki-Rosyanki tudziez rozrywki i zaba-
wy wogole
.
.
.
.
.
Wieczorki
.
.
.
.
.
.
Maslonica
.
.
.
.
.
.
58
60
80
86
91
93
94
100
105
115
122
127
138
157
159
163
167
170
172
195
197
WSTEP.
Jakkolwiek po szkoiach ucza, i geografii,
i statystyki, mimo tego bywaja, one cze^tokrod
niedostateczne do powziecia dokladniejszego wy-
obrazenia, o tym lub owym odleglejszym od nas
kraju. A najlepszym tego dowodem sa, falszywe
wyobrazenia, jakie miedzy innemi wog61e maja,
o Syberyi i tego kraju mieszkancach, i przy-
pominam sobie, ze przed moim pobytem w tym
kraju, i ja innych nad powszechne nie mia-
lem wyobrazen.
Wjezdzaja^c w granice Syberyi, bylem zdu-
miony rzeczywista, tego kraju pieknossciq,.
W mocnera przekonaniu, ze nienaukowe,
a wi§cej obrazowe opisanie Syberyi nie bejizie
bez pozytku, i ze strony czytaja,eej publicznosci
przyje,te zostanie laskawie, zasiadlem do niniej-
szej pracy, azeby przy poraocy poprzednich
raych dziel — z kt6rych niejednym, acz krdt-
kira posilkowalem sie, wyjajikiem — pewna. utwo-
rzyd calos<5, dajajja. doktadniejsze o tym olbrzy-
mim kraju wyobrazenie, i dlatego skromnemu
dziel ku mojemu nadalem t y t u l : — „Obraz Sy-
beryi."
Granice, historyczny szkic i po-
dziat Syberyi.
AuTOR.
Syberya dzisiejsza, cia.gnie sie na zachodzie
z poludnia na p61uoc, od kirgizkich step5w wzdluz
Uralu do Karyjskiej zatoki, i po za granice „No-
woj Ziemli," do ostatecznych kranc<5w pdlnocnego
bieguna, az do cieSniny Berynga, a na poludniu od
podn6za uralskich g6r, wzdluz granicy kirgizkiej, i
granic Niebieskiego Panstwa, az do Japoiiskiego
morza i na wschodzie wzwyz ostatecznych krahcoV
Amurskiego kraju, do morza Ochockiego i poza
Kamczatke, az do morza Berynga, la.cza.cego sie
z wspomniana. juz cie£nina tegoz nazwiska.
Sybir, jest-to, ze tak powiem, jeden wielki
las, przerzniety tuz obok rzek: Tobola, Irtysza,
2
3
Oby, Toma, Czulymu, Kiemczuka, Jenisieja, Tun-
guzki, Angary, jeziora Bajkalskiego, dalej zn6w
tuz obok rzek: Leny, Witimu, Aldanu, Amnru
i wiehi innych pomniejszycli, jednym od zacbodu
na wschdd ciagnaeym sie goseiiicem, od ktorego
w kilku tylko miejscach na prawo i na lewo, to
jest: ku pdlnocy i na poludnie takze wzdlnz. rzek
pomniejsze ida goseinee.
Wzdluz tego goscirica po obu stronach dosyc
dobrze zabudowano wioski i — z wyjatkicm Omska,
Tomska i Irkucka, miast wiekszych i po cze^ci na
spos6b europejski zbudowanych, — licbc miasteczka
drewniane, nareszcie step gdzieniegdzie, zreszta je-
ziora i bagna.
Eza.d rosyjski zaczal swoje zawojowania od
Uralskich g6r do nieprzejrzanych przestrzeni pol-
noeno-zacliodniej Azyi w 15S0 — 1")85 r.
Gdy na zacliodzie graniczyla Eosya z silnemi
paiistwy, na ktore targna.il sie nie miala ni sily ni
odwagi, na wscliodzie stal dla Rosyi otworem swiat
niemal nowy, koczujacemi zaludniony plemiony.
Polityka rosyjskiego pai'istwa w XVI. stuleciu
byla na zacliodzie niejako tylko obronna, na wsclio-
dzie zas zaczcpna, da.za.ca do zawojowania wowczas
bezsilnycli a gltfwnie z4e uorganizowanych plemion.
Po upadku Kazariskiego i Astraehaiiskiego pai'i-
stwa, otworem staly dla Eosyi wrota p61nocno za-
chodniej Azyi.
Zreszta nawet jnz w 1499 r. oddzial z 4.000
lud/.i, zlozony z samej prawie szlachty i bojarskicli
dzieci, pod dow6dztwem ksiccia Uszatego wtargnal
na lyzwaeli poza Uralskie gory, poza Tobol i Tr-
tysz az do rzeki Oby i zmusil Edyge do oplacania
jassaku.
l
)
Wielki zas" ksiaze Wasyl Iwanowicz przyja-
wszy miedzy innemi takze i tytul wladcy ziemi
Obdorskiej i Kopdyjkiej, potwierdzil tern samem,
jezeli nie owladnie.cie, to przynnjmniej prctensye
rosyjskiego tronu do panowania nad krajami polo-
zonemi poza Uralskiemi gdrami.
Pierwszy atoli krok do stanowezego a raczej
do skutecznego zawojowania pohiocnej Azyi, nazwa-
nej pozniej Syberya, uczynil 1589 r. Jermak Ti-
mofiejewicz, slawny bohatyr, cliociaz, naczelnik zbd-
jeckiej bandy, zbieglej z nad Donu. Dla przeblaga-
nia carskiego gniewu, nalezalo co6 uczynic wielkiego
i bardzo poiytecznego dla rosyjskiego caratu. Z banda
zatem swoja przekroczyl Ural i zdobyl dzisiejszq.
') haraczu,
talfzo podatku.
l*

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin