najpiekniejsze-rosliny-do-twojego-ogrodu-cz-iii.pdf

(7317 KB) Pobierz
wokół domu
Najpiękniejsze
Tekst
Elżbieta Borkowska-Gorączko, Magdalena Niezabitowska-Krogulec, Anna Skórkowska
fot. Jerzy Romanowski
Murator poleca
rośliny
III
do Twojego ogro
d
u
cz.
Drzewa i krzewy
polskich krajobrazów
Azalia pontyjska
Bez czarny
Bez lilak
Brzoza
brodawkowata
Buk pospolity
167
168
164
165
166
Czeremcha pospolita
Dąb szypułkowy
Dereń jadalny
Głóg dwuszyjkowy
Grab pospolity
Jarząb pospolity
169
170
171
172
173
174
Kalina koralowa
Klon jawor
Róża
pomarszczona
Wierzba biała
Wierzba iwa
2009
murator 4
177
178
175
176
163
179
wokół domu
A
Azalia pontyjska
(Rhododendron luteum)
fot. Piotr Gorączko
fot. Piotr Banaszczak
Kwiaty azalii
są zebrane
w główkowate
kwiatostany
Czy wiesz, że...
•
jedyne dziko rosnące azalie w naszym
kraju można zobaczyć w Woli Zarczyckiej
niedaleko Leżajska. Rosną w najmniej-
szym w Polsce rezerwacie (o powierzchni
1000 m
2
) powierzchni, w którym znajduje
się kilkadziesiąt roślin. Najbliższe natu-
ralne stanowisko tych krzewów jest
aż na Wołyniu, oddalonym o ponad
300 km. Występowanie azalii w Polsce
próbowano tłumaczyć w ten sposób,
że jej nasiona zostały przywleczone
z karmą dla koni przez hordy tatarskie,
tu wykiełkowały i urosły. Prawda jest
jednak inna. Wszystko wskazuje na to,
że azalia pontyjska jest trzeciorzędowym
reliktem. Potwierdzają to szczątki tego
gatunku odkryte w osadach plioceńskich
w okolicach Czorsztyna świadczące o jej
występowaniu na terenie naszego kraju.
Wiosną przez mniej więcej dwa tygodnie krzewy są obsypane złotymi kwiatami
ystępuje przede wszyst-
kim na Kaukazie i w Azji
Mniejszej oraz na Woły-
niu i Ukrainie. W Pol-
sce rośnie tylko w jednym miejscu
– w okolicach Leżajska. Jest krzewem
wysokości 2-2,5 m. W sprzyjających
warunkach rozrasta się za pomocą
odrośli korzeniowych. Lancetowate
liście są matowozielone, jesienią
przebarwiają się na żółto i pomarań-
czowo. Ozdobą są złotożółte kwiaty,
które rozwijają się wiosną, zanim
W
na gałęziach pojawią się liście. Ich za-
pach należy do najintensywniejszych,
jakie wydzielają kwiaty w naszych
ogrodach. Słodka woń azalii jest
bardzo przyjemna, ale może odurzać
– u wrażliwych osób, które zbyt długo
przebywają blisko krzewu, może
wywołać ból i zawroty głowy. Trzeba
też pamiętać, że cały krzew jest trujący.
Z krzyżowania azalii pontyjskiej z in-
nymi gatunkami otrzymano bardzo
dużo odmian ogrodowych o różnych
barwach kwiatów.
Co jest ozdobą
miesiąc
V
Gleba:
najlepiej rośnie w kwaśnej i próch-
nicznej, jest mniej wrażliwa na suszę niż
inne azalie.
Stanowisko:
słoneczne, półcieniste,
a nawet cień, ale wtedy słabiej kwitnie.
Mrozoodporność:
dobrze znosi także
duży mróz.
164
murator 7
2009
wokół domu
Bez czarny
fot. Jacek Skórkowski
(Sambucus nigra)
'Aurea' ma
wyprostowany
pokrój
i złocistożółte
liście. Dorasta
do 3 m
wysokości
B
fot. Mirosław Krogulec
'Guincho
Purple' ma
wzniesione pędy,
ciemnopurpurowe
liście i różowe
kwiaty. Osiąga
3 m wysokości
fot. Agnieszka Waszak
Legenda
dekoracyjne kwiaty
ozdobne liście
liście barwne jesienią
efektowne owoce
To wierny towarzysz człowieka. Zawsze rośnie gdzieś w pobliżu – przy ścianach, murach,
śmietnikach. Najpiękniejszy, gdy kwitnie – obsypany białymi talerzami kwiatostanów
ozdobne pnie
ośnie prawie w całej
Europie, zachodniej
Azji i na północy Afryki.
W Polsce – w wilgot-
nych lasach, zaroślach i w sąsiedz-
twie domostw. Najczęściej to duży
krzew lub niskie 8-metrowe drzewo
z powykrzywianym pniem i zwisa-
jącymi pędami. Pierzaste liście
wydzielają olejki eteryczne, które
odstraszają szkodniki i owady.
Kwitnie w maju i czerwcu. Zebrane
w płaskie kwiatostany kremowe
R
kwiaty pachną intensywnie, podobnie
jak owoce mają właściwości leczni-
cze. Pędy, liście oraz niedojrzałe, zie-
lone jeszcze owoce są trujące. Gdy
dojrzeją (stają się czarne i błyszczą-
ce), są przysmakiem wielu ptaków.
Nadają się na powidła, zupy, kisiele,
soki, nalewki i wina. Bez świetnie
znosi przycinanie, więc można go for-
mować według własnych upodobań.
Posadzony w pobliżu pryzmy kompo-
stowej przyspiesza zachodzące
w niej procesy.
Co jest ozdobą
miesiąc
V-VI
VIII-X
Gleba:
świeża i żyzna, próchniczna
i wapienna, bogata w azot.
Stanowisko:
Najszybciej rośnie, a także
najobficiej kwitnie i owocuje w miejscach
osłoniętych od wiatru oraz nasłonecznionych.
Ale znosi też silne ocienienie i zanieczyszczenie
powietrza.
Mrozoodporność:
całkowita.
murator 7
2009
165
wokół domu
B
Bez lilak
(Syringa vulgaris)
fot. Jacek Skórkowski
fot. Jacek Skórkowski
'Massena' tworzy 
okazałe kiście 
złożone z dużych 
kwiatów. Dorasta
do 3 m
'Mme Lemoine'
ma pełne, 
czysto białe 
kwiaty. Odznacza 
się bujnym 
wzrostem
fot. Jacek Skórkowski
fot. Agnieszka Waszak
'Sensation'
ma purpurowe
kwiaty z białymi 
brzegami. 
Tworzy luźną 
koronę 
W maju podczas kwitnienia staje się najpiękniejszym elementem krajobrazu
ostał sprowadzony
do Europy z Turcji już
w XVI wieku. Wrósł
w nasz krajobraz tak bar-
dzo, że nieodparcie kojarzy się z par-
kiem dworskim i wiejskim krajobra-
zem. Jest dużym krzewem osiąga-
jącym nawet 4 m wysokości, łatwo
się rozrasta i tworzy zarośla. Wygląda
pięknie wiosną, gdy obficie kwitnie.
Wtedy zdobią go duże kiście drob-
nych pachnących kwiatów. Później
jest mało dekoracyjny, ale tworzy
Z
zwartą masę pędów i liści. Dzięki roz-
łogom łatwo się rozkrzewia, więc może
stworzyć znakomitą barierę dźwięko-
chłonną. Dobrze znosi cięcie (nadaje
się na żywopłot) i przesadzanie (nawet
stare egzemplarze). W sprzedaży jest
kilkaset odmian lilaka, nie tylko formy
krzaczaste, ale też szczepione na pniu
i prowadzone jako drzewka. Aby rośli-
ny obficie kwitły, trzeba usuwać prze-
kwitłe kwiatostany, a krzewy warto
co jakiś czas odmładzać, przycinając
je dość nisko przy ziemi.
Co jest ozdobą
miesiąc
V
Gleba:
nie ma szczególnych wymagań,
znosi nawet podłoże piaszczyste. Toleruje
suszę.
Stanowisko:
słoneczne lub półcieniste.
Mrozoodporność:
duża, z wyjątkiem
niektórych odmian (młode egzemplarze
wymagają okrywania na zimę).
166
murator 7
2009
wokół domu
Brzoza brodawkowata
fot. Agnieszka Waszak
(Betula pendula)
B
fot. Agnieszka Waszak
'Golden Cloud'
rośnie wolno,
do 10 m wysokości.
Ma szeroką luźną
koronę i żółte
liście (przez cały
sezon)
'Fastigiata' dorasta
do 10 m. Ma wąską
koronę i sztywne,
wyprostowane
pędy. Do sadzenia
pojedynczo lub
w szpalerach
fot. Agnieszka Waszak
'Laciniata' ma
powcinane liście.
Osiąga 10 m
wysokości
i 8 m szerokości.
Boczne gałązki
przewisają.
Do dużych ogrodów
fot. Agnieszka Waszak
Odmiana 'Youngii' to wdzięczne drzewo o parasolowatej, płaczącej koronie. Idealne do wyekspo-
nowania w niewielkim ogrodzie
ystępuje prawie w całej
Europie i Azji – najczęś-
ciej w borach z sosną,
jałowcem i wrzosem.
Rośnie szybko, osiąga do 25 m wyso-
kości i łatwo się rozsiewa. To drzewo
pionierskie, więc pierwsze zajmuje
pogorzeliska, hałdy i gruzy. Zakorze-
nia się nawet na dachu i w rynnie.
Dożywa 120 lat, chyba że wcześniej
wywróci je silny wiatr. To częste zjawi-
sko, bo brzoza korzeni się płytko. Jej
korzenie wysuszają mocno glebę,
W
co stwarza trudne warunki do wzrostu
innych roślin. Wiosną nie należy ciąć
gałęzi, bo z ran obficie wycieka sok,
a to osłabia drzewo. Sok ten (oskoła,
bzowina) jest bardzo odżywczy. Drewno
brzozy, kiedyś cenione w meblarstwie
(czeczota), dziś służy do wyrobu sklejek
i węgla drzewnego. Z wiotkich gałązek
robi się miotły, a z kory wyrabiano daw-
niej cenny dziegieć. Liście mają działa-
nie lecznicze. Do sadzenia pojedynczo,
w grupach – w alejach oraz do rekulty-
wacji terenów przemysłowych.
Co jest ozdobą
miesiąc
cały rok
X-XI
Gleba:
jak każdy gatunek pionierski
urośnie nawet na najbardziej jałowym,
suchym i piaszczystym podłożu.
Stanowisko:
słoneczne. To najbardziej
światłolubne z krajowych drzew liściastych.
Jest wytrzymałe na suszę i zanieczyszczenie
powietrza.
Mrozoodporność:
całkowita.
murator 7
2009
167

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin